Dentina ėshtė njė ind i mineralizuar me bazė kolagjeni i pėrbėrė nga 45% nė vėllim tė mineraleve dhe 33% nė vėllim tė materialeve organike.
Mineralet e dentinės mund tė ndahen nė ekstra-fibrile dhe intra-fibrilarė nė bazė tė pozicionit tė tyre nė raport me fibrilet e kolagjenit, ose tė parėt tė vendosur nė hapėsirat midis fibrileve dhe tė dytat tė vendosura kryesisht nė zonėn e hendekut tė molekulave tė kolagjenit.
Megjithėse mė shumė se gjysma e mineraleve nė dentinė janė ekstra-fibrilare, mineralet intra-fibrilare janė ēelėsi pėr ruajtjen e vetive mekanike tė dentinės dhe topografisė sė fibrileve tė kolagjenit.
Studimet e literaturės kanė konfirmuar se molekulat mė tė vogla se 6 kDa mund tė hyjnė lirshėm nė ndarjen e ujit intra-fibrilar, ndėrsa molekulat midis 6 dhe 40 kDa mund tė depėrtojnė pjesėrisht dhe ato mė tė mėdha se 40 kDa janė plotėsisht tė pėrjashtuara.
Peshat molekulare tė acidit fosforik dhe tė monomerėve acidikė janė shumė mė pak se 6 kDa, gjė qė ēon nė demineralizimin intra-fibrilar, qoftė me teknika tė gėrvishtjes dhe shpėlarjes ose vetė-gėrvishtjes. Pėr shkak tė nanostrukturės sė fibrileve tė kolagjenit tė dentinės, infiltrimi i plotė i monomereve tė rrėshirės ėshtė i pamundur pėr tė dyja teknikat.
Hapėsirat intra-fibrilare janė shumė tė vogla qė monomerėt e rrėshirės tė zhvendosin plotėsisht ujin brenda ndarjeve dentinale intra-fibrilare plotėsisht tė demineralizuara. Pėr mė tepėr, demineralizimi intra-fibrilar nga xheli acid mund tė aktivizojė proteazėn endogjene brenda matricės sė kolagjenit, pavarėsisht nga procedura e miratuar E&R ose S&E, ėshtė proteaza endogjene ajo qė do tė vazhdojė tė degradojė mė tej fibrilet e kolagjenit.
Rrjedhimisht, besohet se ruajtja e mineraleve intra-fibrilare mund tė zgjasė jetėn e lidhjes dentine.
Nė disa studime autorėt kanė studiuar demineralizimin e pjesshėm tė dentinės duke pėrdorur acid fosforik me pėrqendrim tė ulėt dhe punime tė tjera kanė propozuar acidin etilendiaminetraacetik (EDTA) si zėvendėsues tė acidit fosforik pėr gravimin e smaltit dhe dentinės. Megjithatė, peshat molekulare tė acidit fosforik dhe EDTA-ja janė mė pak se 6 kDa, duke ēuar nė demineralizimin intra-fibrilar, kėshtu qė supozohet se nėse pėrftohet njė etchant me njė diametėr mė tė madh tė zonės sė hendekut (rreth 36,18 nm) mund tė arrihet demineralizimi ekstra-fibrilar i dentinės.
Prandaj, duke shtuar materiale inorganike nė etchant, si nanogrimcat e silicės (SiO2), ėshtė e mundur tė arrihet njė demineralizim mė delikat i dentinės dhe tė shmanget denatyrimi i kolagjenit, duke frenuar aktivitetin e matricės-metalloproteinazės MMP.
Tipologjia e kėrkimit dhe modaliteti i analizės
Nė njė studim in vitro, qė do tė botohet nė botimin nė muajin korrik nė "Journal of Dentistry", autorėt kanė hetuar mundėsinė e pėrdorimit tė nanogrimcave silicė tė funksionalizuara nga acidi etilendiaminetraacetik (EDTA-SiO2) si njė agjent kondicionimi tė dentinės duke pėrdorur gėrvishtjen dhe shpėlarjen pėr tė promovuar qėndrueshmėrinė e lidhjes sė dentinės.
SiO2-EDTA u sintetizua nga acidi triacetik N-[(3-trimetoksisilil)propil]etilendiamine (EDTA-TMS) dhe SiO2 (50 nm).
Analizat u kryen me anė tė spektroskopisė infra tė kuqe Fourier (FTIR), analizės termogravimetrike (TGA), spektroskopisė fotoelektronike me rreze X (XPS) dhe mikroskopisė elektronike transmetuese (TEM). Aftėsia e SiO2-EDTA pėr tė keluar jonet e kalciumit nga dentina u ekzaminua me anė tė spektrometrisė sė emetimit optik tė plazmės sė ēiftuar nė mėnyrė induktive (ICP-OES). Sipėrfaqet e dentinės tė kushtėzuara me SiO2-
EDTA-tė u zbuluan nga mikroskopi elektronik skanues (SEM), TEM dhe testimi i mikrofortėsisė.
Pėr ngjitjen nė dentinė, sipėrfaqet e dentinės u trajtuan me njė teknikė tė lagėsht ose tė thatė nė tė cilėn u aplikua njė ngjitės (AdperTM Single Bond2) dhe njė rrėshirė kompozite (Filtek Z350). Forca e lidhjes sė dentinės u vlerėsua me testimin e forcės sė lidhjes mikrotensile, zymografinė in situ dhe testimin e nanuljes.
Rezultatet
Rezultatet e analizave FTIR, TGA dhe XPS treguan se SiO2-EDTA pėrmbante elemente N dhe grupe karboksili.
Rezultatet e SEM, TEM dhe mikrofortėsisė treguan se grupi SiO2-EDTA krijoi demineralizimin ekstra-fibrilar dhe mbajti mė shumė minerale intra-fibrilare brenda sipėrfaqes sė dentinės.
Pėr sa i pėrket lidhjes sė dentinės, grupi SiO2-EDTA arriti forcė tė pranueshme lidhėse, aktivitet tė reduktuar tė metaloproteinazės sė matricės pėrgjatė ndėrfaqes lidhėse.
Konkluzionet
Nga tė dhėnat e kėtij studimi, tė cilat duhet tė konfirmohen edhe nė punime tė tjera tė ngjashme, mund tė konkludohet se SiO2-EDTA mund tė jetė njė agjent premtues pėr kondicionimin e dentinės, i aftė pėr tė krijuar demineralizimin ekstra-fibrilar tė dentinės dhe pėr tė pėrmirėsuar kohėzgjatjen e lidhjes dentinale.
Implikimet klinike
Ky studim prezanton njė koncept tė ri tė kondicionimit tė dentinės me bazė SiO2-EDTA, i aftė pėr tė krijuar demineralizimin ekstra-fibrilar pėr ngjitjen e dentinės. Kjo strategji ka potencialin tė pėrdoret nė stomatologjinė klinike pėr tė promovuar qėndrueshmėrinė e lidhjes restauruese.
Pėr mė shumė informacion:
Jianan Yu, Yuexiang Li, Xinyuan Liu, Haowen Huang, Yu Wang, Qunlin Zhang, Quanli Li, Chris Ying Cao. EDTA-functionalized silica nanoparticles as a conditioning agent for dentin bonding using etch-and-rinse technique. J Dent 2023 luglio;134:104528.