E dimė sesa i rėndėsishėm ėshtė efikasiteti fizik pėr tė kryer mė sė miri aktivitetin kompleks tė dentistit. Liria dhe lėvizshmėria e shtyllės kurrizore pėr tė pasur njė zhdėrvjelltėsi tė mirė gjithashtu dhe tė shprehurit sa mė mirė pėr tė motivuar pacientin dhe bashkėpunuesit, gjejnė tė dyja pėrfitime nga kryerja e njė ushtrimi fizik tė pėrditshėm.
Njė studim i kohėve tė fundit i publikuar nė Science News i realizuar nga njė grup kėrkuesish tė Universitetit tė Birmingham (UK) drejtuar nga Katrien Segaert, ka treguar se aktiviteti fizik i pėrditshėm ėshtė njė faktor kyē, pėr tė ruajtur njė trashėgimi leksikore tė mirė.
Kush ėshtė fizikisht nė formė tė mirė paraqet njė gjuhė komunikimi mė tė pėrshtatshme nė krahasim me kolegėt qė nuk kryejnė rregullisht aktivitet fizik. Sipas kėrkuesve funksionaliteti konjitiv dhe aftėsia linguistike shpesh zvogėlohen me kalimin e moshės.
Megjithatė ushtrimet fizike pėrmirėsojnė kapacitetin konjitiv, shpejtėsinė e pėrpunimit tė mendimit dhe memorien.
Pak dimė, tani pėr tani, nga lidhja midis aktivitetit fizik dhe aftėsisė linguistike. Rreth kėsaj teme Philip Gorelick i Michigan State University tė East Lansing (USA) dėshmon se si midis faktorėve tė riskut qė kontribuojnė nė zhvillimin e aterosklerozės tė sėmundjes sė Alzheimer dhe formave tė tjera tė demencės senile ėshtė pikėrisht jeta sedentare dhe mungesa e ushtrimeve fizike.
Rezultatet e kėtij studimi nuk janė befasuese sipas Gorelick qė nuk ishte i pėrfshirė nė kėrkim por duke i shtuar tė dhėna studimeve tė mėparshme qė lidhin pozitivisht ushtrimet aerobike me fusha tė ndryshme konjitive. Asgjė e re nė krahasim me citimin e famshėm tė Giovenale "mens sana in corpore sana" (lat. mendje e shėndoshė nė trup tė shėndoshė).
Duke u kthyer nė aktivitetin tonė mund tė pėrfundojmė se efikasiteti nė punė dhe mirėqenia bashkėpunojnė dhe gjejnė njė pikė takimi tek ushtrimet fizike.
Pėrktheu: Erjola Taga