Dita Botërore e Gjumit. Stomatologjia në linjën e parë të parandalimit dhe përmirësimit të cilësisë së jetës së pacientëve

Nor. Mac

Dita Botërore e Gjumit, që këtë vit ka arritur edicionin e 12, është një event i përvitshëm (që mbahet të premten përpara ekuinoksit të pranverës, i mbajtur këtë vit më 15 mars) nga World Association Of Sleep Medicine për të sensibilizuar popullsinë dhe institucionet mbi problemet që lidhen me menaxhimin e shqetësimeve të gjumit dhe ndërmjet tyre është edhe OSAS. Kërkuesit vlerësojnë që 45% e popullsisë së botës preket nga një çrregullim i gjumit, që në pjesën më të madhe të rasteve quhet insomnia (rreth 30% e problemeve) por edhe OSAS.

SIMSO (Società Italiana Medicina del Sonno Odontoiatrica) ka vënë në dispozicion, në sitin e saj një proces diagnostikues për pacientët e prekur nga OSAS.

"Rrugëtimi diagnostikues stomatologjik fillon nga vlerësimi i kuadros klinike të pacientit e më pas ndiqet nga ekzaminime të mëtejshme instrumentale, nëse janë të nevojshme," - kujtojnë nga SIMSO duke indikuar sesi "mjeku duhet të vlerësojë praninë e faktorëve predispozues ose të komorbiditetit."

Faktorët predispozues që janë indikuar janë si në vijim:
• Obeziteti: akumulimi i indit dhjamor në regjionin nën mjekër dhe në hapësirat retro-faringeale, kontribuon në reduktimin e kalibrit të rrugëve të ajrit. Prandaj është e rëndësishme të hetojmë BMI-në (që duhet të jetë >30) dhe perimetrin e qafës së pacientit (>43 cm për meshkujt dhe >41 cm për femrat);
• Gjinia: meshkujt preken më shumë sesa femrat. Femrat pas menopauzës dhe gjatë shtatzënisë janë në risk të barabartë me meshkujt.
• Hipertensioni: përveçse është një komorbidet është edhe një faktor risku për zhvillimin e një patologjie të tillë. Te këta pacientë terapia farmakologjike është pak efikase.
• Përdorimi i barnave depresive për sistemin nervor qendror ose antihistaminikëve.
• Duhani.
• Alkooli.

"Konsumimi i alkoolit, cigareve dhe barnave hipnotike apo antihistaminike," - shpjegojnë ekspertët, - "shumëfishojnë rënien e tonit muskulor dhe predispozojnë për episodet e obstruksionit."

Komorbitetet e indikuara janë si në vijim:
• Fibrilacioni atrial rezistent ndaj terapisë farmakologjike.
• Ishemia e miokardit.
• Diabeti melit i tipit II.
• Iktusi.
• Insuficienca renale.
• Bronkopneumonia kronike obstruktive.

"Sindroma e apneave obstruktive," - vijojnë nga SIMSO, - "shkakton ulje pak a shumë të rëndësishme të saturimit me oksigjen, në lidhje me kohëzgjatjen e obstruksionit dhe funksionalitetit respirator bazë të pacientit dhe të luhatjeve të konsiderueshme të presionit sistemik dhe pulmonar. Persistenca e këtyre gjendjeve mund të shkaktojë: hipertrofi kardiake, hipertension gjatë kohës që janë zgjuar, mungesë të rënies së presionit fiziologjik gjatë natës, kardiopati ishemike, dështim kardiak dhe dëme cerebrovaskulare. Pacientët e prekur nga OSAS kanë një risk shumë të lartë për vdekje të papritur. Komorbiditete të tjera që mund të paraqiten janë disfunksionet metabolike si rezistenca ndaj insulinës, ndryshimi i glicemisë, diabeti melit i tipit 2, dislipidemia, steatoza hepatike dhe obeziteti."

Pacientët me OSAS kanë një risk 9 herë më të lartë për të zhvilluar sindromën metabolike. Për një diagnozë të saktë të OSAS, qoftë te pacientët pediatrikë qoftë tek ata adultë, SIMSO indikon plotësimin e pyetësorëve të vlerësuar si: "Pediatric Sleep Questionnaire", "Ep worth sleepiness scal Pediatric Sleep Questionnaire" dhe "Pyetësori STOP-BANG".

Përsa i përket rolit të stomatologut, ekzaminimi i kavitetit oral dhe oro-faringeal është me shumë rëndësi për të inkuadruar kuadron klinike. SIMSO indikon si të nevojshëm vlerësimin e uvulës, e cila te pacientët e prekur nga OSAS mund të jetë e zgjatur dhe/ose hipertrofike; të raporteve ndërmjet gjuhës dhe qiellzës së butë nëpërmjet shkallës Mallampati të modifikuar sipas Friedman që lejon vlerësimin e pengesës nga gjuha dhe shkallën e hipertrofisë tonsilare. Këshillohet edhe përshkrimi i ekzaminimeve instrumentale si Polisonografia; Teleradiografia latero-laterale apo Tomografia e kompjuterizuar (TC) e kafkës.

Përktheu: Valbona Spahia