|

Zbardhimi i dhëmbëve vitalë dhe jo vitalë: të vërtetat dhe të fshehtat që profesionisti duhet të njohë (Pjesa I)

Zbardhimi i dhëmbëve vitalë dhe jo vitalë: të vërtetat dhe të fshehtat që profesionisti duhet të njohë (Pjesa I)
Prof. Vassilios Kaitsas, Prof. Antonio Signore, Prof. Stefano Benedicenti
Përmbledhje: Gjithnjë e më shumë persona sot vijnë në klinikat tona stomatologjike dhe na kërkojnë të përmirësojmë estetikën e buzëqeshjes së tyre dhe të zbardhim ngjyrën e dhëmbëve. Kjo dëshirë e njeriut është e pandarë nga natyra e tij, duke dashur që të jetë gjithmonë në rregull dhe me aspekt estetik të pëlqyeshëm, duke u ndjerë në këtë mënyrë më i sigurt në raport me të tjerët. Ngjyra e dhëmbëve varet nga cilësia dhe sasia e dritës së reflektuar kur "godet" smaltin e dhëmbëve dhe kryesisht nga trashësia e tij dhe nga trashësia dhe prania ose jo e substancave kromofore në brendësi të dentinës. Substancat kromofore dhe/ose kromogjene mund të depozitohen në strukturën e dentinës në periudha të ndryshme të formimit të saj ose nëpërmjet rrugëve hematike ose nëpërmjet rrugëve të jashtme. Diskrotomitë e jashtme, si depositimet ngjyruese nga ushqimet dhe pijet ose nga materialet, mund të trajtohen dhe të hiqen me teknika t e larjes me furçë dhe të trajtimit kimik në shtëpi ose në klinikë me teknikat e zbardhjes profesionale, diskrotomitë e brendshme kërkojnë ndërhyrje profesionale të kombinuara ndonjëherë me përdorimin e mënyrave ablativë, restaurative dhe oksidative. Aplikimet e substancave zbardhuese mund të kenë efekte pozitive në ngjyrën e dhëmbëve por nuk janë pa efekte anësore negative veçanërisht nëse i kalojnë kohët e kontaktit të parashikuar nga protokollet aplikues të këshilluar nga kërkime dhe nga literatura shkencore ndërkombëtare.
Faktorët që çojnë në krijimin e diskromive

janë të trashëguar, sistemike, mjedisorë dhe mund të veprojnë gjatë formimit të dhëmbëve si dhe pas erupsionit në kavitetin oral.
Suksesi i një procedure për zbardhimin varet shumë nga diagnoza e saktë e shkaqeve të diskromisë dhe pas procedurës teknikës që do të aplikohet.

Ngjyra e dhëmbëve mund të ndryshohet nga substancat që provokojnë diskromitë (çngjyrosje), që mund të klasifikohet si thelbësore dhe jo thelbësore.
Diskromitë jo thelbësore:
Midis këtyre shkaqeve mund të përmendim bakteret kromogjene, ushqimet dhe pijet, duhanin, pllakën bakteriale, tartarin, barnat, produktet me klorheksidinë, kripërat metalike për aplikim klinik direkt nga materialet e restaurimit.

Diskromitë thelbësore pre-eruptive:
Përfshin fluorozën, marrjen e tetraciklinës, traumat, amelogenesis imperfecta, çrregullimet hematike, mungesat e vitaminave dhe çrregullimet e metabolizmit.

Diskromitë thelbësore post-eruptive:
Mund të konsiderohen të tilla trajtimet dentare të papërshtatshme, traumat dhe dentina terciare.
Një diskromi mund të izolohet, pra të lokalizohet në një ose më shumë elementë, ose të përgjithësohet, që do të thotë të zgjerohet në shumicën e elementëve dentarë.
Klasifikimi i diskromive është i rëndësishëm për të vlerësuar parashikueshmërinë e zbardhimit dhe qëndrueshmërinë e rezultatit.
Ndërkohë që një diskromi jo thelbësore mund të trajtohet me lehtësi në kushte shtëpie nga pacienti me disa lloje pastash për dhëmbët, diskromitë thelbësore kërkojnë përdorimin e air-flow ose trajtimee stomatologjike estetike shtesë (rezina kompozitë, faseta, kurora).
Diskromitë jo thelbësore shkaktohen nga kompozita të jashtme të inkorporuara në filmin e ngjitur në sipërfaqen e smaltit, që shkaktojnë ngjyrosjen si rezultat i ndërveprimit kimik ndërmjet pigmenteve dhe sipërfaqes së dhëmbit. Midis këtyre faktorëve jo thelbësorë janë bakteret kromogjene (actinomiceti), ushqime dhe pije, duhani, barnat, pllaka bakteriale, tartari, produkte me klorheksidinë, kripëra metalike, etj.
Klasifikimi klinik i Nathoo S.A. është ai që përdoret më shpesh dhe bazohet në pigmentimin klinik që dallon tre lloje diskromie.

