Buzėqeshja fėmijėve. Ēfarė duhet tė kenė parasysh prindėrit

| 5 Qershor 2023 |

Buzėqeshja fėmijėve. Ēfarė duhet tė kenė parasysh prindėrit


Grupi Straumann nė bashkėpunim me AkademiNė Italiane tė Osseointegrimitkanė krijuar njė manual informativ pėr prindėrit me kėmbanat paralajmėruese dhe veprimet qė duhen marrė parasysh pėr buzėqeshjen e fėmijėve tė tyre, qė nga lindja deri nė adoleshencė (dhe mė tej). Dokumenti mund t'i vijė nė ndihmė stomatologėve dhe higjienistėve dentarė pėr rritjen e ndėrgjegjėsimit dhe pėr rėndėsinė e ruajtjes sė shėndetit tė mirė oral.

Roli i dentistit

Njė tregues themelor, shpesh i nėnvlerėsuar, ėshtė planifikimi i vizitės sė parė te dentisti, veēanėrisht te pedodonti dhe ortodonti (i specializuar nė kujdesin e fėmijėve), nė moshėn 4 vjeēare, edhe nė mungesė tė patologjive. Kontrolli i shėndetit tė dhėmbėve, nė fakt, duhet tė jetė pjesė e rutinės sė zhvillimit dhe kontrollit tė rritjes sė fėmijės, por edhe njė kontroll i pėrgjithshėm i tė rriturve: nė fakt, do tė ishte mirė tė vizitonit karrigen e dentistit tė paktėn dy herė nė vit dhe gjithmonė tė kėrkoni ndihmėn e profesionistit pėr cdo dyshim, pyetje ose bezdi. Nė kėtė mėnyrė fėmijėt mėsohen me mjedisin dhe personelin e klinikės dentare dhe do tė jetė mė e lehtė, nėse shfaqen probleme, t'i trajtojnė ata me qetėsinė mė tė madhe tė mundshme.

Vėshtirėsitė nė pėrtypje dhe tingujt e pasaktė

Disa nga shenjat qė prindėrit duhet tė monitorojnė janė kafshimi i hapur, ose kur, me dhėmbė tė shtrėnguar, inēizivėt e sipėrm dhe tė poshtėm nuk qėndrojnė nė kontakt, njė lėvizje e gabuar e gojės ose njė vėshtirėsi e mundshme nė pėrtypje pėr shkak tė lodhjes ose dhimbjes sė muskujve dhe sė fundi, dislalitė e mundshme, pra shqetėsime nė shqiptimin e njė ose mė shumė fonemave. Kėto simptoma nė fakt mund tė jenė tregues tė gėlltitjes atipike (e quajtur edhe infantile), njė gjendje fiziologjike deri nė moshėn 6 vjeē, e cila, nė disa raste, mbetet patologjike edhe te adoleshentėt. Ky ērregullim qė konsiston nė shtyrjen e gjuhės kundėr dhėmbėve tė pėrparmė gjatė gėlltitjes (dhe jo lart e mbrapa drejt qiellzės), nė afat tė gjatė mund tė pėrcaktojė deformimin e kockave tė nofullės, zhvendosjen e dhėmbėve dhe rrjedhimisht njė malokluzion. Kėto gjendje, nėse diagnostikohen nė mėnyrė tė hershme, mund tė korrigjohen, varėsisht nga rasti, pėrmes teknikave tradicionale ortodontike (aparatė), ortodoncisė sė padukshme (maskerina transparente), ortodoncisė funksionale (aparatė tė lėvizshėm) dhe ndonjėherė me ndihmėn e logopedit.

Vrimat e ngushta tė hundės, buzėt e thata dhe infeksionet e veshit

Njė zakon tjetėr qė mund tė ēojė nė malokluzione ėshtė frymėmarrja orale, e cila pėr rrjedhojė zhvillohet vetėm pėrmes gojės dhe mund tė ēojė nė njė zhvillim joharmonik tė skeletit tė fytyrės. Simptomat pėr t'u kontrolluar mund tė jenė vrimat e hundės, tė cilat, nėse janė veēanėrisht tė ngushta, mund tė tregojnė njė pengesė tė nazofaringit (ndėr shkaqet e frymėmarrjes sė gabuar), praninė e rrathėve tė zinj shumė tė theksuar ose njė frekuencė e pazakontė e buzėve tė thara dhe tė plasaritura qė nuk prekin kurrė njėra-tjetrėn ose, rinitit, bajame ose infeksionet e veshit shumė tė shpeshta. Ndonjėherė raportohen probleme nė shkollė (shpėrqėndrim, performancė e dobėt) tė cilat lidhen me mungesėn e oksigjenimit tė gjakut pėr shkak tė frymėmarrjes nga goja.


