Protezim | 19 Mars 2019 |

Influenca e përgatitjes së dizajnit dhe parametrave të hapësirës në riskun e krisjes së kurorave të punuara me Cerec Bluecam përpara cementimit

Antonio Arena

Në vitet e fundit është verifikuar një interes në rritje për restaurimet në qeramikë integrale, por ekzistojnë dyshime rreth mundësisë për t'i përdorur edhe në prani të një përgatitjeje me teh thike [1].

Reich et al. [2] kanë zbuluar që ngarkesa e kërkuar për të frakturuar një nënstrukturë në zirkon për një kurorë të plotë në prani të një përgatitjeje me tehun e thikës është 38% më e lartë se ajo që kërkohet për përgatitjet me chamfer.

Pak studime [3] kanë vlerësuar influencën që trashësia e margos së një restaurimi me përgatitje me teh thike mund të ketë në rezistencën e krisjes ose frakturës dhe mbi tipin e dështimit të restaurimit.

Studime klinike afatshkurtra [4-6] kanë treguar se kurorat monolitike në disilikat litiumi, edhe në prani të një përgatitjeje me teh thike, mund të konsiderohen një opsion i mundshëm trajtimi. Këto restaurime kanë treguar një rezistencë inferiore ndaj frakturës por një rezistentë më të madhe ndaj krisjes në krahasim me restaurimet në zirkon-qeramikë [7].

Teknika e thjeshtësuar e marrjes së gjurmës që karakterizon elementet dentare me një përgatitje me teh thike [8, 9] dhe rezistenca e restaurimeve monolitike [10] përputhen shumë mirë me një metodikë të tipit chairside. Në fakt, restaurimet chiarside duhet të kombinojnë thjeshtësinë e përgatitjes, një estetikë të pranueshme dhe një jetëgjatësi të përshtatshme klinike [11]. Një nga parametrat që mjeku mund të modifikojë gjatë projektimit të një restaurimi në seanca chairside është lënia e hapësirave. Në veçanti, një hapësirë e pamjaftueshme mund të bllokojë daljen e pjesëve të tepërta të cementit gjatë fazës së cementimit, duke rritur kështu boshllëkun marginal [12].

Nga pikëpamja klinike, prova e kurorave në qeramikë integrale me një përgatitje me teh thike paraqet një fazë shumë delikate, veçanërisht kur kryhet pa aplikuar një silikon në vinil polieter (VPES) për të kontrolluar përshtatjen e brendshme; kjo verifikohet të paktën në pjesën e dytë të provës klinike të një kurore, kur kontaktet okluzale duhet të kontrollohen përpara cementimit. Në këtë fazë të provës, restaurimi mund të spostohet në mënyrë më apikale mbi monkon me një risk të shtuar për krisje ose frakturë në marginën e restaurimit [1, 13].

Qëllimi i këtij studimi, i publikuar në Journal of Prosthodontic Research në janar 2019 është që të vlerësojë influencën e parametrave të hapësirës (ndarja e hapësirës, hapësira maginale dhe trashësia e margos) mbi rezistencën nga krisja gjatë provës së kurorave monolitike në disilikat litiumi të realizuara në prani të një përgatitjeje me teh thike ose të një përgatitjeje me chamfer.

Materiale dhe metoda
Përgatitja e dhëmbit
Një gjurmë optike e premolarëve të parë djathtas dhe majtas është zbuluar me Cerec BlueCam pasi janë hequr dhëmbët mezialë dhe distalë ndërmjet dy dhëmbëve të zgjedhur. Hapësirat e mbetura pas heqjes së dhëmbëve janë mbushur me një material silikoni për marrjen e gjurmës.

Harkada antagoniste është skanuar dhe është zbuluar një çelës okluzioni. Një përgatitje me tehun e thikës është kryer në premolarin e parë të maksilës djathtas ndërsa një chamfer periferik është realizuar në premolarin e parë të maksilës majtas.

Projektimi i restaurimeve
Pas gjurmës optike, restaurimet janë projektuar duke përdorur instrumentin "kopje biogjenike" e software Cerec 4.2.3. dizajni i kurorave është kryer duke përdorur cilësimet e software që janë përdorur zakonisht për restaurimet fikse të tipit parcial (onlay) për të mundur që të modifikohet hapësira e margos në të cilën është e mundur të veprohet duke përdorur modalitetin e projektimit për kurorat e plota.

