Lidhja që ekziston midis sëmundjeve orale dhe atyre sistemike

Lidhja midis sëmundjeve orale, si periodontiti, dhe disa prej patologjive sistemike më të zakonshme tani është e dokumentuar mirë nga literatura e gjerë shkencore. Studimet e fundit kanë vërtetuar se shëndeti oral është i lidhur ngushtë me shëndetin e përgjithshëm të individit, duke treguar kështu se patologjitë e tjera sistemike si diabeti, sëmundjet kardiovaskulare dhe sëmundjet e tjera jo të transmetueshme ndajnë mekanizma dhe faktorë rreziku të përbashkët me sëmundjet orale.

Federata Botërore e Stomatologjisë (FDI) ka publikuar së fundi një raport të thelluar që në të cilin ka vënë në dukje nevojën për një qasje të integruar dhe multidisiplinare për të përmirësuar shëndetin e përgjithshëm dhe cilësinë e jetës së pacientëve, duke theksuar rëndësinë e bashkëpunimit të vazhdueshëm ndërprofesional për menaxhimin e shëndetit oral dhe sistemik.

Mekanizmat biologjikë që qëndrojnë në themel të lidhjes midis sëmundjeve orale dhe atyre sistemike
Periodontiti mund të jetë shembulli kryesor i lidhjes midis sëmundjeve orale dhe atyre sistemike. Inflamacioni i mishrave të dhëmbëve krijon mikroulcera në indin periodontal që lejojnë mikroorganizmat patogjenë të hyjnë në qarkullimin e gjakut. Ky fenomen mund të shkaktojë një sërë përgjigjesh inflamatore, duke përfshirë aktivizimin e qelizave të bardha të gjakut që çlirojnë radikalet e oksigjenit dhe ndërmjetësuesit inflamatorë, duke kontribuar në rritjen e inflamacionit sistemik dhe mund të përkeqësojë gjendje të tjera shëndetësore.

Disa studime sugjerojnë se inflamacioni i lidhur me periodontitin mund të ndryshojë proteinat e pranishme në indet periodontale, duke i bërë ato autoantigjenike, pra të afta për të nxitur një përgjigje autoimune. Ky proces mund të kontribuojë në zhvillimin e sëmundjeve autoimune si artriti reumatoid, duke sugjeruar që inflamacioni oral mund të ketë implikime më të gjera për shëndetin e përgjithshëm.

Faktorët e përbashkët të rrezikut: një model parandalimi i integruar
Sëmundjet orale dhe disa patologji kryesore, si sëmundjet kardiovaskulare, diabeti, kanceri dhe sëmundjet respiratore kronike, ndajnë faktorë rreziku të modifikueshëm të cilat dihet se ndikojnë negativisht në shëndetin oral dhe atë sistemik.

Faktorët kryesorë janë:
Pirja e duhanit: pirja e duhanit është një faktor rreziku kryesor për shumë sëmundje, duke përfshirë kancerin oral, periodontitin dhe sëmundjet kardiovaskulare.
Dieta me përmbajtje të lartë sheqeri: konsumimi i tepërt i sheqerit lidhet me zhvillimin e kaviteteve dentare dhe mund të ndikojë në zhvillimin e obezitetit dhe diabetit të tipit 2.
Konsumimi i alkoolit: konsumimi i alkoolit rrit rrezikun për sëmundje orale, duke përfshirë kariesin dentar dhe kancerin oral, si dhe shumë sëmundje të tjera kronike.
Inaktiviteti fizik: mungesa e aktivitetit fizik ndikon në shtimin e rrezikut për obezitet dhe për sëmundje të tjera sistemike; gjendja e dobët e shëndetit të përgjithshëm mund të ndikojë edhe në mënyrë indirekte në shëndetin oral.
Ndotja atmosferike: studimet e fundit sugjerojnë se ekspozimi ndaj niveleve të larta të ndotjes atmosferike mund të lidhet me një rrezik më të madh për kancer oral.

Bashkëpunimi mes dentistëve dhe profesionistëve të tjerë shëndetësorë
Për të adresuar në mënyrë efektive këto lidhje, është i nevojshëm bashkëpunimi i ngushtë midis dentistëve dhe profesionistëve të tjerë shëndetësorë. Disa shembuj të fushave të bashkëpunimit përfshijnë:

Menaxhimi i dhimbjes dhe kujdesi urgjent: mjekët mund t'i mbështesin pacientët në menaxhimin e dhimbjeve orale dhe t'i drejtojnë ata drejt kujdesit dentar në kohë për të shmangur komplikimet më serioze.
Kujdesi për pacientët me komplekse mjekësore: pacientët me gjendje sistemike kronike shpesh kërkojnë një qasje multidisiplinare që përfshin si dentistin ashtu edhe specialistë të tjerë, për të siguruar që kujdesi dentar të mos ndërhyjë në terapitë mjekësore të vazhdueshme.
Përdorimi i medikamenteve dhe profilaksia me antibiotikë: pacientët që marrin medikamente të tilla si antikoagulantë ose që kërkojnë profilaksi me antibiotikë përpara operacionit mund të përfitojnë nga koordinimi midis mjekut dhe dentistit për të shmangur efektet anësore dhe komplikimet.

Rolet specifike të profesionistëve të tjerë në promovimin e shëndetit oral dhe sistemik
Profesionistë të tjerë të kujdesit shëndetësor mund të luajnë role thelbësore në integrimin e shëndetit oral dhe sistemik:
Farmacistët: Ata mund të edukojnë pacientët për efektet e medikamenteve në shëndetin oral, si goja e thatë ose hiperplazia e gengivave, dhe të japin këshilla se si të menaxhohen këto efekte anësore.
Nutricionistët dhe dietologët: mund të ofrojnë këshilla dietike që mbështesin shëndetin oral dhe sistemik, duke rritur ndërgjegjësimin e pacientëve për efektet e sheqernave dhe mangësive nutricionale. Duke punuar me ekipet dentare, ato ndihmojnë në zhvillimin e planeve dietike që reduktojnë rrezikun për sëmundjeve dentare dhe sistemike.

Bashkëpunimi mes profesionistëve mund të përmirësojë cilësinë e jetës së pacientëve, të lehtësojë diagnozat dhe të nxisë adoptimin e zakoneve të shëndetshme që reduktojnë rrezikun e sëmundjeve afatgjata. Kjo sinergji, siç theksohet në artikull, mund të ndikojë jo vetëm në uljen e incidencës së sëmundjeve sistemike, por edhe në përmirësimin e rezultateve terapeutike të patologjive kronike, duke optimizuar përdorimin e burimeve të kujdesit shëndetësor.