Krahasimi ndërmjet testit mikroshear me teknikat e ndryshme të pretrajtimit për mbushjen e sulkuseve dhe fisurave

Acid ortofosforik VS laseri Er:YAG VS abrazioni me ajër

Mbylljet e sulkuseve dhe fisurave janë futur në 1967 dhe efikasiteti i tyre është njohur nga ADA (American Dental Association) që në 1971 (Council on Dental Materials and Devices, 1971). Kjo metodikë bën pjesë në teknikat e parandalimeve të patologjisë karioze dhe sot është një nga më të përdorurat.

"Udhëzimet kombëtare italiane për promovimin e shëndetit oral dhe parandalimit të patologjive orale në moshë evolutive" afirmojnë që silantët janë indikuar për të gjithë fëmijët. Efikasiteti i tyre në parandalimin e kariesit është maksimal nëse aplikohen në 2 vitet pas eruptimit dhe integriteti i tyre kontrollohet çdo 6-12 muaj.

Me kalimin e viteve janë zbuluar teknika të ndryshme të përgatitjes së sulkuseve dhe përdorimit të materialeve të ndryshme, por tashmë nuk ekziston një udhëzim i njohur që indikon në mënyrë unanime se cilat tipe të materialeve të përdoren për mbushje ose cilat teknika të përgatitjes të zbatohen.

Silantët më të përdorur ndahen në dy kategori kryesore: cementet glassionomer dhe silantët me bazë rezinoze/kompozitë.

Teknikat e pretrajtimit të sulkuseve dhe fisurave, në fakt mund të jenë të ndryshme dhe nisin nga gdhendja klasike acide me acid ortofosforik me laser, air-polishing dhe deri te kombinimi i teknikave të ndryshme.

Pretrajtimi më i përdorur në praktikën klinike moderne është ai me xhel me bazë acidi ortofosforik nga 35 deri në 37% ku veprimi demineralizues me acid krijon mikroporozitet në të cilat rezina likide mund të vendoset duke krijuar zgjerime të ngjashme me interdigitation (rrjetat e rezinës) dhe të formojë lidhje të tipit mikromekanik (fig. 1).

Fig. 1 Imazhi në SEM (500x) i smaltit të gdhendur me acid ortofosforik

Përdorimi i laserit Er:YAG për pretrajtimin e smaltit është bërë i mundur falë gjatësisë së valës që është 2940 nm, shumë pranë pikut të absorbimit të zotëruar nga uji dhe lejon pra trajtimin e indeve të forta nëpërmjet mekanizmit të mikro-shpërthimit të molekulave të ujit të lidhura me hidroksiapatitin.

Laseri Er:YAG, i vendosur në parametrat e duhura, mund të veprojë në mënyrë selektive mbi kristalet e hidroksiapatitit të smaltit duke krijuar një sipërfaqe të parregullt që lejon një ritencion të saktë mikromekanik (fig. 2).

Fig. 2 Smalti i trajtuar me laser Er:YAG  (100 mJ-10 Hz) (SEM 500x)

Pavarësisht se veprimi i laserit Er:YAG në smalt ashpërson sipërfaqet duke prodhuar një rritje totale të sipërfaqes së dhëmbit të ekspozuar, aktualisht në literaturë nuk ka mendime që përputhen mbi efikasitetin e tij në termat e adezionit.

Nga një anë disa autorë thonë se sipërfaqja mikroritensive që rezulton nga rrezatimi me laser është favorizuese për teknikat e adezionit; nga studimet e fundit në fakt, rezulton se vetëm aplikimi me laser nuk është i mjaftueshëm për gdhendje në krahasim me acidin ortofosforik ose me përdorimin e kombinuar me acidin ortofosforik dhe laserin.

Micro-sandblasting intraorale prodhon një fluks të kalimatuar dhe me presion të lartë ajri dhe pjesëza abrazive (oksid alumini) që lejon kryerjen e pastrimit të sipërfaqeve, gdhendjen (Goldstein dhe Parkins, 1994) dhe përgatitjen jo invazive të kavitetit.

Përsa i përket efikasitetit të tij real klinik për gdhendjen e sipërfaqeve observohen mendime të ndryshme: Knobloch et al.16 , Hatibovic-Kofman et al.17 dhe Moslemi et al. kanë treguar in vitro se përdorimi i micro-sandblasting i ndjekur nga gdhendja me acid ortofosforik rezulton teknika më e mirë në termat e adezionit, edhe në krahasim me acidin (teknika e përdorur zakonisht).

