Pėr tė mos shkatėrruar shėndetin e dhėmbėve dhe gengivave, duhet ndaluar pirja e duhanit, por ende shumė italianė nuk i kanė nisur pėrpjekjet ose kanė dėshtuar gjatė tyre: kjo nėnvizohet nga Shoqata Italiane e Periodontologjisė dhe Implantologjisė (SIdP) duke iu referuar tė dhėnave nga njė sondazh i kryer sė fundmi qė tregoi se pak duhanpirės kanė arritur tė pėrdorin 'pauzėn e detyruar' gjatė lockdown-it pėr tė thyer varėsinė ndaj cigareve. Mė pak se njė nė dy persona janė pėrpjekur tė lėnė duhanin nė mėnyrė qė tė kenė njė stil jetese mė tė shėndetshėm, tė jenė mė tė fortė kundėr koronavirusit dhe tė mos dėmtojnė bashkėjetuesit jo duhanpirės.
Nga ana tjetėr, shumica nuk i kanė ndryshuar zakonet e tyre ose madje kanė filluar tė pinė mė shumė duhan pėr shkak tė vėshtirėsisė nė menaxhimin e ankthit dhe stresit gjatė pandemisė.
Periodontologėt theksojnė se lėnia e duhanit ėshtė, mbi tė gjitha, njė investim shėndetėsor sot mė shumė se kurrė, sepse duhanpirėsit janė mė tė brishtė pėrballė Covid-19 dhe gjithashtu sepse cigaret dėmtojnė shėndetin oral. Duhani rrit depozitimin e pllakave bakteriale dhe kėshtu qė duhanpirėsit kanė njė rrezik dy ose tre herė mė tė lartė pėr tė vuajtur nga periodontiti, inflamacioni i rėndė i mishit tė dhėmbėve i cili mund tė ēojė deri nė humbje tė dhėmbit. Pirja e duhanit gjithashtu ndikon nė reagimin terapeutik tė pacientėve, pėrkeqėsimin ose ngadalėsimin e shėrimit pas operacioneve ose trajtimeve orale.
Kėrkimi i mbėshtetjes pėr procesin e lėnies sė duhanit ndihmon nė rritjen e shanseve tė suksesit dhe ekspertėt japin kėshilla pėr tė mos iu rikthyer: nga frymėmarrja e thellė nė aktivitete alternative tė kėndshme, ėshtė e rėndėsishme tė vendosen truket e vogla pėr tė frenuar dėshirėn pėr tė ndezur cigaren.
"Tė dhėnat e mbledhura nė Itali mbi sjelljen gjatė lockdown- it konfirmojnė atė qė ėshtė verifikuar nga studimet ndėrkombėtare, tė cilat kanė treguar se frika, ankthi dhe stresi pandemik kanė qenė pengesė pėr shumė njerėz pėr lėnien e duhanit, sepse njerėzit i kanė pėrdorur cigaret pėr tė menaxhuar negativisht emocionet: kėshtu qė rreth 30% kanė nisur tė pinė mė shumė dhe rreth 15% kanė parė njė ulje tė motivimit pėr t'a lėnė - shpjegon Luca Landi, president i SIdP. Ashpėrsia potenciale mė e madhe e Covid-19 tek duhanpirėsit, nga ana tjetėr, duhet dhe mund tė pėrdoret si njė informacion me njė ndikim tė madh emocional, i cili mund t'i bindė njerėzit tė lėnė duhanin. Kjo ėshtė edhe mė e rėndėsishme nė pacientėt me periodontit qė janė duhanpirės dhe qė janė duke pėrjetuar shqetėsime tė forta psiko-emocionale pėr shkak tė pandemisė: stresi ėshtė njė nga arsyet kryesore pse duhet ndaluar pirja e duhanit, zbatimi i strategjive tė kontrollit stresi ėshtė thelbėsor sepse "triada" pirja e duhanit, stresi dhe pllaka bakteriale ėshtė potencialisht shpėrthyese pėr shėndetin oral".
Nė fakt, nėse stresi e bėn ndėrprerjen e pirjes sė duhanit, pirja e duhanit lehtėson depozitimin e pllakave bakteriale nė dhėmbė dhe rrit shumė rrezikun e zhvillimit tė inflamacionit tė gengivave, i cili atėherė ėshtė edhe mė i vėshtirė pėr tu kuruar: terapitė periodontale kirurgjikale dhe jo kirurgjikale janė nė fakt mė pak efektive tek duhanpirėsit.
"Vetėdija e nevojės pėr tė lėnė duhanin ėshtė thelbėsore pėr tė bllokuar pėrparimin e sėmundjes periodontale dhe procesi i ndėrprerjes duhet tė mbėshtetet nė ēdo mėnyrė: periodontistėt janė nė tė gatshėm pėr tė ndihmuar pacientėt, tani mė shumė se kurrė - ndėrhyn Silvia Masiero, koordinatore e redaksisė sė SIdP .
Nė fakt, hapet njė fazė e re nė tė cilėn, pas stresit tė gjeneruar nga pandemia dhe bllokimit tė detyruar, duhanpirėsit mund tė jenė mė tė vėmendshėm dhe pranues ndaj mesazheve pėr ndėrprerjen e pirjes sė duhanit dhe uljen e konsumit tė cigareve. Lėnia e duhanit sigurisht qė nuk ėshtė e lehtė dhe para sė gjithash kėrkon motivim tė fortė nga ana e pacientit dhe personalizim tė qasjes ndaj lėnies sė duhanit. Stomatologu dhe higjenisti dentar mund tė pėrdorin mjete objektive pėr vlerėsimin e shkallės sė varėsisė pėr tė treguar rrugėn mė efektive.
Ndonjėherė disa kėshilla tė thjeshta janė tė mjaftueshme pėr t'i rezistuar dėshirės pėr tė ndezur njė cigare: pėrpiquni tė shtyni ndezjen e cigares pėr aq kohė sa tė jetė e mundur, kontrolloni frymėmarrjen tuaj pėr t'u ēlodhur dhe largoni dėshirėn pėr tė pirė duhan, pini mė shumė ujė dhe bėni diēka pėr tė shpėrqendruar veten, si njė dush, njė shėtitje ose dėgjoni muzikėn qė ju pėlqen mė shumė. Nė situata tė tjera, ėshtė e nevojshme tė kėshillohen njerėzit qė tė kontaktojnė qendrat anti-pirjen e duhanit qė territorialisht vendosin personelin dhe shėrbimet e specializuara nė dispozicion tė qytetarit pėr tė ndihmuar nė ndėrprerjen e kėsaj varėsie. Qėllimi i ruajtjes sė njė buzėqeshjeje tė bukur dhe tė shėndetshme me kalimin e viteve ėshtė njė levė e shkėlqyeshme motivuese pėr tė ndihmuar kur ndjenja pėr tė mos qenė nė gjendje tė bėni pa nikotinė do tė mbizotėrojė. Dhėmbėt e duhanpirėsve, siē dihet, kanė tendencė tė jenė nė ngjyrė tė verdhė dhe mund tė njollosen mė lehtė dhe gjithashtu janė mė tė ekspozuar ndaj rrezikut tė zhvillimit tė sėmundjes sė mishit tė dhėmbėve dhe tė vuajnė edhe nga halitoza, njė pasojė e pakėndshme qė prek edhe sferėn sociale tė njerėzve".