Izolimi i zonës operative me digë gome dhe ligaturat efektive

Pandemia SARS-CoV-2 (Covid-19) e ka bërë digën e gomës (RD) një mjet të domosdoshëm për shumicën e procedurave dentare, pasi është në gjendje të mbrojë operatorët nga rreziku i infektimit për shkak të ekspozimit ndaj pështymës, gjakut dhe aerosoleve/pikave të prodhuara gjatë procedurave dentare.

Studimet e literaturës kanë treguar se pasi diga pozicionohet në mënyrë adekuate, ka një reduktim të aerosoleve bakteriale prej rreth 70-98,9%, duke kufizuar ndjeshëm thithjen e aerosoleve infektive nga personeli dentar.

Diga gjithashtu, pasi është vendosur, mbron pacientin nga aspirimi ose gëlltitja e mundshme e instrumenteve, medikamenteve, solucioneve ujitëse dhe mbeturinave të dhëmbëve/materialeve, duke mbrojtur dentistët nga përgjegjësia e mundshme ligjore në të ardhmen, si dhe duke lejuar izolimin e fushës së operimit nga pështyma dhe lëngje organike të cilat, në kontakt me elementët dentarë gjatë trajtimit, mund të rrezikojnë suksesin e teknikave ngjitëse dhe dezinfektuese në endodonci.

Prandaj, bazuar në përfitimet e përmendura më sipër, izolimi me RD tani konsiderohet praktikë standarde nga profesionistët dentarë.

Megjithatë, për një izolim sa më optimal dhe për të mbajtur digën në pozicionin e duhur, mund të përdoren edhe pykat ose ligaturat prej druri me fill dentar, të indikuar për procedurat e izolimit të të gjithë kuadrantit ose të disa dhëmbëve.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës

Në një studim të botuar në "Journal of Prosthodontic", autorët kanë prezantuar klasifikimin e ligaturave me fill të përdorur gjatë vendosjes së digës së gomës për të ndihmuar në optimizimin e kësaj procedure në stomatologji.

Ligaturat ndahen në ato tradicionale, me një unazë vetë-lidhëse dhe me dy unaza vetë-lidhëse, si dhe ato me një dizajn të ri "ligaturë të përbërë", që përfshin një kombinim të një ose më shumë ligaturash të thjeshta.

Ky dizajn i ri mund të sigurojë izolim më të mirë dhe tërheqje më të qëndrueshme të indit të gengivave. Për më tepër, falë teknikës së avancuar të aplikuar, lidhja e përbërë ofron stabilitet më të mirë dhe parandalimin e rrëshqitjes së fletës së digës mbi lidhëse duke izoluar pothuajse hermetikisht çdo sipërfaqe.

Autorët propozojnë këtë klasifikim të ri të ligaturave me fill për izolimin optimal të digës së gomës:
• ligatura të thjeshta;
• ligatura të përbëra.

Ligaturat e thjeshta

Ligatura tradicionale (nyja kirurgjikale): ku krijohet një nyjë, me qepje kirurgjikale të ndërprerë, duke vendosur fillin dentar rreth qafës së dhëmbit në lartësinë e konturit gengival. Një gjatësi e përshtatshme (20-30 cm) pritet dhe dyfishohet në formë U, vendoset rreth qafës së dhëmbit ku më pas lidhet një nyjë e dyfishtë në drejtim të akrepave të orës. Më pas nyja shtrëngohet fort rreth dhëmbit duke lidhur me radhë një nyjë të vetme në drejtim të kundërt të akrepave të orës. Avantazhi kryesor i kësaj metode është se është e shpejtë dhe e lehtë për t'u zbatuar; megjithatë, rreziku me këtë lloj lidhjeje është se mund të lirohet pas aplikimit.

Lidhja me një unazë vetë-lidhëse: Kjo nyjë përgatitet jashtë gojës së pacientit. Pritet një copë filli me gjatësi të përshtatshme (20-30 cm) dhe paloset në gjysmë, në formë U. Më pas krijohet një lak duke kaluar skajin e lakuar të fillit mbi dy skajet e lira. Më pas nyja vendoset rreth zonës cervikale të dhëmbit dhe më pas shtrëngohet drejt qafës së dhëmbit.

Ligatura e dyfishtë vetë-lidhëse: Kjo lidhje është e ngjashme me ligaturën me një unazë vetë-lidhëse, por me dy sythe. Një copë filli me fill me gjatësi të përshtatshme (20-30 cm) dyfishohet në formë U dhe krijohet një lak duke kaluar skajin e lakuar të fillit mbi dy skajet e lira. Megjithatë, ndryshe nga ligatura vetë-lidhëse me një lak, fundi i lakuar futet në lak dhe tërhiqet pjesërisht. Fundi i lakuar i fillit hapet më pas, sillet rreth gjithë nyjës derisa skajet e lirshme të rrethohen. Së fundi, skajet e lirshme tërhiqen për të shtrënguar lakun e dyfishtë poshtë. Në përgjithësi, ligatura me dy unaza vetë-lidhëse është më e lehtë për t'u shtrënguar pasi lejon dentistin të tërheqë skajet e lirshme ose së bashku për të shtrënguar nyjën, duke lejuar edhe shtrëngimin me një dorë nëse është e nevojshme. Ligatura me dy lidhje është gjithashtu më e ngushtë dhe më e qëndrueshme rreth qafës së dhëmbit.

Ligatura e përbërë

Kjo lidhje, e propozuar dhe zbatuar nga autori i këtij artikulli, Dr. Osama A. Alkhatib, përbëhet nga një ligaturë e vetme ose e dyfishtë e vetme lidhëse e bashkangjitur në një, dy ose më shumë nyje. Kjo ligaturë është projektuar për të izoluar dhëmbët e përgatitur për kurora, ura ose kavitete të thella të margjinuara, veçanërisht kavitetet palatale dhe gjuhësore.

Implikimet klinike

Vendosja e digës së gomës në stomatologji ka marrë një rëndësi thelbësore me shfaqjen e pandemisë Covid-19 si një armë themelore për të mbrojtur operatorët nga spërkatjet, aerosolet dhe kontaminimi.

Për izolim të përsosur duke përdorur një digë gome, dentisti duhet të përdorë edhe ligaturat që mund të kryhen me fill dentar.

Dizajni i ligaturës së përbërë mund të sigurojë izolim më të mirë dhe tërheqje më të qëndrueshme të indit gengival sesa llojet e tjera të ligaturës. Për më tepër, falë teknikës së avancuar të aplikuar, kjo ligaturë do të ofrojë stabilitet më të mirë, duke parandaluar që fleta e digës të rrëshqasë mbi vetë ligaturën.

Për më shumë informacion:

Osama A. Alkhatib, Sami Bissasu, Alaa Daud. Dental floss ties for rubber dam isolation: a proposed classification and a new technique. J Prosthodont gennaio 2023;32:83-9.