Çfarë tregojnë dhëmbët rreth jetës së njerëzve. Zbulimet e mundshme të antropologëve

Nëse antropologët hipotetikë të së ardhmes do ekzaminojnë dhëmbët tanë të fosilizuar, çfarë mund të kuptojnë, për sa i përket mënyrës sonë të të jetuarit? Ky kuriozitet është adoptuar nga Debbie Guatelli-Steinberg, profesoreshë e antropologjisë pranë Ohio State University, që studion dhëmbët fosil për t'iu përgjigjur pyetjeve që kanë të bëjnë me dietën, historinë dhe mënyrën e jetesës së paraardhësve tanë njerëzorë, përveç lidhjeve me specie të ndryshme. Në një libër të ri me titullin "Çfarë tregojnë dhëmbët rreth evolucionit njerëzor", kërkuesja amerikane përshkruan një panoramë të gjerë rreth asaj që shkencëtarët kanë mësuar të njohin rreth paraardhësve pikërisht falë studimit të dhëmbëve fosil.

"Dhëmbët tanë" - afirmon Guatelli-Steinberg - "janë adaptuar për të na lejuar të ndjekim varietetet e shumta të regjimeve ushqimore që sot përdorim, të paktën në shoqëritë perëndimore". Në 99% të kohës në të cilat ka ndodhur evoluimi i tij, njeriu është ushqyer kryesisht me perime të mbledhura dhe kafshë të gjuajtura, ndërsa dieta jonë aktuale karakterizohet nga ushqime të buta dhe nga ushqime të procesuara dhe me sheqer që nuk kanë të bëjnë fare me llojin e ushqimit që i ka dhënë formë dhëmbëve tanë. "Problemet si kariesi dhe grumbullimi i pllakës bakteriale janë rritur jashtëzakonisht në kohët tona" - shprehet antropologia - "konsumi i ushqimeve me përbërje të butë nuk stimulon rritjen e nofullave dhe të vetë dhëmbëve dhe molari i tretë është veçanërisht i ndikuar".

Në fakt, "dhëmbët e pjekurisë" të retinuar janë bërë dhjetë herë më të zakonshëm duke filluar nga revolucioni industrial, ngjarje e vonë nga pikëpamja evolutive: po shkojmë drejt një regresi progresiv të dimensioneve të nofullave dhe me rritjen e njëkohshme të dimensionit të kavitetit kranial, gjithmonë e më shpesh molari i tretë nuk do të ketë mjaftueshëm hapësirë për të shpërthyer.

Edhe përbërja kimike e dhëmbëve mundëson shumë informacione: shkencëtarët janë në gjendje të identifikojnë izotopet e qëndrueshëm dhe gjurmët e elementeve në fosilet njerëzore që kanë mbërritur deri te ne, që lejojnë përcaktimin e dietës që mbizotëronte te paraardhësit tanë. Në të njëjtën mënyrë, detektorët, mund të jenë këto elemente për antropologët e të ardhmes, që me shumë mundësi do të disponojnë mjete dhe "gjetje" shumë më të gjera për të studiuar epokën tonë por që mund të nxjerrin informacione edhe vetëm duke u bazuar në studimin e dhëmbëve tanë.

Adelmo Calatroni

Përktheu: Erjola Taga