Prof. Gagliani: duhet tė punojmė pėr ta ndėrgjegjėsuar popullsinė mbi vlerėn e parandalimit dhe perceptimin e tij si investim, por jo gjithmonė ėshtė e thjeshtė
Nga Massimo Gagliani
British Dental Journal ka nxjerrė nė pah temėn e parandalimit, e cila ka shkėlqyer nė vitet shtatėdhjetė dhe duke pasur parasysh kufizimet ekonomike nė tė cilat ndodhet e gjithė bota, duhet tė ripropozohet urgjentisht.
Cilėt duhet tė jenė autorėt e kėsaj vale tė re veprimesh tė mira?
Ėshtė e vėshtirė tė thuhet dhe, akoma mė e ndėrlikuar tė pėrvijohet njė sistem universal qė mund tė jetė emėrues i pėrbashkėt i botėve tė stomatologjisė kaq tė largėta nga njėra-tjetra. Vetėm nė Evropė, sistemet e sigurimeve shoqėrore, shtetėrore apo private, do tė mbushnin faqet e njė fjalori.
Megjithatė, mund tė ketė njė mėnyrė italiane, e cila duhet tė jetė relativisht e shpėrndarė nė nivel kontinental, pėr tė rindezur njė linjė prodhimi me qėllim pėrtėritjen e shėndetit oral te pacientėt. Gazeta anglo-saksone jep referencat konceptuale duke bėrė pyetje, tė cilave do tė ishte mirė t'u pėrgjigjeshim me mendime dhe fakte.
Njė element i parė i rėndėsishėm do tė ishte qė t'i jepet vlerė parandalimit. Nėse parandalimi do tė sigurohej pa pagesė, do tė sillte kėnaqėsi qė do t'i qetėsonte masat. Ndėrgjegjėsimi i njerėzve mbi vlerėn e parandalimit, ishte dhe ėshtė njė ushtrim i vėshtirė me patologjitė mė serioze tė kariesit dhe tė sėmundjes periodontale.
Pra, ēfarė tė bėjmė?
Atribujioni njė vlerė ekonomike tė pėrballueshme parandalimit, e cila do t'i bėjė njerėzit tė perceptojnė se njė investim i mundshėm nė parandalim, ėshtė investimi mė i mirė pėr tė ardhmen.
Edukimi nė lidhje me shpenzimet pėr parandalimin, ose atribuimi i njė vlere ekonomike njė gjesti minimal, por domethėnės, do tė ēonte nė formimin e njė ndėrgjegjeje dentare rrėnjėsisht tė ndryshme te pacientėt.
E kemi gjetur zgjidhjen?
Jo aq e thjeshtė, por hipotetikisht e realizueshme. Do tė flasim pėrsėri pėr kėtė.