Parametrat e hapësirës që janë modifikuar në grupet e ndryshme përfshinin: ndarjen e hapësirës, hapësirën e margos dhe trashësinë e saj. Parametri i hapësirës së margos është në fakt trashësia e adezivit në margon e restaurimit; ky parametër mund të vendoset vetëm për restaurimet parciale fikse.

Trashësia minimale e margos së restaurimit të vendosur me një përgatitje me teh thike është e barabartë me 500 μm. Parametri i trashësisë së margos lejon trashjen e margos së restaurimit me materiale shtesë krahasuar me 500 μm (fig. 1).

Fig. 1 Parametri i trashësisë së margos: shigjeta e gjelbër tregon zonën e restaurimit ku shtohet materiali qeramik.

Restaurimet e dizenjuara në premolarët e parë lart djathtas dhe majtas ishin bio-kopje të elementeve dentare përpara përgatitjes. Dhëmbët mezialë dhe distalë ndërmjet premolarëve të përgatitur janë hequr për të ndaluar software që të rillogarisë volumin e restaurimit pasi ishin modifikuar parametrat e hapësirës.

Prandaj, dizenjo dhe volumi i jashtëm i kurorës ishin gjithnjë të njëjtë edhe pas modifikimit të parametrave të hapësirës.

Prodhimi i kopjeve në Cr-Co dhe frezimi i restaurimeve
Dy dhëmbë të përgatitur janë hequr pra nga harkada e sipërme dhe janë skanuar me një skaner laboratorik (fig. 2) për të realizuar një kopje të frezuar në lidhjen Cr-Co për çdo monkon.

Fig. 2 Kopjet në Cr-Co janë marrë nëpërmjet skanimit të dhëmbëve të përgatitur me një skaner nga laboratori.

Të gjitha kurorat janë frezuar me njësinë Cerec MC X. Pesëmbëdhjetë kurora janë realizuar për secilin grup. Monkoni i grupit të kontrollit paraqet një përgatitje me chamfer dhe është restauruar me kurora në disilikat litiumi.

Monkoni i përdorur për 3 grupet e studimit paraqiste në fakt, një përgatitje me teh thike por restaurimet në disilikat litiumi të tre grupeve ndryshonin në parametrat e hapësirës (qoftë në margo qoftë në sipërfaqet aksiale) dhe në trashësinë e margos së restaurimit (Tabela I).

Tabela I Përshkrimi i grupeve të studimit

Grupi	Përgatitja	Hapësira (mm)	Hapësira e margos (mm)	Trashësia e margos (mm)
CHA 150-50-0	Chamfer	150	50	0
KE 150-50-0	Me teh thike	150	50	0
KE 150-50-300	Me teh thike	150	50	300
KE 150-150-300	Me teh thike	150	150	300

Restaurimet janë kristalizuese duke ndjekur ciklin termik të sugjeruar nga prodhuesi, sepse prova e një kurore në disilikat litiumi në "fazën blu" me një përgatitje me teh thike do të sillte një risk të tepërt për frakturë.

Testi i ngarkesës së restaurimeve
Kurorat janë testuar për të simuluar një provë klinike. Kurorat nuk janë cementuar dhe saktësia e përshtatjes së brendshme nuk kontrollohet në mënyrë parandaluese me një pastë me bazë nga një silikon vinil polieter (VPES). Të gjithë kampionët i janë nënshtruar një ngarkese shtypjeje duke përdorur një Universal Testing Machine.

Me qëllim që të arrihet një shpërndarje homogjene e ngarkesës gjatë provës janë realizuar dy shabllone në rezinë që mbulonin të gjithë sipërfaqen okluzale. Krisja konsiderohej si dështim, kur ishte e mundur të zbulohej në kurbën sforcim-deformim vlera e dështimit fillestar. Ky tip dështimi më pas është ndarë në dy nënklasa: krisja e vogël, kur thyerja mund të lustrohej sërish pa dëmtuar integritetin e restaurimit dhe krisja e madhe nëse thyerja nuk eliminohej nëpërmjet lustrimit.

Fraktura e menjëhershme verifikohej kur ishte e mundur të zbulohej në kurbën sforcim-deformim vetëm vlera e ngarkesës së thyerjes. Frakturat dhe krisjet e mëdha kërkonin ribërjen e restaurimit ndërsa krisjet e vogla mund të korrigjoheshin nëpërmjet lustrimit.

Të dhënat e rezistencës ndaj frakturës i janë nënshtruar analizës statistikore me parametra duke përdorur ANOVA në dy mënyra dhe një test post hoc (testi i Turkey). Niveli i rëndësisë është fiksuar në  α = 0,05.

