Zëvendësuesit e pështymës: çfarë janë?

Procesi natyral i plakjes, disa sëmundje sistemike (p.sh. sindroma e Sjogen), disa ndërhyrje radio-terapeutike dhe marrja e barnave të veçanta, mund të përcaktojnë një reduktim të pështymës

Procesi natyral i plakjes, disa sëmundje sistemike (p.sh. sindroma e Sjogen), disa ndërhyrje radio-terapeutike dhe marrja e barnave të veçanta, mund të përcaktojnë një reduktim të pështymës, duke gjeneruar probleme të tharjes së gojës dhe të rritjes së incidencës së patologjive stomatologjike.
Për trajtimin e gojës së thatë (e quajtur ndryshe edhe kserostomia) janë të disponueshëm agjentë të shumtë lokalë. Midis tyre, disa stimulojnë funksionin e gjëndrave të pështymës (scialagoghi), ndërsa të tjerë veprojnë si zëvendësues të vërtetë të pështymës. Për shembull, një çamçakëz i thjeshtë është në gjendje të rritë në mënyrë të ndjeshme prodhimin e pështymës, duke ushtruar edhe një veprim antibakterial dhe riekuilibrues të pH në rast se përmban substanca si ksilitoli dhe klorheksidina. Por ka edhe barna sistemike, si pilokarpina, të aftë për të nxitur prodhimin e pështymës. Megjithatë, kur numri i gjëndrave funksionale të pështymës është shumë i reduktuar, të gjithë këto produkte stimuluese rezultojnë të paefektshëm. Në të tillë rast tregohet veçanërisht përdorimi i zëvendësuesve të pështymës.
Zëvendësuesit modernë të pështymës janë produkte me bazë uji që përmbajnë substanca si hidroksimetil celulozë, karboksimetilcelulozë dhe elektrolite - që janë të aftë të riprodhojnë konsistencën dhe veprimin lubrifikues të pështymës; megjithatë, kjo e fundit përmban edhe substanca antibakteriale, si lizozima, prandaj kur është e mundur preferohet përgjithësisht përdorimi i scialagoghi.
Zëvendësuesit e pështymës paraqesin përgjithësisht në formën e nebulizatorëve ose të solucioneve për shpëlarje. Konsiderohen si paliativ me efikasitet të kufizuar dhe kërkojnë administrime të ndryshme ditore (të paktën tre ose katër). Si alternativë për këto produkte, ka sigurisht një efekt pozitiv zakoni i pirjes së shpeshtë të ujit, qoftë gjatë vakteve qoftë gjatë pjesës tjetër të ditës. Në krahasim me ujin, është vënë re sesi lehtësimi që jepet nga veprimi lagës i zëvendësuesve të pështymës ka një kohëzgjatje pothuajse dy herë më të madhe.

Përktheu: Valbona Spahia