Manhart et al. në 2004 kanë zbuluar se vetëm micro-sandblasting nuk rezulton efikas aq sa kur përdoret acidi ortofosforik, ndërsa nëse përdorimi i tij ndiqet nga gdhendja acide rezultatet janë të krahasueshme me teknikën ku përdoret vetëm acidi.

Forca e adezionit të materialeve për mbushjen e sulkuseve dhe fisurave në nënshtresat e smaltit të penetruar në mënyrë të ndryshme vlerësohet nëpërmjet testeve mekanike të provës si microshear bond test (në planin e prerjes dhe tërheqjes), microtensile (në përkulje).

Përdorimi i testit in vitro për vlerësimin e kësaj force shpesh preferohet për zbatimin e atyre ku limitet in vivo ndeshen në kohë të gjata ekzekutimi, në vështirësinë e interpretimit të të dhënave, në identifikimin e variablave të ndryshme të pranishme, por mbi të gjitha në mungesë të kritereve të vlerësimit të mirë përcaktuar.

Qëllimi i testit microshear, i përdorur në këtë eksperimentim është ai i vlerësimit të qëndrueshmërisë së lidhjes ndërmjet rezinës dhe nënshtresave dentare të sheshta.

Materiale dhe metoda
Dyzetë molarë permanentë të ekstraktuar për motive periodontale dhe/ose ortodontike janë zgjidhur dhe ruajtur në solucion fiziologjik në 37 °C; më pas çdo kampion është inkorporuar në një bllok rezinë epoksidike (Epofix, Struers, Westlake OH, SHBA) dhe është seleksionuar në mënyrë longitudinale (fig.3).

Fig. 3 Blloqet e rezinës epoksidike

Për të krijuar një sipërfaqe uniformë dhe të butë janë përdorur fletë abrazive me granulometri 600 grit (LS2 Remet, Bologna, Italia). Çdo kampion është gërryer me sipërfaqet e fletës që është lagur më parë me "8" lëvizje për 1 minutë me qëllim që të krijohet një smear-layer i standardizuar.

Kampioni është larë (10 sekonda) dhe është tharë me ajër (10 sekonda). Më pas janë përcaktuar në mënyrë plotësisht të rastësishme kampionet në të cilët do të përdorej një gdhendje me acid ortofosforik me 37% për 60 minuta (Grupi A); me laserin Er:YAG (100 mJ-10 Hz) pas gdhendjes me acid ortofosforik me 37% për 30 minuta (Grupi B) ose me abrazion me ajër pas acidit ortofosforik me 37% për 30 minuta (Grupi C).

Grupi A. Smalti i 60 kampioneve është gdhendur me acid ortofosforik në xhel me 37% (Scotchbond 3M Etchant) për 60 sekonda. Kampioni është shpërlarë dhe tharë më pas me ajër.

Grupi B.  Në grupin e dytë të kampioneve (60 kampione) është gdhendur me metodikën laser duke përdorur laserin Er:YAG (Smart 2940D DEKA) me pulsim drite duke vendosur 100 mJ me një frekuencë 10 Hz (fig. 4a, b). Më pas është kryer gdhendja me acid ortofosforik me 37% për 30 sekonda. Kampioni është shpëlarë dhe tharë më pas me ajër.

Fig. 4a, b Laseri Er:YAG (Smart 2940D DEKA) me pulsim drite dhe të dhënat teknike

Grupi C. Në grupin e tretë smalti i 60 kampioneve është gdhendur me një micro-sandblasting intraoral (PrepStart, Danville Materials - San Ramon, Kaliforni) (fig. 5a, b) duke përdorur pluhur oksidi alumini me 27 µm (fig. 6a, b) dhe më pas me acid ortofosforik me 37% për 30 sekonda. Kampioni është shpëlarë dhe tharë më pas me ajër.

