Koronavirusi dhe higjiena dentare, 10 konsiderata përpara se të rinisim punën

Reflektimet e një higjienisteje dentare duke menduar për rikthimin, pacientët dhe frikërat. Me një nxitje përfundimtare: “duhet të shpikim, edhe zgjidhje të reja dhe të mos ndalemi.”

Së fundmi New York Times ka renditur punët dhe profesionet që rrezikohen më shumë nga koronavirusi: në vend të parë ishin higjienistët dentarë, pas tyre mjekët e familjes, internistët e në vijim asistentët dentarë dhe dentistët.
Me doktoreshë Viviana Cortezi Ardizzone kemi bërë një diskutim të gjatë për të kuptuar si mund të menaxhojmë riskun e infektimit të favorizuar nga aerosoli i prodhuar gjatë një takimi dentar. Në fund të këtij diskutimi dolën në dritë reflektime dhe tema të shumta, ku secili do të meritonte një artikull të detajuar më vete. 
Zgjodhëm të rendisim 10 prej tyre:
1) Rifillojmë: kur dhe si duhet të veprojmë që gjithçka të jetë si më parë? A do të kthehet çdo gjë si më parë?
Pyetja që të gjithë bëjmë sot është: kur do të përfundojë kjo emergjencë dhe kur do mundemi të rihapim klinikat dentare si më parë? Sinqerisht, nuk e di. Piku nuk po vjen dhe kohët vetëm shtyhen. Por do të më pëlqente që ta rihap klinikën me të njëjtin entuziazëm si më parë. Në të vërtetë, nëse reflektoj, e di që nuk do jetë kështu dhe ndaj shqetësohem.
Më parë pyesja veten sa kohë do të duhet që pacientët të kalojnë shokun e karantinës dhe të rifillojnë të vijnë me qetësi në klinikat dentare për t'u kuruar. Kur nuk do të më përgjigjen më "do ridëgjohemi kur të jenë qetësuar ujërat. Higjiena dentare nuk është urgjente?"
Fjalë që të duket si një shuplakë në fytyrë pas vitesh sakrifica për të mbjellur rëndësinë e parandalimit dhe më pas të vjen ai "vrasësi i padukshëm dhe i panjohur" e gjithçka venitet. Ubi maior, minor cessat (Latinisht: Kur vjen më i madhi, më i vogli nështrohet)..... Pacienti tani është i frikësuar dhe nuk mund ta fajësojmë.

2) Pra kur të rifillojmë duhet të jemi në gjendje që të shpjegojmë e komunikojmë kompetencën tonë? Unë mendoj se po.
I dashur pacient, do të doja të të rikujtoja se gjithmonë të kemi thënë: nuk duhet të frikësohesh për shëndetin tënd, sepse edhe nëse ti nuk e ke vënë re siç duhet në çdo takim të kemi mbrojtur nga kontaminimi i kryqëzuar i mundshëm nga HIV, HCV, HBV,TBC, Herpes, Influenza. Ora e takimit dentar përfshin edhe kohët teknike për të kryer këtë dekontaminim. Rigorozisht, me shkencë dhe vetëdije aty ku nuk ka udhëzime të përcaktuara për shërbimet e brendshme, fiton praktika e mirë. Çdo herë që pret 10 minuta përpara se të hysh në njësinë operative, dije se po dekontaminojmë dhe/ose mbrojmë poltronin, sipërfaqet, llambën e unitit, dorezat, mouse e kompjuterit, tastierën dhe lavamanin ku pështyni.
Tani e tutje duhet vetëm të kujtohem të ajros ambjentin gjithmonë pas çdo pacienti. 
Mendon se nuk di të të mbroj nga ky top proteine i veshur nga lipidet? Po, të mbroj sepse nëpër sipërfaqe e eliminoj unë, CoV2-19. Për të mjafton alkool 65% ose hipoklorur, por alkooli avullon shumë shpejt, than gomat dhe nuk respekton kohët e kontaktit e hipokloruri lë njolla dhe vjen erë. Por kemi produkte që janë njësoj efikasë me kërkesat e përshtatshme dhe kanë më pak efekte anësore, pra nuk ka asnjë problem nga kjo pikëpamje.
Ja pra edhe njëherë më shumë, koha e dedikuar për komunikimin na vjen në ndihmë për të informuar, shpjeguar procedurat tona dhe për të kuptuar vlerën e kompetencave tona.  
Edhe pse nuk jemi të bindur që transmetimi është edhe nga ajri, reja e aerosolit që prodhojmë lëviz në klinikë dhe pacienti mund të ketë frikë edhe që të futet në sallën e pritjes. Mund t'i sigurojmë një kolutor me Iodopovidone 0,2-1%, Cetilpiridin klorur  0,05-0,1%, ujë i oksigjenuar1% dhe më pas ndoshta një kolutor të dytë me klorheksidinë (kështu na është rekomanduar). Mund t'i japim përparëse njëpërdorimshe, një kapuç, doreza dhe qese për këpucët në mënyrë që të mbrohen veshjet e tij nga rënia e ngadaltë e aerosolit të pacientit të mëparshëm, që vërvitet ende në ajër. Veshjet janë një objekt kontaminimi dhe paraqesin një burim të mundshëm për mikroorganizmat patogjenë sepse në inde duket se ka një kohë degradimi viral për tre orë, duke qenë se virusi nuk është një organizëm i gjallë por një molekulë proteike, ndaj nuk vritet por bie vetë. A do të jetë përgjithmonë që kur të hyjnë apo kur të shkojnë në banjo do të duan të dezinfektojnë duart apo të vendosin një maskë?

