Turizmi stomatologjik ėshtė njė fenomen qė prek vendet kryesore tė industrializuara tė Botės. Sipas tė dhėnave tė kohėve tė fundit, ēdo vit rreth 50.000 pacientė nga Mbretėria e Bashkuar kėrkojnė kura stomatologjike jashtė vendit. Ndėr arsyet, sigurisht, janė kėrkimi i kurave me tarifa mė ekonomike por edhe ai pėr tė bashkuar kurat stomatologjike me pushime nė njė vend tė kėndshėm, tė paktėn kjo ndodh pėr shumė pacientė tė Shteteve tė Bashkuara por edhe pėr ata tė Zelandės sė Re qė i drejtohen kryesisht dentistėve rezidentė nė Azi: kryesisht Tailandė (90%).
Njė kėrkim i universitetit tė Ontago nė tokėn e Kiwi, ka kėrkuar tė analizojė problemet e hasura nga pacientėt pasi janė kthyer nė shtėpi. Kėrkimi ėshtė publikuar nė Tourism Management nga profesor Brent Lovelock i Departamentit tė Turizmit, nga doktor Kirsten Lovelock i Departamentit tė shėndetit publik dhe nga profesori i stomatologjisė Karl Lyons.
Kėrkimi ka hetuar 337 dentistė tė Zelandės sė Re qė kishin pasur tė paktėn njė herė rastin tė vizitonin pacientė qė i ishin nėnshtruar kurave jashtė vendit, kur i nevojiteshin kura korrigjuese. Problemet kryesore tė treguara nga dentistėt ishin shkaktuar nga mungesa e kontrolleve nga kurat e kryera kryesisht ato protetike dhe implantologji, por edhe mungesa e planifikimit tė ndėrhyrjes shpesh e kryer nė kohė shumė tė reduktuara.
"Pacientėt nuk janė tė vetėdijshėm pėr cilėsinė e dobėt tė punės qė marrin dhe tė ndryshimeve nė standardin e kurave nė krahasim me stomatologun e Zelandės sė Re", nėnvizon njė dentist i pėrfshirė nė kėrkim. "Janė trajtuar shpesh me kura jo tė nevojshme dhe nė mėnyrė jo tė pėrshtatshme me dėmtime ireversibėl".
Ndėrsa, rreth gjysma e dentistėve tė pėrfshirė nė kėrkim njeh se turizmi dentar lejon aksesin ndaj kurave me kosto tė reduktuara, 6% mendon se kurat jashtė vendit pėrmirėsojnė shėndetin oral tė pacientėve ndėrsa (sigurisht) vetėm 1,9% do t'i kėshillonte pacientėve tė tij qė tė shkonin dhe tė kuroheshin jashtė vendit.
Pėr presidentin e New Zealand Dental Association, David Crum, turizmi stomatologjik ka tė bėjė vetėm me njė pjesė tė vogėl tė banorėve tė Zelandės sė Re dhe risqet pėr shėndetin janė pėr mė tepėr "tė lidhura me nevojėn pėr tė kryer me shpejtėsi rehabilitimin dhe nga fakti qė pėr ta kuruar ėshtė njė profesionist i panjohur pėr pacientin". Shoqata mendon se kurat mė efikase janė ato nė tė cilat vendoset "njė marrėdhėnie afatgjatė asistence me njė dentist qė tė kėnaqė standardet e detyrueshme tė parashikuara nė Zelandėn e Re".
Nė frontin e konkurrencės 15% e dentistėve tė intervistuar ka deklaruar se konsideron qė turizmi stomatologjik ka njė impakt negativ nė ekonominė e vetė klinikės ndėrsa 6% mendon se rrit numrin e pacientėve duke parė se ata tė kuruar jashtė kanė mė pas nevojė pėr ndėrhyrje tė mėtejshme.
Pėrktheu: Erjola Taga