Thithja e biberonit dhe e gishtit tė madh, kufiri i moshės

Te fėmijėt, pėrdorimi i biberonit duhet tė ndėrpritet nė moshėn 3 vjeēare. Nėse zgjatet, nė fakt, bėhet njė zakon i gabuar qė mund tė ēojė nė probleme tė zhvillimit tė dėmtuar tė nofullave, keqpozicion tė dhėmbėve dhe malokluzione. Vazhdimi i kėsaj praktike pėrtej 3 vjetėsh, si dhe nė jetėn e mėvonshme, kafshimi ose thithja e buzės sė poshtme, kafshimi i thonjve ose kafshimi i kyēeve tė gishtave mund tė vėshtirėsojė zhvillimin e duhur tė gojės, duke ēuar nė shtrembėrim tė dhėmbėve dhe me diastema tė dukshme, pra hapėsira tė mėdha midis dhėmbėve fqinjė.

Dhimbjet e nofullės acarimi, dhimbja dhe ėnjtja nė cep tė nofullės, tė kombinuara me njė vėshtirėsi tė pazakontė nė hapjen e gojės, janė shenja qė nuk duhen nėnvlerėsuar

Simptomat e kėtij lloji mund tė jenė pėr shkak tė njė erupsioni tė ndryshuar: pėr kėtė arsye dhėmbėt mund tė mos dalin ose tė mos dalin plotėsisht jashtė gengivave. Njė shembull tipik mund tė jetė dhėmbi i menēurisė, i cili nėse del vetėm pjesėrisht, mund tė ēojė nė inflamacion tė gengivave dhe abscese. Nė raste tė tjera, mungesa e dhėmbėve nė hark, pėr shkak tė ndryshimit tė eruptimit ose agjenezės (dhėmbi i pėrhershėm nuk formohet), lė njė hapėsirė boshe qė do tė zėnė dhėmbėt ngjitur dhe kjo ēon nė keqpozicion dhe malokluzion.

Kariesi: Zonat e errėta te dhėmbėt dhe pllaka

Pikat ose zonat mė tė errėta se ngjyrosja klasike e dhėmbėve mund tė tregojnė praninė e njė kariesi, patologjia dentare mė e zakonshme te fėmijėt. Pėr tė shmangur formimin e tij, parandalimi luan njė rol themelor: njė dietė e saktė me njė sasi tė kufizuar sheqernash, pėr shembull, ndihmon. Nė veēanti, ėshtė e rėndėsishme qė sheqernat tė qėndrojnė nė gojė pėr njė kohė tė shkurtėr: prandaj preferohet tė shmanget marrja e tyre nė mbrėmje, momenti nė tė cilin mbrojtjet e pranishme nė pėshtymė janė tė pranishme nė sasi mė tė vogla dhe pėr kėtė arsye ekziston rreziku i uljes sė tepėrt tė pH-sė sė zgavrės sė gojės. Kur fėmijėt janė ende tė vegjėl, mund tė jetė e dobishme tė krijoni njė rutinė metodike tė larjes me ta.

Ndjeshmėria dentare

Nėse fėmijėt tuaj ankohen pėr dhimbje dhėmbi qė ndihet si qepje ose kėrcitje kur ekspozohen ndaj nxehtėsisė ose tė ftohtit dhe dhimbje nė nofull ose nė tempuj, ata mund tė kenė pėsuar humbje tė smaltit dhe gėrryerje tė dhėmbėve, tė cilat mund tė jenė pėr shkak tė shtrėngimit ose kėrcitjes sė dhėmbėve (njė fenomen i pavullnetshėm i quajtur bruksizėm, zakonisht ndodh gjatė natės). Ky fenomen nuk duhet konsideruar domosdoshmėrisht si njė patologji. Brenda kufijve tė caktuar nė moshėn pediatrike ėshtė absolutisht fiziologjik, por vazhdimi i tij nė adoleshencė dhe nė moshė madhore mund tė shkaktojė probleme nė dhėmbė, muskuj dhe kyēe.