3) Kur nuk do të na duhet të shofim më sekretaret me maska dhe doreza që dezinfektojnë recepsionin?
Këtu më kap ankthi. Duhet t'i udhëzojmë, që nuk mjafton t'i japim doreza për të mbrojtur veten, ashtu siç ndodh me kasieret në supermarket. Dhe për sa kohë do të na duhet të shmangim grumbullimet në sallën e pritjes duke kërkuar ndjesë që të presin më mirë jashtë ose në makinë.... Në dimër?

4) Përsa kohë duhet të vijojmë përzgjedhjen "e detyruar", përpara se pacienti të futet në klinikën dentare? Duhet të na bëhet zakon që të matim temperaturën pa kontakt te çdo pacient dhe oksigjenimin me saturim? Nuk kushtojnë shumë ndaj mund të bëhen. Duhet të rifutemi me mënyrën default në protokollin tonë? Duhet të ndryshojmë Garancinë e Privatësisë?
Kam frikë se është e pamundur që të monitorojmë klinikën. Risku është në pritë. Tashmë asnjë nuk është imun, jemi të gjithë të prekshëm dhe me mundësi për t'u sëmurur. Si mund ta dimë sa persona asimptomatikë kemi përreth nesh, pa mundur t'i identifikojmë? Dhe në tështimën apo kollitjen e parë do bëjmë një hap pas për të shmangur spërklat? A duhet të alarmohemi duke dyshuar se kemi një burim të rrezikshëm "me simptoma të lehta" në gjendje për të transmetuar virusin? Po ata që e kanë kaluar COVID-19? Thuhet se fitojnë një imunitet që zgjat për 12 muaj, po më pas? Si të tutelohemi nga këto pasiguri? Tani për tani nuk ka një përgjigje.

5) Si mund të qetësohemi ne profesionistët?  
Na është mësuar se objektivi është të trajtojmë vetëm pacientë në dukje të shëndetshëm. Eh, sikur!!! Do e dëshironim të gjithë. Na mësojnë: "Pacientët që trajtohen janë ata që nuk futen në rastet e dyshuara, të mundshëm ose të konfirmuar nga infektimi me SARS-CoV2. Duhet të përpiqemi që të përjashtojmë edhe të gjithë pacientët që kanë pasur një kontakt të ngushtë me këto individë. Sikur!!!! Duhet kryer një përzgjedhje me anë të intervistave telefonike për përditësimin e kartelave mjekësore dhe na rikthehet problemi i besueshmërisë mbi informacionet e dhëna. Edhe pse jemi të sigurt që mund të besojmë në një ndërgjegjësim më të madh për riskun nga ana e pacientëve.