Diskromia direkte e dhëmbit të tipit N1
Kompozitat me ngjyrë (kromogjene) formojnë lidhje me sipërfaqen dentare duke provokuar pigmentimin; ngjyra e pigmentimit është e ngjashme me atë të kromogjenit. Ushqime dhe pije me ngjyrë (karrota, rrepa, qershi, liquirizia, kafe, çaj, verë) vendosin direkt substanca kromogjene; taninat që përmbajnë pijet të përmendura ndërveprojnë nëpërmjet mekanizmave me shkëmbim jonik.
Jonet metalike janë edhe një nga shkaqet e këtyre llojeve të çngjyrosjes (pigmentimi i gjelbër i bakrit) ose i zi nga hekuri.

Diskromia direkte e dhëmbit e tipit N2
Kompozita me ngjyrë që ndryshojnë ngjyrë pas lidhjes me dhëmbin. Këto janë zakonisht të pranishme në zonat interproksimale ose cervikale të dhëmbëve. Kjo mund të shkaktohet nga modifikime të detyruara në proteina të filmit të fituar.

Diskromia direkte e dhëmbit e tipit N3
Pre-kromogjeni është një kompozitë pa ngjyrë, që nëpërmjet reaksioneve kimiko-fizike të ndryshme, pas ngjitjes me smaltin sjell reaksione kimike që prodhojnë pigmentimin. Diskromitë e shkaktuara nga klorheksidina, fluoride stannous bëjnë pjesë në këtë grup.

Diskromitë thelbësore
Provokohen nga faktorë të ndryshëm të cilët modifikojnë ngjyrosjen e dhëmbit duke u lidhur me strukturën organike dhe inorganike gjatë periudhës së zhvillimit dhe mineralizimit.
Këto diskromi përfshijnë komplet dhëmbin dhe ndahen në diskromi pre-eruptive (fluorozë, diskromi nga tetraciklina, nga trauma, amelogenesis imperfecta) dhe në diskromi post-eruptive (diskromi nga shkaqe iatrogjene, trauma, dentina terciare).
Diskromia më rezistente ndaj procedurave të zbardhimit është fluoroza.

Që nga 1924 dhe më pas në 1942 Dean e klasifikoi fluorozën në katër kategori përkeqësimi: të lehtë, të mesme, të moderuar dhe të ashpër.
Diskromia nga tetraciklina mund të jetë pre-eruptive, kur shkaktohet nga marrja e këtij antibiotiku gjatë muajit të dytë ose të tretë të shtatzënisë, ose post-eruptive kur merret gjatë viteve të para të jetës (6-8 vjeç) dhe sasia dhe cilësia e ndryshimit (gri-kafe/e verdhë) varet nga doza e gëlltitur. Këto pigmentime janë më të vështirat për t'u trajtuar.

Amelogenesis imperfecta (keqformimi i smaltit) mund të shkaktohet nga:
- Çrregullimet hematologjike (sëmundja hemolitike e të porsalindurve, talasemia, anemia falciforme);
- Mungesa ose keqpërthithja e vitaminës D, hipokalcemia gjenetike;
- Diabeti, hipo/hipertiroidizmi;
- Vonesat mendore, paraliza cerebrale, keqformimet kardiake;
- Displazia ektodermike, etj.
- Kariesi
- Sëmundjet infantile (p.sh. fruthi)-trajtimet endodontike
- Traumat dentare me nekrozë të pulpës mund të provokojë diskromi anormale nëpërmjet mekanizmave të ndryshëm patogjenikë: dentinë reaktive: reagimi i organit të pulpës dentare, pas një eventi traumatik të dëmshëm, mund të provokojë një depozitim të dukshëm të dentinës në ragimin për të mbrojtur pulpën që mbetet vitale. Rritja e trashësisë provokon një humbje të transparencës së dhëmbit me diskromi relative.

Hemoragjia dhe nekroza e pulpës: në rastin e hiperemisë së pulpës dhe/ose pulpitit, verifikohet hemoliza e qelizave të kuqe që shkakton lirimin e hematoidinës dhe të hemosiderinës që, duke u kombinuar me anhidrid squfuri që vjen nga dekompozimi i proteinave të pulpës, formon sulfide hekuri. Kjo substancë penetron tubthat dentinalë dhe është përgjegjëse për ngjyrën e tyre të errët.

Në rastin e nekrozës së pulpës, produktet përfundimtare të dekompozimit (hidrogjen squfuri, anhidrid karboni, acide yndyrore etj.) penetrojnë tubthat dentinalë dhe shkaktojnë pigmentime anormale. Nëse ngjyrosja dhe patologjia janë të pakthyeshme, trajtimi endodontik është i nevojshëm dhe irigimi me hipoklorur natriumi lejon një shpëlarje të tubthave dentinalë nga produktet e degradimit dhe nga qelizat e kuqe. Më pas do të kryhet një procedurë zbardhimi i dhëmbëve me pulpën jo vitale, nëse nevojitet, por këtë herë H2O2 do të përzihet me perborat natriumi 2NaBO(HO)2 [nH2O2] për të rritur formimin e oksigjenit të lindur.

Për të votuar duhet të vendosni kredencialet tuaja në Medikey

Interesant ( 141 votim / mesatar 3 )