Kariesi te fëmijët. Prindërit akuzojnë gjyshërit

Kariesi është një problem global i shëndetit publik dhe është sëmundja kronike më e zakonshme e fëmijërisë, e cila si faktor kryesor etiologjik ka shtimin e sheqerit në dietë.

Për këtë arsye, shoqatat kryesore dentare dhe pediatrike dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë rekomandojnë që të rriturit dhe fëmijët të kufizojnë konsumin e sheqerit. Dietat e fëmijëve në përgjithësi ndikohen nga prindërit dhe anëtarët e tjerë të familjes, por edhe nga gjyshërit.

Konfirmimi vjen nga disa studime të ndryshme, në vitin 2018 Young dhe kolegët identifikuan 9 studime mbi dietat e fëmijëve 2-12 vjeç, në të cilat gjyshërit treguan qëndrime dhe sjellje "të padobishme, të padëshirueshme dhe/ose të dëmshme", ndaj të ngrënit.

Studiuesit gjithashtu raportuan se ndryshimet në qëndrimet dhe sjelljet e të ngrënit midis prindërve dhe gjyshërve mund të gjenerojnë konflikte ndërpersonale dhe të ndikojnë negativisht në shëndetin oral të fëmijëve.

Në një studim të kohëve të fundit, të botuar në "Journal of the American Dental Association", autorët kanë shqyrtuar faktorët që ndikojnë që nënat t'u drejtohen gjyshërve për t'u thënë atyre të shmangin ose kufizojnë dhënien e ushqimeve dhe pijeve kariogjene për nipërit e tyre. Autorët kryen intervista me 126 nëna të fëmijëve 3-5 vjeç në Pittsburgh, Pensilvani dhe Virxhinian Perëndimore nga viti 2018 deri në vitin 2020. Në këtë studim, 72% e nënave (91 nga 126) treguan se gjyshërit u jepnin nipërve ushqime dhe pije kariogjene dhe 51% e tyre (46 nga 91) e kishin trajtuar problemin me gjyshërit e fëmijëve.

Frekuenca e ndërveprimit mes gjyshërve dhe nipërve, varësia e nënave nga gjyshërit për kujdesin e fëmijëve, sasia e ushqimeve dhe pijeve kariogjene të ofruara nga gjyshërit, kanë qenë faktorët e treguar si shkaktarë që kanë ndikuar në marrëdhënien e tyre me gjyshërit për këtë temë. Studimi, i cili duhet të gjejë konfirmimin në punime të tjera të ngjashme, mund të konkludohet se nënat e fëmijëve të moshës 3 deri në 5 vjeç marrin parasysh shpeshtësinë dhe sasinë e ushqimeve dhe pijeve kariogjene të administruara nga gjyshërit e tyre, si dhe faktorët socialë, kur vendosin për të diskutuar me gjyshërit temën e "ushqimeve dhe pijeve kariogjene të dëmshme për nipërit e mbesat e tyre".

Për studiuesit, programet edukative synojnë vetëm t'u mësojnë nënave/prindërve rëndësinë e reduktimit të marrjes së sheqerit, por ato nuk janë të mjaftueshme për të frenuar epideminë globale të kariesit.
Ndërhyrjet që synojnë të ulin kariesin e fëmijërisë, theksojnë ata, duhet të marrin në konsideratë se si marrëdhëniet ndërpersonale mund të ndikojnë në zgjedhjet e përditshme të nënave në lidhje me dietën e fëmijëve dhe shëndetin e tyre oral. Dentistët dhe higjienistët dentarë mund të sugjerojnë diskutimin e rekomandimeve të përgjithshme për shëndetin oral të fëmijëve dhe ushqimin e duhur me gjyshërit dhe anëtarët e tjerë të familjes që kujdesen shpesh për fëmijët gjithashtu, në mënyrë që ata të mund t'i ndihmojnë ata të kuptojnë rëndësinë e ushqyerjes së duhur, me pak sheqer dhe pije me gaz, për shëndetin e nipërve dhe mbesat e tyre duke mbrojtur edhe shëndetin e tyre oral.

Për më shumë informacion:

Young KG, Duncanson K, Burrows T. Influence of grandparents on the dietary intake of their 2-12-year-old grandchildren: a systematic review. Nutr Diet 2018;75(3):291-306. Jacqueline M. Burgette, Kevin C. Lu, Zelda T. Dahl, Robert J. Weyant, Daniel W. McNeil, Betsy Foxman, Mary L. Marazita. Factors affecting maternal decision making about grandparents' cariogenic dietary choices for children: a qualitative study. J Am Dent Assoc 2023;154:122-9.