Pėr tė parandaluar pėrhapjen e SARS-CoV2 (Covid-19) entet rregullatore tė tė gjithė botės kanė pėrshtatur politika apo metodologji tė ndryshme ndėrmjet tė cilave ėshtė edhe karantinimi i detyruar me kufizime tė lirisė individuale. Njė studim interesant i publikuar nė "Journal of Dentistry", i kryer nga Falk Schwendicke, Joachim Krois dhe Jesus Gomez, nga Universitätsmedizin Berlin dhe nga Berlin Institute for AI and Health Policy, ka analizuar impaktin ekonomik tė kėtyre politikave nė klinikat dentare nė Gjermani nė bazė tė njė modeli ad hoc.
Ėshtė marrė nė ekzaminim njė kampion dentistėsh tė shėrbimit shėndetėsor kombėtar gjerman dhe janė klasifikuar nė dy grupe (S1/S2): volum i ulėt/i lartė shėrbimesh mjekėsore; volum i ulėt/i lartė i shėrbimeve tė ofruara qė mbulohen nga Ssn gjermane; numėr i ulėt/i lartė i personelit apo kostove tė klinikės.
Shpenzimet e ndryshme janė klasifikuar nė kategori tė ndryshme (personale, materiale, tė klinikės apo tė tjera). Ėshtė kryer njė sondazh telefonik nė 24 mars dhe nė 2 prill 2020 nė njė kampion tė rastėsishėm prej 300 dentistėsh gjermanė (me 146 pėrgjigje tė dobishme), pėr tė pėrcaktuar ndryshimet nė shėrbimet e kryera nė kategoritė e ndryshme, duke pėrdorur "zinxhirin e Markov" (njė model nė tė cilin kalimi nga njė gjendje nė njė tjetėr kryhet nė bazė tė probabilitetit, nė vend tė pėrcaktimeve) nė 100 praktika dentare nė ēdo grup (S1 e S2) pėr njė total prej 365 ditėsh. Mė pas janė marrė nė ekzaminim periudha tė ndryshme kohore nėn ndikimin e Covid-19 (Rasti bazė: 90 ditė, 45 ditė dhe 135 ditė).
Mė pas ėshtė aplikuar "Metoda Monte-Carlo" (metoda numerike qė bazohet nė procedimet e probabilitetit, qė ėshtė pėrdorur nė statistikė pėr zgjidhjen e problemeve me natyrė tė ndryshme).
Rezultatet kanė vendosur se karantinimi ka reduktuar pėrdorimin e tė gjitha shėrbimeve dentare mė tė rėndėsishme: ato qė kanė tė bėjnė me parandalimin (mesatarisht -80%), periodontologjinė (-76%) dhe asistencėn (-70%). Nė rastin bazė (90 ditė), reduktimet mesatare tė hyrjeve ekonomike kanė qenė respektivisht pėr S1/S2 me 18,7%/15,7% pėr rastet me mbulim nga Ssn, me 18,7/18,6% pėr rastet me mbulim nga sigurimet private dhe me 19% nė tė dy grupet pėr pacientėt qė nuk kanė pasur mbulime shėndetėsore.
Nė rastin e 135 ditėve, hyrjet kompleksive janė zvogėluar me 31%/30% nė S1/S2 me njė negativ tė dobishėm neto nė vit me 29%/12% (S1/S2).
Nė mėnyrė tė pėrmbledhur kėto rezultate tė masave shtrėnguese qė janė pėrshtatur nga autoritetet pėr COVID-19 kanė pasur njė impakt ekonomik shumė negativ edhe pėr praktikėn stomatologjike.
Ky element duhet tė konsiderohet nga autoritetet nė momentin e projektimit tė subvencioneve qeveritare dhe atyre tė rrjeteve tė sigurisė sociale qė kanė si qėllim lehtėsimin e problemeve ekonomike qoftė pėr njė kohė tė shkurtėr qoftė pėr njė periudhė afatmesme. Studimi kėshillon dentistėt qė tė marrin nė konsideratė riorganizimin e protokolleve organizative tė brendshme dhe tė kujdesen pėr tė reduktuar kostot dhe pėr tė ruajtuar njė profitabilitetit minimal.
Pėrktheu: Valbona Spahia