Humbja e njė dhėmbi pėrcakton njė rėnie tė funksionalitetit tė kockės alveolare, qė pėrkthehet nė njė proces rimodelimi deri nė tkurrje tė pashmangshme tė vėllimit tė kreshtės sė mbetur.
Nga njė pikėpamje klinike kjo gjendje mund tė kompromentojė suksesin e tė gjitha terapive qė synojnė rikthimin e elementėve dentarė tė humbur qoftė nė fushėn e protezave qoftė nė atė implantologjike.
Janė analizuar dinamikat biologjike nė bazė tė integrimit tė njė zėvendėsuesi kockor dhe nė njė seksion klinik shpjegues janė marrė nė ekzaminim dy modele tė ndryshme tė eksperimenteve qė dokumentojnė in vivo ndikimin e materialeve tė bashkuara nė mostrat e rimodelimit kockor nė njė pjesė pas-heqjes.
Mekanizma tė shėrimit
Rritja, shtimi dhe mbijetesa e qelizave kockore, tė pėrfshira nė mekanizmat e shėrimit tė pjesės ku ėshtė kryer ekstraktimi rregullohen nga faktorė tė shumtė rimodelimi lokal, ndėr tė cilėt faktorėt e rritjes dhe citokinat luajnė rol kryesor. Gjatė viteve janė pėrshtatur strategji tė ndryshme terapeutike pėr tė reduktuar humbjen e vėllimit alveolar tė kockės dhe pėr tė siguruar formimin e indeve qė janė nė gjendje tė mbėshtesin integrimin kockor tė implanteve, duke siguruar qėndrueshmėrinė primare dhe duke pėrmirėsuar rezultatin estetik tė protezave tė pėrfunduara. Teknikat e ndryshme tė propozuara pėr ruajtjen alveolare parashikojnė pėrdorimin, nė kombinim ose jo, tė transplantimeve kockore, tė membranave barrierė dhe tė faktorėve tė rritjes.
Ndėr transplantet kockore tė pėrdorura pėr ruajtjen alveolare, biomaterialet e sintezės paraqesin njė pėrhapje nė rritje nė kirurgjinė stomatologjike, falė biopėrputhshmėrisė sė tyre optimale dhe aftėsisė sė tyre pėr tė vepruara si kornizė, duke stabilizuar koagulimin nė faza tė ndryshme. Suksesi klinik i kėtyre zėvendėsimeve kockore varet nga integrimi optimal i indeve, qė nuk ndėrhyn negativisht me shtimin dhe diferencimin e qelizave stromale gjatė linjės osteogjenike dhe me rekrutimin pasues dhe sulmin e qelizave kockore mature nė pjesėn e transplantit. Ky proces ėshtė i koordinuar mirė dhe i rregulluar nga njė rėnie e ngjarjeve molekulare qė pėrfshin shprehjen e proteinave specifike tė kockės dhe tė faktorėve tė rritjes.
Modelet e eksperimentimit klinik
Dy modele tė eksperimentimit klinik, qė parashikojnė pėrdorimin e materialeve tė ndryshme tė transplantit, tregojnė sesi karakteristikat e brendshme tė transplantit janė nė gjendje tė ndikojnė tek ekuilibri i ndėrmjetėsve biologjikė. Nė modelin e parė ėshtė pėrdorur, si material transplanti kocka e gjedhit pa proteina. Qėllimi ishte qė tė verifikohej mostra e rimodelimit kockor nė prani tė njė transplanti ksenolog, te pjesėt pas ekstraktimit nė 10 pacientė dhe njė fazė mė e vonshme shėrimi pas 5 muajsh nga heqja dentare. Nė modelin e dytė biomateriali i zgjedhur ėshtė zėvendėsuar kocka sintetike qė i pėrket kategorisė sė hidroksiapatit biomimetike. Janė mbledhur kampionė bioptikė nė 10 pacientė, 4muaj pas procedurės sė ruajtjes alveolare dhe ėshtė hetuar shprehia e faktorėve rimodelues nėpėrmjet reagimeve imunohistokimike.
Konkluzione
Nga analiza e faktorėve biologjikė pėrgjegjės pėr rimodelimin kockor ėshtė e dukshme qė pas ekstraktimit tė dhėmbit, tė ketė njė kaskadė ngjarjesh nėpėrmjet faktorėve tė rritjes dhe citokinave. Ekuilibri ndėrmjet kėtyre faktorėve ndikon nė procesin e shėrimit, duke pėrcaktuar karakteristikat klinike qė karakterizojnė kreshtėn alveolare disa muaj pas ekstraktimit. Nė kėtė artikull janė shpjeguar dy modele eksperimentimi klinik qė parashikojnė pėrdorimin e materialeve tė ndryshme tė transplantit, duke treguar sesi karakteristikat intrinsike janė tė gjendje tė ndikojnė nė ekuilibrin e ndėrmjetėsuesve biologjikė.
Metodika imunohistokimike mund tė jetė njė instrument shumė i dobishėm nė vlerėsimin, in vivo tė efekteve qė biomateriale tė ndryshme pėrcaktojnė pėr rimodelimin alveolar. Nė tė njėjtėn mėnyrė njohja e rolit dhe kohės sė aktivizimit tė markerave mund t'i tregojė mjekut se cilat janė hetimet biologjike qė duhen kryer pėr tė pėrshkruar nė mėnyrė tė detajuar modelin e shėrimit.
Zgjedhja e njė biomateriali duhet tė reflektojė nevojat klinike prandaj njohja e dinamikave biologjike ėshtė baza pėr saktėsinė e kėsaj zgjedhjeje.
Nėn kujdesin e : Anna Maria Melica, Konsulente shkencore e Dental Cadmos
Pėrktheu: Valbona Spahia