Ndėrsa popullsia e vendeve tė industrializuara po plaket, ekspertėt hamendėsojnė se njė nga specializimet e mundshme pėr stomatologjinė nė tė ardhmen ėshtė kurimi i tė moshuarve. Si duhet tė zhvillohet pra klinika dentare?
Klinika dentare duhet tė pėrshtatet ndaj kėrkesave tė moshuarve dhe ndaj problemeve qė ata mund tė hasin nė qasjen e tyre, duke parashikuar pėr shembull praninė e ashensorėve qė ata tė mund t'i arrijnė ose tė portave mė tė gjera se normalja qė tė lejojnė njė akses komod pėr personat qė pėrdorin instrumente qė ndihmojnė lėvizshmėrinė dhe tė karrocave dhe karrigeve tė transportit.
Fjalė tė Daniel Kandelman, drejtor i International Center of Prevention of Dental Diseases pėr Specific Need Populations dhe profesor pranė fakultetit tė Stomatologjisė nė Universitetin e Montreal-it nė Kanada, intervistuar nga Gazeta e Stomatologjisė rreth kėsaj teme.
"Dhe orenditė qė pėrbėjnė klinikėn duhet tė jenė tė modifikuara, duke zgjedhur pėr shembull kolltukė tė pėrshtatshėm dhe karrige komode nė sallėn e pritjes.
Stomatologu dhe ekipi i tij duhet qė tė kenė njė pėrgatitje qė tė jenė shumė tė durueshėm me personat e moshuar, tė flasin ngadalė me njė ton zėri tė lartė nė mėnyrė qė ata tė mund tė kuptojnė dhe tė kenė kohė qė tė pėrballen me vėshtirėsitė e tyre; personat e moshuar nė fakt kanė nevojė pėr mė shumė durim dhe qė t'i kuptojmė mė shumė nė krahasim me tė rritur e tjerė nė moshė mė tė re".
Kurat nė shtėpi
"Stomatologėt qė dėshirojnė qė tė kurojnė pacientė qė nuk mund tė lėvizin dhe qė gjenden nė vėshtirėsi nė shtėpi apo nė institutet e kurimit, duhet tė pajisen me instrumente dhe makineri stomatologjike tė transportueshme dhe tė mėsojnė tė trajtojnė personat qė duhet tė mbeten tė shtrirė nė shtrat.
Duhet tė kihet parasysh se rreth 10% e popullsisė mbi 75 vjeē ėshtė e pėrbėrė nga persona qė nuk mund tė dalin nga shtėpia ose qė janė tė shtruar nė institute kurimi".
Ku mund tė fitojė profesionisti aftėsitė qė i nevojiten?
"Qė tė mund tė pėrgatisim stomatologėt qė tė pėrballen me gjithė kėto kėrkesa ėshtė shumė e rėndėsishme qė tė pėrfshijmė leksione tė stomatologjisė geriatrike nė fazėn fillestare tė kursit tė studimeve tė diplomimit nė Stomatologji. Lėndėt qė duhet tė thellohen janė ekzaminimi i kancerit oral, implantologjia dhe mirėmbajtja e implanteve, farmakologjia, trajtimi i pacientėve qė nuk mund tė arrijnė klinikėn, trajtimi i kariesit radikolar me teknika qė bazohen nė pėrdorimin e GICs (cement glasionomer), pastėrtia dhe mbajtja e protezave dhe e kurave lehtėsuese pėr pacientėt me kserostomi tė rėndė.
Lėndėt e kėtij listimi, jo ezaurues, duhet tė integrohen nė kurrikulėn akademike tė viteve tė para tė studimit tė studentėve tė Stomatologjisė, qė nė tė ardhmen e afėrt do tė pėrballen gjithmonė me trajtimin e pacientėve tė moshuar nė klinikat e tyre.
Stomatologėt qė mė pas do tė zgjidhnin tė specializoheshin nė Stomatologjinė geriatrike duhet, sipas pikėpamjes sime, qė tė formohen me kurse pas universitare qė t'i vėnė nė kushte qė tė shpenzojnė pjesėn mė tė madhe tė kohės sė tyre duke bashkėpunuar me autoritetet shėndetėsore nė programe tė Stomatologjisė sė komunitetit dhe nė aktivitete klinike qė i drejtohen kryesisht pacientėve qė nuk mund tė arrijnė vendet e kurimit".
Pėrktheu: Erjola Taga