Ideja nuk ėshtė diēka e re: futja e njė pajisje tė vogėl qė ėshtė nė gjendje tė lėshojė medikamentin nė mėnyrė tė vazhdueshme dhe tė kontrollueshme nė bazė tė nevojave terapeutike brenda njė kurore ose njė dhėmbi artificial.
Nuk janė tė pakta vėshtirėsitė teknike por tani duket sikur zgjidhja ėshtė gjetur dhe ėshtė paraqitur nė njė aplikim pėr tė marrė patentėn nga njė grup studiuesish, duke pėrfshirė edhe disa italianė nga Universiteti i Palermos. Nėse nė fillim mendoni se tė zgjidhėsh kėtė ēėshtje ėshtė diēka e ēuditshme, mjafton tė kujtoni futjen nė treg sė fundmi tė strishave qė janė propozuar kundėr osteoartritit dhe sėmundjes sė udhėtimit, pėr zemrėn dhe pėr tė ulur tensionin, pėr zonjat nė menopauzė dhe pėr ata qė duan tė lėnė duhanin.
Me sistemet transdermike, gjetja e re e studiuesve siēilianė shpėrndan atė administrim gradual qė tashmė nė vetvete pėrbėn njė avantazh tė menjėhershėm mbi shumė nga medikamentet e marra nga goja nė njė ose mė shumė doza ditore.
Kjo shpikje ėshtė fryt i njė projekti qė ėshtė financuar nga Komisioni Europian me tre milionė euro dhe ėshtė kryer nga njė ekip ndėrkombėtar pune qė pėrfshin studiues jo vetėm italianė por edhe spanjollė, zvicerianė, gjermanė, polakė dhe izraelitė. Pikėrisht nė Izrael, aparatura e vogėl elektronike ėshtė kaluar nėpėrmjet njė faze eksperimentimi dhe ėshtė "pagėzuar" me emrin IntelliDrug, qė ėshtė edhe emri i tė gjithė projektit dhe qė shpreh qėllimet: pėr njė modalitet mė inteligjent qė tė merren medikamentet. Intelli-Drug pėrfshin njė rezervuar tė vogėl, njė mekanizėm lėshimi, njė sistem tė sofistikuar kontrolli, mikro-sensorė dhe mikro-aktivizues. Tė gjitha kėto janė instaluar nė kavitetin oral tė pacientit nė mėnyrė tė thjeshtė dhe joinvazive dhe medikamenti i lėshuar mund tė absorbohet nga mukozat e gojės ose ato tė gėlltitjes.
Por ēfarė e bėn kaq tė veēantė qė tė kandidojė pėr tė zėvendėsuar pilulat dhe injeksionet?
Me shumė mundėsi fleksibiliteti. Nė fakt do tė jetė e mundur qė tė pėrcaktohet dozimi nė mėnyrė shumė tė saktė, duke variuar nga koha, duke e ndėrprerė dhe rifilluar mė pas sipas nevojave specifike tė pacientit dhe tė zhvillimit tė gjendjes sė tij/sė saj shėndetėsore. Prandaj duket ideale pėr ato pacientė qė janė tė shpėrqendruar dhe harrojnė dozat apo ngatėrrojnė oraret, ndonjėherė duke kompromentuar suksesin e njė terapie. Nė kėtė rast ėshtė vetė IntelliDrug qė merret me gjithēka dhe nėpėrmjet njė sistemi kontrolli nė largėsi, paralajmėron pacientin se kur ėshtė momenti pėr tė mbushur rezervuarin. Ndėrmjet zonave tė nė cilat aplikimi indikohet mė shumė, shpikėsit e IntelliDrug listojnė varėsitė toksike, hipertensionin, hipertiroidizmin, Alzheimerin.
Por kur do tė dalė nė treg kjo mikro-aparaturė?
Giuseppina Campisi, profesoreshė e asociuar nė departamentin e Shkencave stomatologjike nė Universitetin e Palermos, ka thėnė qė dėshiron qė tė zgjerojė eksperimentimin e kėsaj teknologjie tė re nė disa medikamente tė ndryshme dhe disa tipologji pacientėsh si edhe tė jetė nė kėrkim tė njė partneri komercial.
Pėrktheu: Valbona Spahia