6) Rezilienca? 
Në rifillimin e punës, sigurisht nuk kemi një "pikë zero" nga mund të rinisim duke u përshtatur me realitetin e ri, duke modifikuar zakonet dhe objektivat siç mund të ndodhte pas një Tsunami që prek një territor por pas përfundimit gjithçka është normale. Për pak kohë do të kemi një njollë të padukshme të personave pozitivë që janë shëruar apo atyre asimptomatikë përreth nesh. Duhet të vijojmë të kalojmë dallgën e dyshimit, pa e ditur me saktësi se kur do të përfundojë risku i infektimit.
Është e vërtetë që na është kërkuar përshtatja sistematike e masave universale dhe të marrim në konsideratë të gjithë pacientët që janë në risk. Por me këtë armik "ajror", "fluturues", "të padukshëm", të paparashikueshëm" që nuk është si një parazit që të pickon apo gjakos që ti ta vësh re, të alarmon dhe ti fillon një profilaksi, do të na duhet një trajnim përpara se të rifillojmë për t'u mësuar që të zbatojmë masat paraprake.
Gjithçka do të jetë e re.
I dashur pacient, profesioni ynë është më i rrezikuari. Neve na përhapet në ajër aerosoli si një ventilator kur fryn një re në një set kinematografik. Unë nuk mund të vendos një shirit të verdhë në dysheme për të ruajtur distancën sepse duhet të punoj 30 cm larg teje, mbi gojën e hapur dhe pa maskë. Për ne nuk ka distancim social!

7) A duhet të kemi pakëz frikë? 
Fillimisht shumë nga ne e kanë nënvlerësuar këtë "vrasës me gjemba" (me anë të atyre gjembave kapet pas receptorëve të qelizave tona) dhe e kemi parë se ku po përfundojmë për shkak të kësaj neglizhence. Unë jetoj në vendin e shpërthimit të virusit, në Lombardi.
Kur të rifillojmë aktivitetin, nuk duhet të bëjmë sërish të njëjtin gabim, përndryshe do të favorizojmë përhapjen sërish të këtij vrasësi.
Por si mund të fitojmë siguri për takimet dentare? Apo si mundet një dentist të vendosë digën e gomës dhe të përgatisë monkonët protetikë? Po ASO? Jemi të gjithë në të njëjtën barkë.
Kurrë më parë nuk ka funksionuar më shumë shprehja "Një për të gjithë dhe të gjithë për një". Asnjë nuk duhet të anashkalojë vëmendjen. Po përsa kohë do arrijmë të ruajmë fashën e kujdesit më të lartë se zakonisht, të vishemi si polumbarët dhe të mos kryejmë gabime, apo do e kalojmë frikën dhe do biem pre e fatalizmit?
Nuk i trembem të ardhmes së largët sepse me kalimin e kohës jam e sigurt që kërkimet do të na ofrojnë informacione më të gjera shkencore, barna, vaksina, e ndoshta industritë do të na ofrojnë edhe një testim të shpejtë dhe mbase ndonjë nga ne do të shpikë diçka.
I trembem të nesërmes, ditës së parë të punës kur të rifillojmë dhe të shihemi në sy me njëri-tjetrin për të planifikuar sjelljet tona, rishikimin e shërbimeve dhe përshtatjen e tyre. Gjithmonë nëse nuk është një pacient që vendos për ne duke boshatisur klinikat për një kohë të gjatë.

