Higjiena dhe Parandalimi | 10 Qershor 2020 |

Riklasifikimi i riskut të infektimit nga procedurat operative në stomatologji në dritën e SARS-CoV-2

Një grup autorësh italianë ka kryer një rishikim të literaturës për SARS-CoV-2 dhe ka ilustruar protokollet më të pranueshëm të sigurisë në stomatologji dhe mjekësi orale, duke propozuar një krahasim (pre VS post Covid-19) për procedurat më të zakonshme.

Nga Lara Figini

Epoka e koronavirusit (Covid-19) është një periudhë historike e rëndësishme, nga pikëpamje të ndryshme, që ka përfshirë dhe vazhdon të përfshijë shëndetin në të gjithë botën duke sjellë me vete një kaskadë të jashtëzakonshme implikimesh socio-ekonomike pasuese. Zakonet e të gjithëve janë shtrembëruar dhe në veçanti kjo ka ndodhur në sektorin shëndetësor.
Dentistët, që punojnë çdo ditë në kontakt të ngushtë me aerosolët e gjeneruar nga pacientët e tyre, duhet të rishohin protokollet e tyre për të mbrojtur veten, stafin dhe pacientët nga risku i infektimit.
 
Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës
Në një rishikim të publikuar në International Journal of Environmental Research and Public Health në qershor 2020, një grup i autorëve italianë, profesorët Maria Eleonora Bizzoca, Giuseppina Campisi dhe Lorenzo Lo Muzio kanë kryer një rishikim të literaturës për sindromën respiratore akute të rëndë nga koronavirus-2 (SARS-CoV-2) dhe ka ilustruar protokollet e sigurisë në stomatologji dhe mjekësi orale, duke propozuar një krahasim (pre VS post-Covid-19) për procedurat stomatologjike më të zakonshme.
Autorët kanë kryer një kërkim bibliografik nëpërmjet databazave PubMed dhe Scopus sipas fjalëve kyçe që janë vendosur dhe për më tepër kanë nënvizuar rëndësinë e njohjes me saktësi të risqeve të infeksionit në klinikën dentare dhe modulimit të saktë të përdorimit të pajisjeve të mbrojtjes personale, me qëllim që të investohen burimet financiare të përshtatshme për të shmangur ekspozimin e stafit dentar apo të pacientëve që janë në risk të dukshëm.
 
Rezultate
Pas një shpjegimi të shkurtër për të gjithë agjentët e mundshëm infektivë, autorët kanë përshkruar në bazë të litreraturës së zgjedhur, të gjitha pajisjet për mbrojtjen personale që janë aktualisht në treg dhe indikacionet e tyre. Pra, kanë krahasuar (pre VS post-Covid 19) procedurat e duhura të sigurisë për çdo klinikë dentare, duke nënvizuar rrezikun e nënvlerësimit në përgjithësi të infeksioneve të kryqëzuara në fushën stomatologjike, nëse janë fokusuar vetëm në SARS-CoV-2. Rezultatet janë përmbledhur dhe janë paraqitur në tabelat 1 dhe 2.
Për kontrollin e infeksioneve të kryqëzuara, edhe duke ju referuar Covid-19, me rëndësi thelbësore është sterilizimi i instrumenteve stomatologjike (me autoklavë) dhe higjienizimi i të gjitha sipërfaqeve që mund të kontaminohen. Higjienizimi i sipërfaqeve në fushën stomatologjike bazohet në agjentë kimikë me bazë oksid etileni, formaldehide, peroksid hidrogjeni, acid i lëngshëm dhe ozon.
Por këto procese të dezinfektimit nuk shkatërrojnë të gjithë ngarkesën bakteriale, por reduktojnë nivelet e pranueshme. Dezinfektantët e përdorur zakonisht janë përshkruar në tabelën 1.

Tab. 1 Dezinfektantët kimikë që përdoren zakonisht

	Përqëndrime	Niveli i aktivitetit dhe targeti	Karakteristika të tjera	Rekomandime përdorimi
Alkooli	70%	- Baktere (të shumta) - Bacile tuberkulare (të shumta - Spore (pak) - Funge (të shumta) -Virus (vetëm disa)	- I paqëndrueshëm me veprim të shpejtë inflamator - Penetrim i ulët në materialin organik - Mund të digjet	- Dezinfektimi i sipërfaqeve të pastra dhe lëkurës
Klorheksidinë	Ujë 1:1000 　 　 Klorheksidinë 0,5% në 70/ etanol Klorheksidinë + Cataylon + Ujë 1:100, 1:30 Klorheksidinë + Cetaylon 1:30 në 70% Etanol	- Baktere (të shumta kundrejt atyre Gram pozitive) - Bacile tuberkulare (pak) - Spore (pak) - Funge (të shumta) - Virus (pak)	- Të inaktivizuar nga lënda organike e sapunit dhe detergjentëve anionikë	- Dezinfektimi i lëkurës dhe mukozave
Glutaraldehide	2%	- Baktere (të shumta) - Bacile tuberkulare (të shumta) - Spore (të shumta) - Funge (të shumta) - Virus (i lartë)	- Penetrim i ulët në lëndën organike - Irritues për sytë, lëkurën dhe mukozën respiratore - Kërkon aktivizim në solucion alkalin (që zgjat 14-28 ditë)	- Dezinfektim i instrumenteve që nuk futen në autoklavë - Të përdoret në kontenitorë të mbyllur për shkak të avujve irritues
Hipoklorit		- Baktere (të shumta) - Bacile tuberkulare (të shumta) - Spore (të shumta) - Funge (të shumta) - Virus (i lartë)	- Korroziv në metale - Solucionet e holluara shkatërrohen shpejt dhe duhen përgatitur çdo ditë - Shtimi i amoniakut dhe acideve shkakton lëshimin e gazit toksik	- Dezinfektimi i instrumenteve