Ndryshimet nė formė, ngjyrė dhe njollat e dhėmbėve

Njė kėmbanė tjetėr alarmi janė dhėmbėt me variacione (tė lehta ose tė errėta) nė ngjyrė dhe formė, si dhe njolla tė bardha ose tė verdha nė nivelin e incizivėve tė kombinuara me njė ndjeshmėri tė shtuar ndaj tė ftohtit. Raste tė tilla mund tė jenė tregues tė sėmundjeve trashėgimore tė dentinės, si dentinogenesis imperfecta, qė shfaqet me njė anomali strukturore tė dentinės - dhe hipomineralizimi i dhėmbėve, njė defekt cilėsor i smaltit, i cili nė rastet mė tė rėnda mund tė predispozojė fillimin i kariesit dhe mbindjeshmėrinė ndaj shokut termik.

Dhimbje gjatė pėrtypjes dhe ėnjtje

Diskromitė shumė tė dukshme nė dhėmbė, njė dhimbje nė dukje e pashpjegueshme gjatė pėrtypjes, ėnjtjet ose fistula tė ēuditshme mund tė shoqėrohen me trauma tė mėparshme tė dhėmbėve. Pėrveē frakturės, pasojė mund tė jetė nekroza e nervit, e cila shpesh ēon nė zbardhjen e dhėmbėve, d.m.th., ndryshime ngjyrash drejt njė krome mė tė errėt.

Aftet dhe lezionet e kancerit: forma dhe ngjyra bėjnė diferencėn

Nėse shihni njolla tė bardha nė gjuhėn, qiellzėn, faqet dhe mishrat e fėmijėve, me siguri keni tė bėni me njė rast kandidiozė orale, njė infeksion qė duhet tė vihet nė vėmendjen e dentistit dhe madje edhe para pediatrit. Pėr mė tepėr, mund tė ndodhė qė nė zgavrėn e gojės tė krijohen ulcera nė gojė, ulcera tė vogla dhe vezikula, tė cilat mund tė jenė forma stomatiti ose, nė rastin e variacioneve tė ngjyrave dhe formave tė pazakonta, manifestime tė problemeve sistemike. Nė pėrgjithėsi, pra, nė rast tė ndryshimeve nė ngjyrėn dhe formėn e mukozės sė gojės dhe gjuhės, rekomandohet gjithmonė konsultimi me dentistin.

Ēdo moshė ka "momentin" e saj. Disa momente tė rritjes janė vendimtare pėr zhvillimin, edhe kur bėhet fjalė pėr shėndetin oral:

-6 muaj: shėnon lindjen e dhėmbit tė parė, pra momentin nė tė cilin fėmija fillon tė pėrtypė dhe jo mė thjesht tė thithė. Flora bakteriale e gojės gjithashtu ndryshon, prandaj ėshtė e rėndėsishme qė nė shpėrthimin e parė tė dhėmbėve tė vendoset higjiena e pėrshtatshme orale.
-4 vjeē: ėshtė momenti nė tė cilin fėmija ka tė gjithė dhėmbėt e qumėshtit dhe ėshtė mė i pėrshtatshmi pėr vizitėn e parė te dentisti, edhe nė mungesė tė problemeve dhe pikėrisht nga pikėpamja parandaluese.
-6-12 vjeē: ėshtė intervali kohor nė tė cilin mesatarisht fillon dhe pėrfundon procesi i shkėmbimit tė dhėmbėve, pra kalimi nga dhėmbėt e qumėshtit tek ata tė pėrhershėm. Ėshtė periudha nė tė cilėn problemet e keqpozicionimit tė dhėmbėve mund tė identifikohen dhe korrigjohen mė lehtė.
-12 vjeē: fazė e rėndėsishme pėr artikulacionin temporomandibular, qė duhet mbajtur menjėherė nėn kontroll.
-14-15 vjeē: njė periudhė nė tė cilėn formohen dhėmbėt e pjekurisė, tė cilėt janė thelbėsorė pėr t'u monitoruar pėr tė ndėrhyrė aty ku ėshtė e nevojshme.



Pėr tė votuar duhet tė vendosni kredencialet tuaja nė Medikey
Nuk ėshtė interesantPak interesantInteresantShumė interesantEkstremisht interesant
( 0 votim / mesatar )
LOGIN


© LIFE SHPK   |   NIPT L41629010D