Si vallė mund ta imagjinojmė klinikėn dentare tė sė ardhmes? Njė hipotezė vjen nga Shtetet e Bashkuara: ėshtė e mundur qė nė njė kohė jo shumė tė largėt pacienti i ulur nė poltron tė vendosė syze qė kanė njė ekran pėr ta shpėrqendruar nga stimujt e mundshėm tė dhimbshėm. Njė eksperimentim i ri nga JADA ka vlerėsuar nė fakt efikasitetin "e zhytjes" nė realitetin virtual tė njė videoloje gjatė procedurave tė pastrimit tė gurėzave dhe lėmimit tė rrėnjės duke zbuluar se efektet e tij mund tė pėrkufizohen si "analgjezikė".
"Imagjinoni sikur jeni duke ecur nė njė kopsht dhe po eksploroni ēdo kėnd tė tij duke zgjedhur se ku tė shkoni: kjo ėshtė ajo qė kemi kėrkuar tė bėjmė virtualisht me 38 pacientė qė kanė pranuar tė eksperimentojnė teknika tė reja pėr tė lehtėsuar shqetėsimin dhe dhimbjen qė lidhen me trajtimet e pastrimit tė gurėzave dhe lėmimit tė rrėnjės," - pėrshkruan Robert Skillicorn, docent nė departamentin e periodontologjisė nė Case Western Reserve University School of Dental Medicine nė Cleveland, nė Shtetet e Bashkuara. "Sapo vendosen syzet nėpėrmjet tė cilave janė shfaqur pamjet, pacientėt kanė mundur tė zhyten nė botėn virtuale duke lėvizur dhe ecur apo fluturuar, nėpėrmjet alter egos sė tyre virtuale apo Avatarit, nė versionin e simuluar tė kopshtit botanik tė Second Life, duke zgjedhur rrugėt qė duan tė marrin dhe se cilėve elemente tė kėtyre mjediseve t'i afrohen, apo duke dėgjuar tinguj relaksues qė vijnė nga kopshti si pėr shembull zhurma e ujėvarave dhe cicėrimat e zogjve."
Secili nga vullnetarėt ka mundur ta krahasojė shpėrqendrimin pėr shkak tė realitetit virtual me atė tė stimuluar nga projektimi i njė filmi nėpėrmjet tė njėjtave syze ndėrkohė qė stomatologu kryente trajtimin nė njė tjetėr kuadrant tė zgavrės orale dhe ka mundur tė shprehė preferencėn e tij.
"Pjesa mė e madhe e pacientėve ka afirmuar se preferon realitetin virtual, njė argėtim qė nė fakt kėrkon ndėrveprim dhe pėrfshirje mė tė madhe nė krahasim me shikimin e njė filmi: ata kanė deklaruar se kanė perceptuar mė pak dhimbje, mė pak ndjesi shqetėsimi dhe se i kanė kushtuar mė pak kohė mendimeve pėr dhimbjen," - vijon docenti, - "shpjegimi i kėtij pėrjetimi ėshtė hasur nė njė studim tė publikuar nė Neroreport, qė kishte pėrdorur rezonancėn magnetike pėr tė studiuar efektet e realitetit virtual mbi trurin duke zbuluar se ai mund tė zvogėlojė aktivitetin cerebral tė zonave tė caktuara pėr perceptimin e dhimbjes dhe tė ketė njė veprim nė tė gjitha efektet analgjezike."
Shpėrqendrimi dhe ndjesia e relaksimit qė realiteti virtual arrin tė krijojė kanė efekte qė mund tė maten menjėhershme dhe nė krahasim me trajtimin e kryer gjatė shikimit tė njė filmi ose pa asnjė shpėrqendrim, ruan vlerat mė tė ulėta tė presionit tė gjakut dhe mė sė shumti ngadalėson frekuencėn e rrahjeve tė zemrės. "Nėse kjo ėshtė ajo qė realiteti virtual arrin tė sigurojė nė njė eksperiment, mund tė supozojmė se nė klinikėn stomatologjike tė sė ardhmes, ku pacienti mund tė zgjedhė se me cilin mjedis dhe personazhe dėshiron tė ndėrveprojė ose nėse preferon tė shohė njė film, efekti analgjezik i shpėrqendrimit mund tė jetė edhe mė i qėndrueshėm."
Pėrktheu: Valbona Spahia