Rezultate
Rezultatet e testit të ngarkesës
Rezultatet e testit të frakturës janë paraqitur në Figurën 3.

Fig. 3 Rezultatet e testit të ngarkesës. Shkronjat e ndryshme tregojnë diferencat statistikisht të rëndësishme

ANOVA në dy rrugë ka zbuluar diferenca ndërmjet grupeve. Testi post hoc (testi Turkey) është kryer për të krahasuar kopjet e katër grupeve. Ndërmjet kopjeve janë zbuluar diferenca statistikisht të rëndësishme (p<0,01) (Tab. II).

Tabela II Diferencat ndërmjet grupeve të veçanta: testi post hoc

Grupi	Vs	Grupi	Vlera e HSD P e testit Turkey	Konkluzioni i HSD të testit Turkey
CHA 150-50-0	Vs	KE 150-50-0	0,8999947	I parëndësishëm
CHA 150-50-0	Vs	KE 150-50-300	0,5157268	I parëndësishëm
CHA 150-50-0	Vs	KE 150-150-300	0,0010053	I rëndësishëm
KE 150-50-0	Vs	KE150-50-300	0,6805627	I parëndësishëm
KE 150-50-0	Vs	KE 150-150-300	0,0010053	I rëndësishëm
KE 150-50-300	Vs	KE 150-150-300	0,0010053	I rëndësishëm

Restaurimet e grupit KE 150-150-300 kanë arritur një ngarkesë në mënyrë të konsiderueshme më të lartë sesa ajo e tre grupeve të tjera. Në grupet CHA 150-50-0 dhe KE 150-50-0, që nuk paraqisnin një trashje të margos, janë verifikuar kryesisht fraktura dhe krisje të mëdha.

Në këto grupe dështimet e parikuperueshme kanë paraqitur 80% të dështimeve. Në grupin KE 150-50-300, që paraqiste një trashje të margos dhe të hapësirës marginale, numri i restaurimeve të parikuperueshme ka qenë më i vogël. Grupi KE 150-150-300 në fakt ka treguar vetëm një frakturë.

Detajet e modalitetit të dështimit për secilin grup janë treguar në Figurën 4.

Fig. 4 Detajet e llojeve të dështimit në brendësi të secilit grup

Diskutim
Rezultatet e arritura kanë treguar se parametrat e hapësirës mund të influencojnë rezistencën dhe modelin e frakturës. Studimet e mëparshme kanë treguar se caktime të ndryshme të hapësirës mund të influencojnë përshtatjen marginale dhe atë të brendshme [14].

Nuk ekzistojnë studime të mëparshme që kanë vlerësuar influencën e parametrave të hapësirës mbi riskun e krisjes/frakturës dhe mbi efektin e trashjes së margos gjatë fazës së provës. Në këtë studim janë vënë nën ngarkesë kurorat e plota me përgatitje me teh thike përpara cementimit sepse restaurimet monolitike në qeramikë janë subjekt i krisjes gjatë fazës së provës [1, 13]. Pra mund të ishte e dobishme që të vlerësoheshin sesi parametrat e hapësirës dhe trashjes së margos së restaurimit mund të influencojnë në verifikimin e një krisjeje ose një frakture të plotë gjatë fazës së ndjeshme.

Grupi i kontrollit me përgatitje me chamfer (CHA 150-50-0) paraqiste një hapësirë të përdorur në mënyrë konvencionale në laborator për kurorat në qeramikë integrale. Në këtë grup janë verifikuar kryesisht fraktura dhe krisje më të mëdha. Rezultatet duken se indikojnë që një rritje e trashësisë së hapësirës marginale luan një rol kyç jo vetëm në rezistencën e restaurimeve, por edhe në tipin e dështimit.

Ndërsa restaurimet e tre grupeve të tjera me një trashje marginale prej 50 μm kanë treguar një rezistencë inferiore dhe fraktura të ndryshme. Grupi KE 150-150-300 ka qenë i vetmi që ishte në gjendje të kalojë plotësisht forcën mastikatore prej 250 N që arrihet te premolarët e parë lart gjatë një prove klinike kur i kërkohet pacientit nën anestezi që "të bashkojë ngadalë dhëmbët" [15].

