Tė mbrosh dhėmbėt nga kariesi me sheqer. E pamendueshme deri pak kohė mė parė, por tani studimet dėshmojnė tė kundėrtėn. Substanca nė fjalė ėshtė ksilitoli, protagoniste e njė kėrkimi plotėsisht italian i publikuar nė revistėn shkencore Clinical oral investigation dhe paraqitur sė fundi nė Oslo, gjatė kongresit tė 64-t, European organisation for caries research (Orca).
"Kariesi shkaktohet nga ndėrveprimi i faktorėve tė ndryshėm mjedisorė me gojėn tonė. Nė mėnyrė tė veēantė faktorėt biologjikė, socialė, tė sjelljes dhe dieta ndikojnė nė formimin e njė biofilmi oral, qė tė gjithė ne e njohim me emrin e pllakės bakteriale" nėnvizon Laura Strohmenger, Drejtoreshė Uoc e Stomatologjisė dhe parandalimit Oral A.O., San Paolo nė Milano. "Por jo e gjithė pllaka bakteriale sillet nė tė njėjtėn mėnyrė. Nė fakt sheqernat pėrfaqėsojnė njė faktor nxitės pėr zhvillimin e pllakės kariogjene". Ndryshe ėshtė rasti me ksilitolin. "Njė studim i mėparshėm i yni e kishte treguar tashmė se njė dozė e lartė ksilitoli e administruar pėr 6 muaj zvogėlon riskun pėr karies me rreth 80% nė dy vitet nė vazhdim", vijon Strohmenger.
"Pra, pyesim veten nėse doza tė ulėta ksilitoli do tė ishin efikase edhe te tė rriturit. Pėr kėtė kemi regjistruar 130 vullnetarė midis 35 dhe 44 vjeē qė konsumonin kėtė sasi ksilitoli nėpėrmjet 5 ēamēakėzėve nė ditė.
Vullnetarėt janė ndarė nė dy grupe: i pari duhej tė pėrtypte 5 ēamēakėzė nė ditė qė pėrmbanin ksilitol, ndėrsa grupi i dytė ai i kontrollit duhej tė pėrtypte 5 ēamēakėzė pa sheqer dhe pa ksilitol. Studimi ka zgjatur dy vjet nė total. Vetėm nė vitin e parė vullnetarėt kanė pėrtypur ēamēakėz. Viti i dytė ka qenė vetėm pėr vėzhgimin e efekteve afatgjatė.
Rezultatet kanė nxjerrė nė pah se si kapaciteti i pllakės bakteriale pėr tė gjeneruar acide ėshtė zvogėluar lehtėsisht nė grupin e kontrollit pa sjellė ndryshime domethėnėse, ndėrsa nė grupin me ksilitol zvogėlimi ka qenė mė i ndjeshėm duke arritur njė variacion statistikisht domethėnės nė krahasim me vlerat fillestare. Gjithashtu efekte tė tilla janė ruajtur edhe pas 12 muajsh pėrtypje deri nė 24 muajt e fundit. Nė grupin e kontrollin nuk ėshtė hasur asnjė variacion i baktereve kariogjene nė harkun e studimit, nė tė kundėrt nga grupi me ksilitol bakteret kariogjene janė zvogėluar gjatė 12 muajve tė pėrtypjes dhe janė mbajtur nė nivele mė tė ulėta deri nė kontrollin final. Gjenerimi dhe progresi i kariesit ėshtė zvogėluar me 23% nė grupin e ksilitolit nė krahasim me grupin e kontrollit nė tė cilin janė verifikuar 120 ndėrhyrje me mbushje dhe 27 ekstraksione, numra qė zbrisnin respektivisht nė 82 dhe 19 nė grupin me ksilitol"
Pėrktheu: Erjola Taga