Pesë zgjedhjet terapeutike që duhen marrë në konsideratë me kujdes në stomatologji. Edhe ADA aderon në Choosing wisely

Së fundmi edhe American Dental Association (ADA) ka aderuar në "Choosing wisely" - një iniciativë kjo e nisur në 2012 nga Fondacioni ABIM (American Board of Internal Medicine) me qëllim që të identifikojë në çdo specialitet mjeko-kirurgjike në bashkim të "pesë terapive ose akteve kirurgjike që mjekët duhet të rivendosin në diskutim" sepse janë konsideruar nga shumë shoqëri shkencore që duhen rishikuar, nëse nuk shfuqizohen, për përdorimet klinike dhe ekonomiko-shëndetësore. Këto indikacione duhet të sigurojnë një guidë për pacientët ose prindërit e tyre për të vlerësuar përshtatshmërinë e zgjedhjeve të bëra nga mjekët që trajtojnë ato dhe fëmijët e tyre.

Nga një "konsensus" i stomatologëve të Përtejoqeanit lindin pra pesë këshilla themelore:
1) Të mos rekomandohet një pastë dhëmbësh pa fluor për të sapolindurit dhe fëmijët. Përftimi nga një pastë dhëmbësh që përmban fluor vjen nga efekti topik në smaltin e dhëmbëve; qoftë për veprimin e tij direkt në lidhje me bakteret qoftë për efektin rimineralizues të smaltit. Veprimi topik i fluorit fillon me shpërthimin e dhëmbit të parë të qumështit. Larja me furçë me një pastë dhëmbësh pa fluor nuk siguron ndonjë përfitim që të kundërshtojë kariesin. Përdorimi i sasive të rekomanduara të pastës me fluor minimizon risqet e fluorosis, që mund të prodhojë një ngjyrosje të bardhë të smaltit.

2) Në lezionet karioze sipërfaqësore në zonën okluzale (domethënë në lezione që nuk kalojnë bashkimin smalt-dentinë) është mirë të konsiderohet përdorimi i silantëve. Studime të shumta tregojnë që silantët janë të sigurtë dhe efikasë në ndalimin e progresionit të kariesit në fazën fillestare në zona okluzale. Silantët ofrojnë një trajtim dentar minimalisht invaziv në lidhje me restaurimet konservative tradicionalë që mund të përcaktojnë heqjen e shumë indeve të shëndetshme, duke dobësuar dhëmbin dhe duke rritur recidivat që mund të çojnë në një trajtim më të zgjeruar. Duke aplikuar silantët sapo të zbulohet një karies në fazën fillestare është e mundur të përmirësohen rezultatet afatgjata duke reduktuar nevojën e një trajtimi restaurues më të gjerë.

3) Të evitohen veprimet e sedacionit të ndërgjegjshëm ose të anestezisë së përgjithshme te pacientët me moshë pediatrike pa marrë në konsideratë të gjitha opsionet me prindërit ose me kujdestarin ligjor. Disa fëmijë, që kanë nevojë për një trajtim për një problem me origjinë dentare, nuk përgjigjen ndaj teknikave komunikuese të guidës së sjelljes së stomatologut pediatrik. Teknikat e avancuara të guidës së sjelljes në rastin e sedacionit të ndërgjegjshëm ose të një anestezie të përgjithshme ofrojnë risqe dhe përfitime, shpesh përtej njohjeve të prindërve, ose të figurave të tjera që e mbështesin, përsa i përket statusit të shëndetit të fëmijës. Praktika më e mirë e konsensusit të informuar kërkon një shpjegim të thelluar dhe të kuptueshme të këtyre teknikave dhe të alternativave, midis të cilave është përfshirë midis të cilave përfshihet zgjerimi i trajtimit, duke shpërndarë risqet që bashkohen me trajtimin.

4) Të evitohet përdorimi i procedurave kirurgjike të pakthyeshme si aparaturat fikse ortodontike, gdhendjet selektive (selective grinding) dhe restaurimet direke ose indirekte si trajtim i zgjedhjes së parë në menaxhimin e shqetësimeve të artikulacionit temporomadibular. Mungojnë prova shkencore të besueshme përsa i përket faktit që shqetësimet e artikulacionit temporomandibular janë gjithnjë progresive, ndërkohë që ekzistojnë prova që, në shumë raste, pacientët me të tilla patologji kanë remisione spontane pa trajtim. Prandaj menaxhimi i këtyre simptomatologjive algjike është përgjithësisht konservativ dhe përfshin strategji që parashikojnë trajtime reversibile si: edukimi i pacientit, përdorimi i përkohshëm i barnave, fizioterapia që lidhet ose jo me përdorimin e pajisjeve okluzale që nuk ndryshojnë formën ose pozicionin e dhëmbëve në harkatat dentare.

5) Të mos zëvendësohen restaurimet vetëm sepse janë të vjetra. Restaurimet dentare (mbushjet) dështojnë për shkak të konsumimit të tepërt të materialit ose të dhëmbit, për shkak të humbjes që mbajtjes së mbushjes apo për shkak të një karies sekondar. Sa më e madhe të jetë përmasa e restaurimit, pra sa më i madh të jetë numri i sipërfaqeve të përfshira, aq më shumë rritet probabiliteti i dështimit. Materialet e restaurimit kanë norma mbijetese të ndryshme dhe dështojnë për arsye të ndryshme, por mosha nuk duhet të përdoret si kriter për dështimin.

Arturo Zenorini

Përktheu: Valbona Spahia