Rezistenca ndaj frakturës së një kurore protetike mund të influencohet nga shumë faktorë: cementimi, kushtet e ngarkesës dhe moduli i elasticitetit të monkonit [16]. Në veçanti, në rastin e një monkoni metalik si ai që përdoret në këtë studim, moduli i lartë elastik i materialit mund të përcaktojë një rezistencë më të madhe ndaj frakturës [17, 18]. Pra, duke përdorur dhëmbët natyralë si monkonë, rezistenca ndaj frakturës së kurorave mund të ishte më e vogël.

Edhe mungesa e lidhjes periodontale mund të influencojë rezistencën ndaj frakturës [19]. Një limit i fundit i këtij studimi ka qenë aplikimi i një ngarkese statike dhe jo i një ngarkese ciklike [20]. Kurorat e grupit të kontrollit (CHA 150-50-0) kanë arritur vlera të rezistencës pak më të larta se ato që regjistrohen nga kurorat me një përgatitje me teh thike (KE 150-50-0) me të njëjtën hapësirë. Megjithatë, numri i krisjeve më të vogla në dy grupet ishte gjithnjë njësoj.

Në grupin KE 150-50-0 janë verifikuar kryesisht krisje të mëdha. Në këtë grup prania e një hapësire të reduktuar marginale dhe mungesa e trashjes së margos përcaktojnë, gjatë testit të ngarkesës, një përqendrim stresi mbi një margo të hollë; kjo margo gjatë provës mund të prekë monkonin metalik përpara pjesëve të tjera të restaurimit që ishin ndarë në hapësira 150 μm. Prandaj, në këtë grup janë verifikuar mbi të gjitha krisje më të mëdha.

Prania e një hapësire edhe në margon e restaurimit mund të përcaktojë një boshllëk marginal më të lartë që duhet të kompensohet nga cementi. Hapësira në fakt zbatohet vetëm në sipërfaqen okluzale të dhëmbit dhe në sipërfaqet aksiale, me përjashtim të milimetrit të fundit që është më afër margos.

Kjo hapësirë duhet të mbushet gjatë cementimit dhe ka një influencë mbi përshtatjen marginale [21]. Një nga opsionet e mundshme për të parandaluar krisjen gjatë provës konsiston në krijimin e një mbikonturimi të vogël horizontal në nivelin e margos së restaurimit. Mbikonturimi mund të ofrojë rezistencë të ulët ndaj restaurimit në zonën e margos. Megjithatë, një mbikonturim i tepërt horizontal mund të induktojë riabsorbimin e indeve të buta [22].

American Dental Association (ADA) sugjeron se trashësia e cementit duhet të lëkundet ndërmjet 25 dhe 40 μm [23]. Një hapësirë e papërshtatshme për cementin mund të përcaktojë mospërputhjet marginale deri në 364 μm [24]. Disa linja vijëzimi si spatula duket se lehtësojnë heqjen e materialeve të tepërta të cementit gjatë cementimit [25].

Prandaj, një përgatitje me teh thike mund të kërkojë një hapësirë më të madhe për të favorizuar heqjen e materialeve të tepërta të cementit. Levine [26] ka sugjeruar përdorimin e hapësirës prej 50 μm për restaurimet në qeramikë integrale.

Konkluzione
Rezultatet e këtij studimi sugjerojnë që parametrat e hapësirës mund të influencojnë në mënyrë të konsiderueshme fazën e provës së një restaurimi të realizuar me një metodikë të tipit chairside.

Duke rritur hapësirën në margon e një kurore me një përgatitje me teh thike, risku i frakturës gjatë fazës së provës reduktohet në mënyrë progresive. Megjithatë, vazhdon risku i krisjeve të vogla.

Trashësia e margos së restaurimit të realizuar me përgatitje me teh thike ka një rol kyç në reduktimin e krisjeve të mëdha dhe frakturave.

Autorët: Arena A, Baldissara P, Ciocca L, Scotti R, Monaco C.
Kjo është një përmbledhje e punimit origjinal me titull Influence of preparation design and spacing parameters on the risk of chipping of crowns made with Cerec Bluecam before cementation të publikuar në Journal of Prosthodontic Research 2019;63(1):100-4.

