Pijet e lehta janė faktori mė i rėndėsishėm nė ashpėrsinė e gėrryerjes sė dhėmbėve, sipas njė studimi tė publikuar te Journal of Public Health Dentistry.
Gėrryerja e dhėmbėve ndodh kur smalti - veshja mbrojtėse e dhėmbit - konsumohet nga ekspozimi nė acid. Gėrryerja e smaltit mund tė shkaktojė dhimbje - veēanėrisht gjatė konsumimit tė ushqimeve tė ngrohta ose tė ftohta - sepse ekspozohet pjesa e ndjeshme e dentinės.
Smalti te dhėmbėt bėhet mė i butė dhe humbet mineralet kur hamė ose pimė diēka qė pėrmban acid. Sidoqoftė, ky aciditet fshihet nga pėshtyma, e cila vendos dalėngadalė balancėn natyrale nė gojė. Por nėse gojės nuk i jepet koha e nevojshme pėr tė riparuar veten - pėr shkak se kėto sulme acidi ndodhin shumė shpesh - sipėrfaqja e dhėmbit gėrryhet.
Gjithēka qė pėrmban vlera tė pH (matėsi i aciditetit) mė tė ulėta se 5.5 mund tė dėmtojė dhėmbėt. Ushqimi dhe konsumimi i sodave (pije), pijeve tė gazuara, ujėrave tė gazuar me aromatizues, pijeve sportive, frutat dhe lėngjet e frutave njihen si tė dėmshėm pėr dhėmbėt nėse konsumohen shumė shpesh.
Studimi tregon se njė pjesė e konsiderueshme e tė rriturve kanė gėrryerje tė dhėmbėve, rastet mė tė rėnda janė te personat qė konsumojnė shpesh pije tė lehta me shumė sheqer dhe lėngje frutash.
Duke ekzaminuar 3773 pjesėmarrės, studimet kanė zbuluar se 79% ka gėrryerje tė dukshme tė dhėmbėve, 64% ka njė zbutje tė smaltit, 10% ka njė smalt tė moderuar dhe 5% ka shenja tė smaltit nė gjendje tė rėndė. Pjesėmarrėsit nė studim me smalt tė moderuar dhe tė ashpėr konsumojnė mė shumė pije tė lehta dhe lėngje frutash ēdo ditė nė krahasim me grupet e tjera.
Te pjesėmarrėsit me nivele tė ulėta tė smaltit, studimet kanė zbuluar se qumėshti ishte pije mė popullore se soda apo lėngu i frutave.
Gjithashtu meshkujt ishin dy herė mė shumė nė rrezik pėr gėrryerjen e dhėmbėve nė krahasim me femrat dhe smalti gėrryhej mė shpejt me kalimin e moshės.
Dr. Nigel Carter OBE, shef ekzekutiv i Shoqatės Britanike tė Shėndetit tė Dhėmbėve, tha se ndėrkohė qė lėngu i frutave mund tė jetė i shėndetshėm, pėrqendrimet e larta tė sheqerit dhe acidit mund tė ēojė nė dėmtim tė rėndė tė dhėmbėve nėse kėto pije konsumohen shumė shpesh gjatė ditės.
"Uji dhe qumėshti janė zgjidhjet mė tė mira, jo vetėm pėr tė mirėn e shėndetit tonė oral por edhe pėr shėndetin tonė tė pėrgjithshėm," - tha dr. Carter.
"Mbani mend se ėshtė shpeshtėsia e marrjes sė ushqimeve dhe pijeve tė sheqerosura qė shkakton probleme kaq tė rėndėsishme prandaj duhet tė pėrpiqemi tė reduktojmė shpeshtėsinė e konsumimit."
Ai shton: "Gėrryerja e dhėmbėve nuk ka nevojė gjithmonė pėr trajtim. Me check-up - e tė rregullta dhe duke kėshilluar ekipin tuaj tė dentistėve mund tė parandaloni ēdo problem qė tė mos pėrkeqėsohet. Rastet mė tė rėnda tė smaltit tė dhėmbėve mund tė rezultojnė shpesh invazive dhe me trajtime tė kushtueshme ndaj ėshtė e nevojshme tė mbahet njė higjenė e mirė orale dhe tė sigurohemi qė kėto probleme nuk do tė rėndohen te pacientėt."
Shumė lloje tė sodave dhe lėngjeve tė frutave pėrmbajnė tė paktėn gjashtė lugė sheqer, qė ėshtė njė dozė mė e lartė se ajo qė rekomandohet dhe mund tė ēojnė nė prishjen e dhėmbėve apo gėrryerjen e tyre.
Pėrktheu: Valbona Spahia