Goja e thatë. Nga shkaqet te vetëmjekimi

Vështirësia gjatë përtypjes, gëlltitjes ose të folurit mund të ndodhë si pasojë e shkak zvogëlimit të rrjedhës së pështymës, e cila është ndër shkaktaret kryesore të kserostomisë, e njohur zakonisht si "goja e thatë". Nxitëse të kësaj sindrome mund të jenë patologjitë ose marrja e barnave te ndryshme, dhe për këtë arsye, farmacisti mund të ndihmojë në këshillim, duke kërkuar zgjidhjen më të përshtatshme, por edhe duke hetuar shkakun e mundshëm dhe duke rekomanduar një vizitë te mjeku i familjes ose stomatologu nëse simptomat nuk kalojnë ose përkeqësohen pavarësisht nga vetëmjekimi. Një artikull i botuar nga PharmacyTimes shqyrton hapat e një aktiviteti të saktë këshillimi.

Këshilla e farmacistit: nga produktet e disponueshme te rëndësia e higjienës orale

Sipas Shoqatës Amerikane të Stomatologjisë, kserostomia shpesh nuk njihet dhe, rrjedhimisht, as nuk trajtohet. Në këto raste, ajo mund të shkaktojë shqetësim dhe vështirësi gjatë përtypjes, të folurit, gëlltitjes dhe shijimit të ushqimit. Përveç kësaj, kserostomia mund të kontribuojë në formimin e kariesit dentar, erës së keqe të gojës, periodontitit dhe problemeve të tjera orale, duke përfshirë edhe infeksionet nga candida, pasi ulja e rrjedhjes së pështymës shkakton një çekuilibër të mikroflorës orale. Efekti i kserostomisë mund të variojë nga i lehtë në të rëndë, dhe pacientët me raste të rënda shpesh kanë një cilësi të reduktuar të jetesës.

Me kontaktin e tij të drejtpërdrejtë me publikun, farmacisti, në veçanti, mund të përpiqet të identifikojë njerëzit më të ndjeshëm ndaj kserostomisë, duke filluar nga sëmundjet kronike dhe/ose përdorimi i barnave të caktuara, dhe mund të japë rekomandime për të ndihmuar pacientët të menaxhojnë kserostominë dhe të minimizojnë atë.

Farmacistët gjithashtu mund t'i këshillojnë pacientët për barna të ndryshme zëvendësuese të pështymës pa recetë dhe produkte që lehtësojnë simptomat e gojës së thatë, tashmë të disponueshme në forma të ndryshme, nga çamçakëzët te xhelët, formulimet e lëngshme, si shpëlarësit e gojës, sprajtet dhe pastat e dhëmbëve. Për shumicën e pacientëve me kserostomi, , duhet të kihet parasysh se preferohen produkte pa alkool, pasi kjo substancë mund të përkeqësojë tharjen e gojës. Së fundi, një këshillë e rëndësishme është mbajtja e një higjiene të mirë ditore dentare dhe konsultimi me mjekun e familjes nëse kserostomia nuk zgjidhet ose përkeqësohet pas vetëmjekimit.

Shkaqet dhe përhapja e kserostomisë

Etiologjia e "gojës së thatë" është multifaktoriale dhe faktorët që kontribuojnë në këtë sindromë përfshijnë disa gjendje, kryerjen e ndërhyrjeve dhe marrjen e medikamenteve të caktuara. Incidenca e saktë e kserostomisë nuk dihet, por në popullatën e përgjithshme ajo varion nga 0.9% në 64.8%, të paktën në SHBA, ku shfaqet përafërsisht ne 30% të moshës mbi 65 vjeç dhe 40% të moshës mbi 80 vjeç. Prandaj, incidenca e kserostomisë rritet me moshën, pasi të moshuarit marrin më shumë barna për të trajtuar sëmundje të ndryshme kronike. Gjithashtu, një shkak i zakonshëm i kserostomisë është sindroma e Sjögren, një sëmundje kronike inflamatore autoimune në të cilën qelizat imune sulmojnë dhe shkatërrojnë gjëndrat që prodhojnë lot dhe pështymë. Gjendje të tjera që mund të lidhen me "gojën e thatë" janë hepatiti kronik aktiv, sëmundja e Crohn, depresioni, ndryshimet hormonale që lidhen me menopauzën, hipertensioni, hipotiroidizmi, HIV-i, sëmundja e Parkinsonit, sarkoidoza, skleroderma dhe diabeti i pakontrolluar.

Shkaqe të tjera të mundshme përfshijnë konsumimin e alkoolit, të marrit frymë me gojë, konsumin i lartë i kafeinës dhe varësia nga duhani. Lidhur me lidhjen midis kserostomisë dhe marrjes së barnave, American Academy of Oral Medicine tregon se më shumë se 1100 barna kanë një efekt të mundshëm negativ në ndryshimin ose reduktimin e prodhimit të pështymës, si ato me efekt antikolinergjik, antidepresivë dhe antihistaminikë, barna antihipertensive, antipsikotikë, antiepileptikë, dekongestantë diuretikë dhe qetësues.

Në fund, u hetua edhe ndikimi i COVID-19 në kserostomi. Një përmbledhje e mbi 180 studimeve zbuloi se "goja e thatë" prek deri në 43% të njerëzve të infektuar me virusin SARS-CoV-2, pak më shumë se efekti në humbjen e shijes dhe nuhatjes, që u vu re në katër nga dhjetë pacientë.

Prandaj, sipas ekspertëve, mjekët duhet të dinë ndikimin negativ të kserostomisë në shëndetin oral dhe cilësinë e jetesës së pacientëve dhe duhet të punojnë ngushtë me farmacistët për të siguruar që pacientët të këshillohen dhe menaxhohen siç duhet.

Për më shumë informacion:

Pharmacy Times: Understand the Significance of Identifying and Treating Dry Mouth