Në optikën e Covid-19, të gjitha procedurat dentare që parashikojnë përdorimin e shiringës ajër-ujë dhe/ose instrumentet rrotulluese/me ultratinguj/piezoelectric dhe ata që janë në gjendje të prodhojnë nivele të larta të aerosolit që konsiderohen nga stomatologu si të rrezikshme për veten, për ekipin stomatologjik si edhe për pacientët që vijnë më pas.
Në të kundërt, procedurat edhe pse të rafinuara (për shembull, biopsia e indeve të buta për kancerin oral të dyshuar) por të karakterizuara nga një prodhim i ulët i aerosolit dhe spërklave duhet të merren në konsideratë si jo veçanërisht kërcënuese. Në optikën e Covid-19 duhet të konsiderohet një riklasifikim i riskut të infektimit për procedurat stomatologjike siç ilustrohet në Tabelën 2.

Tab. 2 Riklasifikimi i riskut të infektimit për procedurat operative në stomatologji në dritën e SARS-CoV-2

Procedura	Specialiteti	Pre-Covid	Post-Covid Niveli i riskut
Kontrolle stomatologjike	Ortodonci	I ulët	I ulët
Pozicionimi i aparateve ortodontike fikse dhe të lëvizshme	Ortodonci	I ulët	I ulët
Radiografitë	Diagnostikim	I ulët	I ulët
Terapi periodontale lokale	Periodontologji	I ulët	I ulët
Gjurma dentare	Diagnostikim	I ulët	I ulët
Grafte kockore pa frezëmbajtëse rrotulluese	Kirurgji	I lartë	I ulët
Kirurgji muko-gingivale për kuadrant	Periodontologji	I lartë	I ulët
Zbutja e hapur	Periodontologji	I lartë	I ulët
Kirurgji orale e vogël (frenulektomi, etj.)	Kirurgji	I lartë	I ulët
Ekstraktime pa osteotomi	Kirurgji	I lartë	I ulët
Gingivektomi	Periodontologji	I lartë	I ulët
Trajtime kanalare nën digë	Endodonci	I lartë	I ulët
Zbardhime	Higjiena dhe parandalimi	I ulët	I mesëm
Splintime	Higjiena dhe parandalimi	I ulët	I mesëm
Vizita	Diagnostikim	I ulët	I mesëm
Heqja e tartarit	Higjiena dhe parandalimi	I ulët	I mesëm
Ekstraktimi me osteotomi	Kirurgji	I lartë	I lartë
Ngritja e sinusit	Kirurgji	I lartë	I lartë
Terapia kanalare dhe konservative pa digë	Konservativë	I mesëm	I lartë
Përgatitja e monkonëve	Protetikë	I mesëm	I lartë
Biopsia	Kirurgji	I lartë	I ulët

Konkluzione
Përballë pandemisë nga Covid-19, janë të nevojshme masa të reja për të reduktuar infektimin. Stomatologu është një profesionist që punon në kontakt të drejtpërdrejtë me kavitetin oral dhe prandaj është shumë i ekspozuar ndaj këtij virusi ose ndaj agjentëve të tjerë infektivë.
Për këtë arsye, është e nevojshme që të përshtatim disa masa të reja për të minimizuar infektimin. Në fakt, stomatologët mund të kryejnë një rol të rëndësishëm në ndalimin e zinxhirit të transmetimit, duke kryer procedurat e sakta me qëllim që të reduktohet përhapja e agjentit viral ose që të promovohen përhapjet e padëshiruara të sëmundjeve infektive, nëse kryhen duke respektuar protokollet e sigurisë.
  
Implikime klinike
Stomatologët duhet të njohin me detaje karakteristikat dhe mënyrën e infektimit nga COVID-19, duhet të identifikojnë paraprakisht pacientët me infeksione aktive dhe mbi të gjitha duhet t'i japin prioritet vetë-mbrojtjes dhe mbrojtjes së pacientit.
Në fund, ekipi stomatologjik duhet të marrë sërish në konsideratë nivelin e riskut infektiv kompleksiv në çdo procedurë dentare dhe të respektojë protokollet e reja operative.

Për më tepër:
Bizzoca ME, Campisi G, Lo Muzio L. Covid-19 pandemic: what changes for dentists and oral medicine experts? A narrative review and novel approaches to infection containment. Int J Environ Res Public Health 2020;17(11):3793.

Përktheu: Valbona Spahia