Nė dhjetor 2019 American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics publikoi njė artikull pėr tė identifikuar faktorėt qė prekin kohėzgjatjen e eruptimit tė detyruar pėr kaninėt maksilarė tė impaktuar.
Kanini maksilar ėshtė dhėmbi i dytė qė mbetet i impaktuar mė shpesh, pas molarit tė tretė, me njė incidencė qė shkon nga 0.8% deri nė 2.8%, nė varėsi tė popullsisė sė ekzaminuar. Njė kanin i impaktuar kėrkon njė menaxhim kompleks terapeutik, qė mund tė konsiderohet i suksesshėm vetėm nėse eruptimi i detyruar dhe rreshtimi pasues e sjell dhėmbin nė pozicionin e duhur nė harkadėn dentare.
Eruptimi i detyruar pėr kaninėt e impaktuar maksilarė nė mėnyrė tipike ka nevojė pėr ndėrhyrje kirurgjikale dhe ortodontike pėr tė nxjerrė kaninėt nė harkadėn dentare me sukses. Variacionet nė pozicionet bukopalatale, vertikale dhe anteroposteriore tė impaktimit pėrkufizojnė kompleksitetin dhe kohėzgjatjen e trajtimit. Vlerėsimi i pre-trajtimit tė besueshėm tė kohėzgjatjes sė trajtimit ortodontik do tė ishte i dobishėm nė procesin e vendim marrjes pėr pacientėt me kaninė tė impaktuar dhe nė ofrimin e informacionit tė saktė te pacienti.
Disa variabla janė propozuar pėr tė parashikuar kohėzgjatjen e eruptimit tė detyruar si mosha, numri i kaninėve tė impaktuar, pre-trajtimi radiografik i variablave nė radiografitė panoramike, indekset e llogaritur nga CBCT.
Materiale dhe metoda
Regjistrimet e 27 pacientėve tė trajtuar nė mėnyrė kirurgjikale dhe ortodontike pėr tė vendosur nė vend 29 kaninė maksilarė tė impaktuar (25 unilateralė, 2 bilateralė) nga 2009 deri nė 2016 ishin rishikuar. Pacientėt me moshė nga 9-22 vjeē. Kriteret e pėrfshirjes ishin:
(1) kaninėt maksilarė tė zhvendosur nė mėnyrė unilaterale ose bilaterale nė mėnyrė labiale ose tė impaktuar qė janė trajtuar duke pėrdorur impaktimin e eruptimit tė detyrimit me pajisje ortodontike fikse;
(2) prania e radiografive panoramike tė pre-trajtimit si edhe CBCT pre- dhe post-trajtim;
(3) tė gjitha trajtimet e plotėsuara;
(4) regjistrimet e plotėsuara tė trajtimit.
Tė gjithė pacientėt i nėnshtrohen njė procedure me lembo tė mbyllur tė ndjekur nga tėrheqja ortodontike. Pas anestezisė lokale, njė prerje vestibulare dhe vertikale kryhet nė nivelin e kaninit maksilar tė impaktuar. Mucoperiosteum mė pas u shkėput nga kocka. Kocka sipėr hiqet me njė frezė sferike dhe indi folikular dentar hiqet nga sipėrfaqja e smaltit. Heqja e mėtejshme e indit tė butė dhe/ose kockės u krye pėr tė shtuar eruptimin e detyruar tė kaninit. Njė braketė ortodontike u vendos mė pas dhe tėrheqja ortodontike e detyruar u zbatua pas 7 ditėsh.
Rezultate
Njė total prej 29 kaninėsh tė trajtuar janė lėvizur nė harkadė pėr njė periudhė prej 13.0 +- 8.3 muaj (hapėsira kohore, 5-33 muaj). Analiza e regresionit tė thjeshtė ka treguar qė faktori i vetėm i rėndėsishėm ishte pre-trajtimi i pjerrėsisė sė kaninėve drejt planit mid-sagital; analiza e regresionit hap pas hapi indikoi njė lidhje direkte tė fortė ndėrmjet kohėzgjatjes sė tėrheqjes dhe kėtij faktori.
Variablat e tjera nuk lidheshin nė mėnyrė tė rėndėsishme me kohėzgjatjen e tėrheqjes. Trajtimi mė i dėshiruar pėr menaxhimin e kaninėve maksilarė tė impaktuar qė do tė detektohen mė herėt dhe kontrollimi nė kohė i impaktimit tė mundshėm.
Njė grup moshė nga 9-22 vjeē mund tė mos jetė mjaftueshėm e gjerė pėr tė treguar lidhjen e moshės me kohėn e trajtimit: ky ėshtė limitimi i kėtij studimi.
Konkluzione
Kaninėt e impaktuar me njė kėnd mė tė lartė drejt planit mid-sagital kanė njė kurorė mė tė shkurtėr dhe njė apeks mė tė gjatė qė lidhet me planin mid-sagital.
Tėrheqja aktive nuk mund tė drejtohet nė njė vend nė harkadėn dentare sepse mund tė rezultojė nė rezorbimin e rrėnjėve tė incizivėve tė lokalizuar nė drejtim tė tėrheqjes.
Prandaj, ata kėrkojnė pozicionin vertikal terapeutik me tėrheqjen ortodontike nė pjesėn e kundėrt tė rrėnjės laterale tė incizivit. Kur ndodhet mė pranė planit okluzal, torsioni i rrėnjės duhet tė shtohet pėr tė arritur pozicionin e saktė, duke rezultuar nė zgjatjen e kohės sė trajtimit.
Pėr mė tepėr: Factors affecting forced eruption duration of impacted and labially displaced canines.
Pėrktheu: Valbona Spahia