Zemra dhe FANS. Kujdesi gjatë vlerësimit të saktë të trajtimit.

Është e lehtë të përshkruhet një FANS, por shpesh anashkalohet ndërveprimi i tij, duke pasur parasysh që pacienti shpesh trajtohet me shumë medikamente. European Heart Journal ka hartuar...

Tregoni kujdes me pacientët që vuajnë nga sëmundje kardiovaskulare, duke rishikuar ndërveprimin e barnave antiinflamatore jo steroide (FANS) me ato që kanë indikacione kardiovaskulare (me kujdes të veçantë ndaj antikoagulantëve).
Është e lehtë të përshkruhet një FANS, por shpesh anashkalohet ndërveprimi i tij, duke pasur parasysh që pacienti shpesh trajtohet me shumë medikamente. European Heart Journal ka hartuar një studim mbi ndërveprimet e FANS-ave me antikoagulantët oralë, sidomos mbi rrezikun e hemorragjisë, përsa i përket mbrojtjes më të ulët nga prostaglandinat e mukozës së stomakut dhe të zorrëve, në veçanti te pacientët me fibrilacion atrial.

Pra, u studiua, në bazë të tipologjive të ndryshme të antikoagulantëve, se si shfaqet rreziku për hemorragji gjatë terapive të kombinuara me FANS-at. Në rast përdorimi të DOAC me veprim të drejtpërdrejtë mbi faktorin X të aktivizuar (rivaroksaban, apiksaban, edoksaban), rezulton se duhet treguar shumë kujdes te pacientët që konsumojnë FANS-a, në veçanti apiksaban. Më pak shqetësime shfaqen te pacientët që përdornin dabigatran (inhibitor i trombinës). Theksohet se hemorragjia intestinale shihet, jo vetëm si hemorragji masive (hematemeza, melena), por edhe si mikrohemorragji kronike (gjak i fshehur në feçe), e cila shkakton anemi progresive.
Duhet kujtuar se pacientët të cilët trajtohen me antikoagulantë (VKA ose EAC), janë në vetvete të rrezikuar nga hemorragjia nëse i shoqërojnë ata me një FANS. Prandaj, në rast përshkrimi të një FANS-i për këta pacientë, duhet përshkruar edhe ndonjë medikament për mbrojtje gastrike (veçanërisht te pacientët më të prekshëm) dhe duhet kontrolluar vazhdimisht hemokromi (për të verifikuar nëse pacientit i është shkaktuar anemi).

Ekziston pa dyshim lidhja ndërmjet FANS-ave dhe hemorragjive të rëndësishme, si rreziku i tromboembolizmit te pacientët me fibrilacion atrial, të cilët trajtohen me terapi antitrombotike, por përsëri edhe në lidhje me rrezikun potencial të hemorragjisë ose në lidhje me rrezikun tromboembolik te pacientët e prekur nga fibrilacioni atrial, ritheksohet se jo të gjithë FANS-at janë njësoj dhe se ketoprofeni është ndoshta molekula me profilin më të favorshëm. Prandaj, aq më tepër te një pacient i diagnostikuar me sindromë koronare akute, me dekompensim, fibrilacion atrial, në trajtim me antikoagulant oral (nëse duhet të përshkruhet një trajtim kundër dhimbjes, duke ndjekur skemën e ESC-së të cituar më parë), ketoprofeni dallohet për profil sigurie të favorshëm.

Në çdo rast, pacientët me këto karakteristika, përtej nevojës së mundshme për t'iu përshkruar një FANS, duhet të monitorohen për sa i përket hemorragjisë, mikrohemorragjisë, kontrollit periodik hemokromik çdo gjashtë muaj, kërkimit të gjakut okult nga mosha 50 vjeç e lart të paktën 1-2 herë në vit, pa neglizhuar ekzaminimin e mirë mjekësor, duke e pyetur gjithmonë pacientin nëse ka vënë re jashtëqitje më të errëta (hemorragji okulte).

Siç është raportuar shprehimisht nga "teksti i shenjtë" i farmakologjisë (Goodman & Gilman), duhet të shmanget përdorimi i njëkohshëm i ASA-ve me dozë të ulët me indikacione antitrombotike dhe ibuprofen, ose naproksen, në mënyrë që të mos rrezikohet efekti kardiologjik mbrojtës i ASA-s. Ky kundërindikacion për përdorim të njëkohshëm raportohet gjithashtu në përmbledhjen e karakteristikave të produktit të këtyre preparateve. Përveç shfaqjes së mundshme të efekteve anësore gastrointestinale, pushtimi i zonës së COX-1 të trombociteve nga FANS-at (ibuprofen, ose naproksen) mund të parandalojë qasjen e ASA-ve, duke rezultuar në efikasitet më të ulët antitrombocitar. Ky efekt është treguar qartë me ibuprofenin dhe naproksenin. Ky fakt njihet prej kohësh, por është nënvlerësuar dhe nuk është futur akoma në bagazhin kulturor të klasës mjekësore. Prandaj, trajtimi i dhimbjes te pacientët me sëmundje kardiovaskulare paraekzistuese mbetet një sfidë jashtë mase e vështirë, që përballohet me njohuritë e duhura. Në fakt, ibuprofeni lidhet me COX-1 në të njëjtin vend si ASA dhe ky i fundit funksionon më pak si antiagregant, me shtim të mëtejshëm të rrezikut aterotrombotik. Ndërsa, ketoprofeni lidhet në një vend tjetër, ndryshe nga ASA, në brendësi të enzimës COX-1 dhe janë të shumta studimet që vërtetojnë se ketoprofeni është shumë më i sigurt se FANSA-t e tjerë. Për ta konfirmuar këtë, kundërindikacioni për përdorimin e njëkohshëm të ketoprofenit me ASA-n është i kufizuar në dozat më të larta se 3 g/ditë (dozim shumë i lartë, i përdorur rrallë dhe i kufizuar në indikacionet antiinflamatore - Fornasari D. Pain Ther, 2017). Duke krahasuar efektet e ketoprofenit në funksionin e trombociteve në prani ose mungesë të ASA-s, shtimi i ASA-s nuk kishte efekt shtesë në frenimin e grumbullimit të përcaktuar nga ketoprofeni, pikërisht sepse vendi i veprimit (d.m.th. lidhja në enzimë) është i ndryshëm.

Prandaj, për dozime më të ulëta të ASA, të përdorura me indikacion antiagregant, nuk ka kundërindikacione për shoqërimin me ketoprofenin si antiinflamator. Megjithatë, duhet të shmanget shoqërimi i ASA-s (me çfarëdolloj dozimi) me ibuprofenin (shpesh i konsideruar gabimisht si medikamenti i zgjedhur në perikardit dhe gjithashtu i përdorur gjerësisht në periudhën e Covid-19).

Kështu, mesazhi përfundimtar është se ketoprofeni mund të përdoret nga të gjithë pacientët me sëmundje të zemrës (si për çdo FANS, është më mirë ta shmangni atë në ditët e para pas një procedure për vendosje stenti ose implantimi të një pajisjeje) edhe në mënyrë të sigurt për trajtimin e gjendjeve kronike. Si përfundim, FANS-at mund të përdoren nga pacientët me sëmundje kardiovaskulare për trajtimin e dhimbjes, por jo të gjithë janë njësoj, prandaj nuk duhet pasur frikë për përdorimin e ketoprofenit nga kjo popullsi pacientësh.