8) Çfarë të bëjmë për t'u mbrojtur? 
Duhet të lajmë duart për të paktën 20 sekonda me ujë të ngrohtë (25°): virusi është i brishtë, një sapun i mirë, një dezinfektant i mirë janë të mjaftueshëm për të tretur shtresën lipidike që e mbron.
DPI: syze, maska, kapuçë, përparëse njëpërdorimshe, qese për këpucët.
Duhet t'i veshim gjithmonë, ose të blejmë të reja ose të përdorim ato që kemi, duke mbrojtur gojën, hundën, sytë, veshët dhe flokët. Duhet të veshim përparëse njëpërdorishme apo edhe më mirë nëse i japim çdo pacienti një përparëse njëpërdorimshe.
Dhe së fundmi qartësojmë informacionet për maskat. Maskat që garantojnë një mbrojtje më të madhe gjatë takimeve operative janë Filtering Facepiece Particle, të kodifikuara: FFP1-FFP2-FFP3 me filtra N95 dhe N99 (Norma EN 149: 2001 + A1: 2009) sepse kanë aftësi të filtrojnë mikroorganizma dhe pluhura me dimensione deri në 0,6 μ, me 80% për FFP1, me 95% për FFP2 dhe me 99% për FFP3), kërkesa të nevojshme për filtrimin e virusit që ka përmasa submikroskopike. Maskat normale kirurgjikale kanë një BFE deri në 98% të mikroorganizmave nga 3 deri në 1 μ.
Ata që i kanë provuar e dinë që nëse i mban gjithë ditën, kalon në dispnea dhe herë pas here duhet të dalësh për të marrë ajër, sigurisht duhet të preferohen ato me valvula sepse lejojnë ekspirimin, gjë që nuk duhet nënvlerësuar.

9) Si të luftojmë faktorin ndotës të bio-aerosolit të prodhuar nga instrumentimi dinamik?
Objektivi: reduktimi i nebulizimit ektraoral. Të gjithë do të mësojmë të përdorim aspirimin e dyfishtë, të paktën me ultratinguj për të reduktuar nebulizimin. Duhet të heqim dorë momentalisht nga airpolishing, sepse duhet të kemi frikë nga ajo që nebulizohet në dhomë përreth kokës sonë dhe që do na vërtitet në ajër përreth 3 orë, nëse nuk do hapim dritaret që të përshpejtojmë daljen e ajrit. Por nuk mund të punojmë me instrumente vetëm manualisht!
Hapim dritaret që të na hyjë dielli. Është thelbësor shkëmbimi i ajrit. Sigurisht edhe në sallën e pritjes. Sa më shumë të kufizohet hapësira aq më i madh është përqendrimi i virusit

10) Po përsa i përket kostove? 
Mendojmë për vështirësinë që të respektojmë çdo masë dhe për kohën e gjatë që duhen zbatuar këto praktika, po për kostot? Shëndeti përpara së gjithash por në mënyrë të pashmangshme këto kosto do të bien ose mbi klinikën ose mbi pacientin? Por nëse do të komunikojmë mirë objektivin, me siguri do të vlerësojë cilësinë e shërbimit që duke shpresuar do të përbëjë një tjetër çast vendimtar për strukturat që do të ofronin takime higjiene orale falas ose me kosto të ulët.  
Pasi kemi derdhur të gjitha energjitë për vëmendjen primare ndaj infektimit dhe për frikën se mos sëmuremi apo mos sëmurim, pas aureolës dhe qëllimeve të mira që na bashkojnë të gjithëve në objektivin e përbashkët duhet t'i japim hapësirë vlerësimeve kosto/përfitime dhe fitim/kosto. 
Jemi të rrethuar nga postera me mesazhe që nxisin optimizëm dhe pozitivitet: "Do të shkojë gjithçka mirë".
Në sektorin tonë, marzhet e gabimit janë të mëdha, risku shumë i lartë dhe pak i kontrollueshëm; nuk jemi trajnuar për masa shtesë as nuk jemi pajisur me DPI shtesë.. 
Prandaj i them kolegëve të mi le të bëjmë gjithçka, në fazë e parë të rikthimit, edhe pse dentistët janë në shkallën më të lartë të podiumit të riskut të infektimit, duhet të mendojmë që gjithçka do shkojë mirë në fazën e rikthimit. Do e kapërcejmë edhe këtë pengesë!

Përktheu: Valbona Spahia

Për të votuar duhet të vendosni kredencialet tuaja në Medikey

Interesant ( 25 votim / mesatar 3 )