Fig. 5a, b Micro-sandblasting intraoral

Fig. 6a, b Pluhuri i oksidit të aluminit

Sapo të jetë kryer pretrajtimi i smaltit testohen dy silantë të ndryshëm, të aplikuar vetëm në korrespondencë të smaltit duke ndjekur instruksionet e fabrikës dhe për secilin silant janë vlerësuar tre tipe gdhendjesh të ndryshme të marra në ekzaminim:
• Concise (grupi A1, B1, C1),
• Helioseal (grupi A2, B2, C2)

duke ekzaminuar 30 kampione për secilin nëngrup.
Për testin microshear janë përdorur pajisje metalike me një pjesë plastike që paraqet një vrimë me diametër 2 mm në mënyrë të tillë që lejon një aplikim të standardizuar të silantit; pra silanti është polimerizuar për 40 sekonda me llambë UV (Ultra Lume 5 LED-800 mW/cm2 (minimumi) (Ultradent South Jordan, UT, SHBA).

Pasi hiqet fiksuesi përftohet një cilindër i vogël kompozite me diametër 2 mm në mënyrë të tillë që të jetë e mundur të ndiqet testi microshear. Kampioni është transferuar më pas në pozicion vertikal në brendësi të një morse metalike në mënyrë të tillë që të nxirret vetëm cilindri i silantit në krahun mekanik të makinës së përdorur për të zhvilluar testin.

Është përdorur një makinë universale tërheqjeje (Ultradent Testing Device, me pajisje të zbulimit të të dhënave K3 Digital Indicator, Sentran, South Jordan, UT, SHBA) (fig.7a, b) e përbërë nga një krah mekanik (fig. 8) dhe nga një bazë mbi të cilën pozicionohet morsa metalike në mënyrë të tillë që duhet stabilizuar një kontakt ndërmjet cilindrit të silantit dhe krahut mekanik.

Fig. 7a, b Makina universale për testin microshear

Fig. 8 Krahu metalik i makinës për testin microshear

Sapo të vihet në veprim makina, baza spostohet drejt krahut mekanik me një shpejtësi 1mm/min në një kohë maksimale prej 60 sekondash duke zbuluar një vlerë shpjeguese të pikut të rezistencës ndaj forcave të tensionit/prerjes së atij materiali. Në display shfaqet një vlerë në MPa që përkthehet si forca e lidhjes së një materiali të caktuar.

Rezultate
Në Grupin 1 janë testuar 90 kampione mbi të cilat është aplikuar silanti Concise, vetëm në korrespondencë të smaltit. Këto 90 kampione ishin ndarë më parë në tre nëngrupe me nga 30 kampione secili (A1, B1, C1) mbi të cilët janë aplikuar tre teknika të ndryshme të gdhendjes të marra në ekzaminim.

Në grupin 2 janë testuar 90 kampione mbi të cilët është aplikuar silanti Helioseal. Këto kampione janë ndarë më parë në tre nëngrupe me nga 30 kampione secili (A2, B2, C2) te të cilët janë aplikuar tre teknika të ndryshme të gdhendjes. Rezultatet janë grumbulluar në Tabelën I për silantin Concise dhe në Tabelën II për silantin Helioseal.

Tabela I Vlerat mesatare të adezionit dhe devijimi standard të shprehur në MPa e grupeve të trajtuara me silantin Concise (3M ESPE)

Tabela II Vlerat mesatare të adezionit dhe devijimit standard të shprehura në MPa e grupeve të trajtuara me silantin Helioseal (Ivoclar-Vivadent)

Për çdo kampion, nëpërmjet testit microshear, është zbuluar një vlerë numerike (MPa) që paraqet forcën e lidhjes rezinë-smalt dhe për çdo grup me 30 kampione është vlerësuar mesatarja dhe devijimi standard.

Rezultatet e marra kanë demonstruar se teknika e gdhendjes me acid ortofosforik (Grupi A) rezulton më e mirë në krahasim me përdorimin e laserit (Grupi B) dhe me abrazionin me ajër (Grupi C) të kombinuar me acidin, për të dy materialet e testuara të silanteve.

Përsa i përket Concise, vlera mesatare e adezionit me teknikën e gdhendjes acide (Grupi A) rezulton dyfish qoftë në lidhje me teknikën laser+acid (Grupi B) qoftë në lidhje me micro-sandblasting+acid (Grupi C) dhe diferencat kanë rezultuar statistikisht të konsiderueshme.

Ndërsa për Helioseal teknika e gdhendjes ka rezultuar edhe njëherë më e mirë në krahasim me dy të tjerat, por me vlera adezioni inferiore (rreth gjysma) në krahasim me silantin tjetër.