Për më tepër
1. Anusavice KJ, Shen C, Rawls HR. Phillips' science of dental materials. 12th ed. St. Louis: Elsevier Saunders, 2012.
2. Reich S, Petschelt A, Lohbauer U. The effect of finish line preparation and layer thickness on the failure load and fractography of ZrO2 copings. J Prosthet Dent 2008;99:369-76.
3. Cortellini D, Canale A, Souza RO, Campos F, Lima JC, Özcan M. Durability and weibull characteristics of lithium disilicate crowns bonded on abutments with knife-edge and large chamfer finish lines after cyclic loading. J Prosthodont 2015;24:615-9.
4. Cortellini D, Canale A. Bonding lithium disilicate ceramic to feather-edge tooth preparations: a minimally invasive treatment concept. J Adhes Dent 2012;14:7-10.
5. Valenti M, Valenti A. Retrospective survival analysis of 110 lithium disilicate crowns with feather-edge marginal preparation. Int J Esthet Dent 2015;10:246-57.
6. Schmitz JH, Beani M. Effect of different cement types on monolithic lithium disilicate complete crowns with feather-edge preparation design in the posterior region. J Prosthet Dent 2016;115:678-83.
7. Zhang Y, Lee JJ, Srikanth R, Lawn BR. Edge chipping and flexural resistance of monolithic ceramics. Dent Mater 2013;29:1201-8.
8. Patroni S, Chiodera G, Caliceti C, Ferrari P. CAD/CAM technology and zirconium oxide with feather-edge marginal preparation. Eur J Esthet Dent 2010;5:78-100.
9. Loi I, Di Felice A. Biologically oriented preparation technique (BOPT): a new approach for prosthetic restoration of periodontically healthy teeth. Eur J Esthet Dent 2013;8:10-23.
10. Quinn GD, Giuseppetti AA, Hoffman KH. Chipping fracture resistance of dental CAD/CAM restorative materials: part 2. Phenomenological model and the effect of indenter type. Dent Mater 2014;30:e112-23.
11. Santos GC Jr, Santos MJ Jr, Rizkalla AS, Madani DA, El-Mowafy O. Overview of CEREC CAD/CAM chairside system. Gen Dent 2013;61:36-40.
12. Hmaidouch R, Neumann P, Mueller WD. Influence of preparation form, luting space setting and cement type on the marginal and internal fit of CAD/CAM crown copings. Int J Comput Dent 2011;14:219-26.
13. Dolidze T, Bitarova I. Advantages and disadvantages of e-max and zirconia crowns. Eur Sci J 2016;December special edition:465-8.
14. NakamuraT, Dei N, Kojima T, Wakabayashi K. Marginal and internal fit of Cerec 3 CAD/CAM all-ceramic crowns. Int J Prosthodont 2003;16:244-8.
15. Ferrario VF, Sforza C, Serrao G, Dellavia C, Tartaglia GM. Single tooth bite forces in healthy young adults. J Oral Rehabil 2004;31:18-22.
16. Mörmann WH, Bindl A, Lüthy H, Rathke A. Effects of preparation and luting system on all-ceramic computer-generated crowns. Int J Prosthodont 1998;11:333-9.
17. Scherrer SS, de Rijk WG. The fracture resistance of all-ceramic crowns on supporting structures with different elastic moduli. Int J Prosthodont 1993;6:462-7.
18. Beuer F, Aggstaller H, Edelhoff D, Gernet W. Effect of preparation design on the fracture resistance of zirconia crown copings. Dent Mater J 2008;27:362-7.
19. Soares CJ, Pizi EC, Fonseca RB, Martins LR. Influence of root embedment material and periodontal ligament simulation on fracture resistance tests. Braz Oral Res 2005;19:11-6.
20. Magne P, Paranhos MP, Schlichting LH. Influence of material selection on the risk of inlay fracture during pre-cementation functional occlusal tapping. Dent Mater 2011;27:109-13.
21. Mously HA, Finkelman M, Zandparsa R, Hirayama H. Marginal and internal adaptation of ceramic crown restorations fabricated with CAD/CAM technology and the heat-press technique. J Prosthet Dent 2014;112:249-56.
22. Shenoy A, Shenoy N, Babannavar R. Periodontal considerations determining the design and location of margins in restorative dentistry. J Interdiscip Dent 2012;2:3-10.
23. ANSI/ADA Specification. Specification No. 8 for zinc phosphate cement. Guide to dental materials and devices. 5th ed. Chicago,1970-1971.
24. Wu JC, Wilson PR. Optimal cement space for resin luting cements. Int J Prosthodont 1994;7:209-15.
25. Gavelis JR, Morency JD, Riley ED, Sozio RB. The effect of various finish line preparations on the marginal seal and occlusal seat of full crown preparations. J Prosthet Dent 1981;45:138-45.
26. Levine WA. An evaluation of the film thickness of resin luting agents.J Prosthet Dent 1989;62:175-8.

Përktheu: Valbona Spahia