Nga goja te mendja: vlera e një buzëqeshje edhe te të sëmurët me Alzheimer

Dje më 21 shtator u festua dita XXII botërore e Alzheimerit, një sëmundje për të cilën akoma është kuptuar shumë pak, pa kura por me barna që ngadalësojnë avancimin e saj, që godet një person çdo 3 sekonda: në botë janë 46,8 milion persona të prekur, në Itali janë 600 mijë.
Sëmundje që takohet me shëndetin oral në shumë aspekte, ato shkencore i kemi sintetizuar në këtë artikull.
Në anë tjetër për menaxhimin e pacientit me rënie konjitive dhe demencë qëndron humanizimi i asistencës dhe suporti ndaj familjeve dhe ndaj kujdestarëve, mbështetës të vërtetë në trajtimin dhe në zhvillimin e programit të rikuperimit dhe të asistencës në shtëpi. Kura e pacientëve me demencë duhet të jetë e vazhdueshme, globale dhe e personalizuar, duke trajtuar të gjithë personin në bazë të kërkesave dhe preferencave të tij dhe duhet të integrohet në të gjithë nivelet e asistencës shëndetësore, sociale dhe familjare.
Rikuperimi dhe mirëmbajtja e shëndetit oral do të futen plotësisht në trajtimin e këtyre pacientëve që duhen respektuar në brishtësinë e tyre, duke filluar nga zhvillimi i planeve terapeutike të përshtatshme që dhe në fazat e hershme apo të fshehura të sëmundjes të kenë parasysh moshën dhe faktorët e riskut duke evituar terapi komplekse në të cilat mirëmbajtja në kohë të mund të përfaqësojë vështirësi për pacientin. Në vijim monitorimi dhe menaxhimi protetik dhe higjienik duhet të kryhen në harmoni me kujdestarët, të formuar në mënyrë oportune për këtë qëllim dhe të jenë në gjendje që të interpretojnë vuajtje të mundshme orale të pacientit, që në stadet më të avancuara të sëmundjes nuk arrin të komunikojë siç duhet. Nga kjo pikëpamje duhet rishikuar shkalla e prioritetit që në fazat fillestare në të cilat pacienti mund të trajtohet akoma në mënyrë ambulatore, në mënyrë vendimtare, sheh shpesh gojën që të kalojë në plan të dytë duke përbërë më pas një problem të vështirë për t'u zgjidhur në rast urgjence dhe trajtimesh rikuperimi dhe restaurimi kur pacienti nuk është më bashkëpunues. (Perra C, Notarelli A, Lo Presti E. Parandalimi odonto-stomatologjik. 2010, 4: 13-16)

Në Gavirate më 2 dhe 3 Shtator gjatë festivalit të Alzhaimerit organizuar nga prof. Marco Trabucchi, geriatër dhe president i Shoqatës italiane të psikogeriatrisë dhe nga Michele Farina, gazetar i Corriere della Sera, autor i "Kur do të ikim në shtëpi?: Mamaja ime dhe udhëtimi im për të kuptuar Alzheimerin. Një kujtim në radhë", është folur edhe për rolin e stomatologut në parandalimin dhe në kurimin e demencave,
Programi i festivalit ka përfshirë shumëllojshmërinë e individëve që janë pjesë në kurën e demencave dhe mbi të gjitha pacientët dhe familjet e tyre në shpërndarjen dhe karakterizimin e tyre të shumëllojshëm dhe në nevojat e ndryshme të tyre për kujdes dhe kura.

Filli i kuq i maratonës, qendërsia jo vetëm e një pacienti por e të gjithë bërthamës familjare dhe e kurës dhe mbi të gjitha nevoja urgjente për të sëmurët dhe për të gjithë shoqërinë që t'i heqë demencës në format e saj të ndryshme markën e "turpit" që fillon nga vështirësia diagnostikuese dhe akoma sot përshkon rrjedhën e jetës shpesh të gjatë dhe akoma potencialisht të pasur me mundësi të pacientëve dhe të dashurve të tyre.
Ja ku materializohet në Gavirate në një ambient festiv dhe mjekë të animuar, kujdestarë, terapistë profesionalë dhe rehabilitues, psikologë dhe shumë figura të tjera suporti dhe kure, por dhe artistë, aktorë, personazhe të spektaklit dhe të kulturës, përfaqësues të traditës kulinare italiane, mjeshtër të yoga-s dhe të këngës dhe shumë të tjerë për t'i dhënë masën asaj që një i sëmurë me Alzheimer mund të bëjë akoma për të vazhduar të jetë, edhe pse ndryshe, i pranishëm.

Në tavolinën e dedikuar pyetjeve dhe debatit dhe rolit qendror të stomatologut në parandalimin dhe mikpritjen, kemi doktoreshën Costanza Micarelli, këshilltare e Akademisë italiane të Stomatologjisë Protetike që tashmë prej kohësh është bashkuar me ekselencën në formacionin shkencor një rol shërbimi në favor të pacientëve për të shpjeguar, siguruar, adresuar pacientët dhe kolegët në mënyrën e duhur nga pikëpamja shkencore dhe humane.

Në një kontest bisedimi dhe të hapur, ku marrin pjesë shkencëtarë të kalibrit të Prof. Amalia Bruni, drejtore e qendrës së neurogjenetikës së Calabria, nga Prof. Trabucchi dhe nga pacientët familjarë dhe terapistët, është ndezur drita mbi një aspekt rrallëherë të konsideruar por rëndësia e të cilit po merr rritje. AIOP është vënë si gjithmonë në dispozicion të shoqatave të pacientëve për të konkretizuar një mesazh të lëshuar në Gavirate: nga goja te mendja: vlera e një buzëqeshje.
Në një moment në të cilin stomatologu, mjekët dhe pacientët janë rrethuar nga monetarizimi i "korporatizimit" në sfumaturat e tyre të ndryshme është thelbësore që të përftojmë çdo herë që lind nevoja shikimin mbi rolin etik të kurës së stomatologut që rrezikon të tronditet nga komercializimi i një profesioni që është mbi të gjitha një degë e mjekësisë.

Për këtë qëllim rezulton interesant konkluzioni i një artikulli të shfaqur në J of American Geriatrics Society në 2015 me përfundim të një periudhe prej tre muajsh stërvitje multidisiplinore për trajtimin e pacientit të moshuar drejtuar të gjitha figurave të përfshira, mjekësore dhe ndihmës mjekëve: pjesëmarrja më e madhe dhe ndarja më e madhe e informacioneve kanë qenë në ngarkim të infermierëve dhe të familjeve aty ku personeli mjekësor ndër të cilët dentistët kanë rezultuar më pak të përfshirë në një trajtim ndërprofesional. Artikulli përfundon duke cituar operatorë shëndetësorë ku përfshihen dentistët që vijnë duke u shtuar nga njohuria në kurën e pacientit të moshuar, veçanërisht nëse preket nga demenca dhe nga shkëmbimi ndërprofesional.
(Solberg et al. Geriatric Care Boot Camp: An Interprofessional Education Program for Health Care Professionals. J Am Geriatr Soc. 2015 May; 63(5): 997-1001.)

Përktheu: Erjola Taga