Në fakt nuk ka diferenca statistikisht të rëndësishme ndërmjet mesatareve të teknikave laser+acid dhe micro-sandblasting+acid tek asnjëri nga silantët.

Diskutime
Buonocore në 1995 ishte i pari që përshkroi teknikën e gdhendjes acide me të cilën duhet të trajtohet sipërfaqja e smaltit të dhëmbit me qëllim që të arrihet një adezion optimal ndërmjet smaltit dhe rezinës.

Më shumë se 50 vjet pas zbulimit të tij, gdhendja acide e smaltit paraqet një nga fazat më të rëndësishme me qëllim që të arrihet një lidhje e saktë ndërmjet rezinës dhe sipërfaqes së smaltit.

Në fushën e praktikës klinike që drejtohet gjithnjë e më shumë drejt kërkimit të teknologjive të reja, në vitet e fundit janë kryer shumë studime mbi përdorimin e laserit në stomatologji dhe mbi përdorimin e micro-sandblasting intraoral, për të vlerësuar mundësinë e zëvendësimit të disa procedurave tradicionale stomatologjike.

Qëllimi i këtij studimi ka qenë ai i krahasimit të teknikave të gdhendjes së smaltit me laserin Er:YAG dhe ajo e kryer me micro-sandblasting në krahasim me gdhendjen tradicionale me acid ortofosforik 37%.

Diferenca ndërmjet vlerës mesatare të adezionit që rezulton në eksperimentimin e teknikës me acid ortofosforik për Concise dhe për Heliosteal mendohet se është për shkak të një diference të viskozitetit dhe të pasojës së një penetrimi të ndryshëm të materialit në brendësi të mikroporozitetit të krijuar nga acidi. Vlerat e marra me dy teknikat e tjera të pretrajtimit, në fakt rezultojnë të ngjashme për të dy silantët.

Studimet e gjetura në literaturë nuk tregojnë një mendim unanim, por në fakt mendime që nuk përputhen në lidhje me teknikën që rezulton më e mirë. Nga njëra anë disa autorë thonë që sipërfaqja mikroritensive që rezulton nga rrezatimi i laserit është i favorshëm për adezionin; ndërsa nga disa studime të fundit rezulton se vetëm aplikimi i laserit nuk është i mjaftueshëm për gdhendje krahasuar me acidin ortofosforik ose me përdorimin e kombinuar me acidin dhe laserin.

Studimi i Sasaki et al. në 2008 kishte si qëllim vlerësimin in vitro të tonsile bond strength (TBS) të një sistemi adeziv të aplikuar në smalt të pretrajtuar me tre teknika të ndryshme gdhendjeje: acidi ortofosforik me 37%, laseri Er:YAG (80 mJ-2Hz) dhe laseri Er:YAG i ndjekur nga gdhendja me acid ortofosforik. Rezultatet e këtij studimi indikojnë se grupi i trajtuar me laserin Er:YAG i ndjekur nga acidi ortofosforik me 37% paraqet një rritje statistikisht të rëndësishme në forcën e lidhjes së matur me testin microtensile.

Analiza e SEM ka sugjeruar se diferencat e TBS ndërmjet grupeve lidhen me modelet e gdhendjes së produkteve të ndryshme të secilit tip të trajtimit të sipërfaqes. Vlerat e ulëta të TBS që arrihen për kampionet e trajtuara vetëm me laserin Er:YAG mund t'i atribuohen një kushtëzimi jo homogjen të sipërfaqes së smaltit, sepse ka qenë e mundur që të observohen zona të smaltit pa ablacion në brendësi të zonën që është rrezatuar.

Rritja e TBS te kampionet e trajtuar me laser dhe acid duket se është për shkak të faktit që përftohet një sipërfaqe e trajtuar më homogjene, sepse acidi ortofosforik trajton ato pjesë të smaltit që nuk janë goditur nga laseri në brendësi të zonës që është rrezatuar.

Ndryshe nga studimi ynë, Sasaki ka përdorur një sistem adeziv të aplikuar në smalt që mund të shkaktojë diferenca thelbësore në rezultatet e vlerave të adezionit të përftuar.

Rezultate që nuk përputhen gjenden edhe në lidhje me gdhendjen me micro-sandblasting: Manhart dhe Roeder kanë përfunduar se vetëm micro-sandblasting nuk rezulton aq efikase sa përdorimi i acidit ortofosforik, ndërsa nëse përdorimi i saj vjen pas gdhendjes acide rezultatet janë të krahasueshme me teknikën tradicionale ose më saktësisht me mikroinfiltrimin sipas asaj që kanë thënë Bevilacqua et al. dhe Hatibovic-Kofman dhe Koch.

Studime të tjera të fundit mbështesin sesi teknika më e mirë e gdhendjes për aplikimin më pas të rezinave silant, përdorimi i microsandblasting së bashku me acidin ortofosforik: Knobloch era l., Hatibovic-Kofman et al., Moslemi et al. dhe Yazici et al. kanë treguar se in vitro krahasimi i teknikave të gdhendjes si përdorimi i micro-sandblasting i ndjekur nga gdhendja me acid ortofosforik rezulton më i mirë në adezion, edhe në krahasim me përdorimin e acidit.

Yazici et al. kanë supozuar se micro-sandblasting mund të induktojë një tip gdhendjeje më ritensiv dhe të përmirësojë penetrimin e silantit sepse kjo teknikë zgjeron dhe thellon sulkuset dhe fisurat.

Në një studim tjetër të Masaoumeh Moslemi në 2010 është vlerësuar forca e adezionit të një silanti në smaltin e pretrajtuar me Er,Cr:YSGG ose me micro-sandblasting të ndjekur nga gdhendja acide. Pasi është aplikuar një sistem adeziv, janë krijuar, nëpërmjet një matrice, në sipërfaqen e smaltit të trajtuar cilindra silanti (Concise Light Cure White Sealant, 3M ESPE) dhe të polimerizuar.

Pra është testuar forca e adezionit dhe sipas analizës statistikore ka dalë që Grupi B (micro-sandblasting+acid) ka treguar vlera më të larta të adezionit, ndërkohë që nuk është observuar një diferencë statistikisht e rëndësishme ndërmjet Grupit A (acidi) dhe Grupit C (laser+acid).

Sipas këtij studimi pra pretrajtimi i sipërfaqeve me micro-sandblasting dhe acid tregon vlera më të larta të adezionit të silantit me sipërfaqen e smaltit, ndryshe nga trajtimi me Er, Cr:YSGG që në fakt nuk rrit efikasitetin në krahasim me teknikën tradicionale të gdhendjes me acid ortofosforik.

Ky studim është qartësisht në kundërshtim me tonin, por duhet theksuar se edhe në këtë punim është përdorur një sistem adeziv përpara aplikimit të silantit. Por kjo teknikë nuk ndjek procedurat e indikuara nga fabrika, të cilat nuk parashikojnë një kalim të tillë.

Konkluzione
Kampionet e trajtuar me acid ortofosforik paraqisnin vlera adezioni më të larta në krahasim me teknikat e tjera të gdhendjes që përdorin laserin dhe micro-sandblasting të shoqëruar me acidin ortofosforik nuk rezultojnë statistikisht të ndryshëm.

Rezultatet e arritura ndoshta nuk lidhen me diferencën morfologjike ose me penetrimin e materialeve në sipërfaqet e krijuara nga tre procedurat e ndryshme; supozohet pra se acidi ortofosforik krijon një sipërfaqe më ritensive për rezinën silant në krahasim me pre-trajtimet e tjera.

Megjithatë janë të nevojshme studime të tjera që vlerësojnë për shembull, praninë e mikro infiltrimeve me termociklikë ose që përdorin teste të ndryshme si microtensile, për të zëvendësuar gdhendjen me acid ortofosforik që është në mënyrë efektive teknika më e mirë për aplikimin pas rezinave silant, përveç realizimit të studimeve in vivo me qëllim që të merren në konsideratë faktorë të tillë si për shembull ekspozimi në mjedisin oral.

Autorë: D.ssa Francesca Gradara, Dr Bruno Davide Pugliese, Dr Lorenzo Breschi,Dr Giacomo Bruzzesi,Dr Paolo Calvani,Dr Cesare Nucci

Përktheu: Valbona Spahia

Për të votuar duhet të vendosni kredencialet tuaja në Medikey

Interesant ( 41 votim / mesatar 3 )