Kapaciteti pėr tė menaxhuar stresin lidhet me numrin e instrumenteve qė kemi pėr t'u pėrballur, instrumente qė rezultojnė shumė efikase kur agjentėt e stresit apo triggers (nxitėsit) reagojnė njė e nga njė dhe perceptohen nga ne si njė e keqe e vogėl.
Kjo ėshtė ajo qė mbėshtet Jen Butler, psikologe amerikane, nė njė artikull tė publikuar nė njė sit tė njohur amerikan tė kėtij sektori.
Instrumente shumė efikase janė frymėmarrja e thellė ose relaksimi i detyruar por qė nuk janė tė mjaftueshme nė situata komplekse si p.sh rutina normale nė njė klinikė dentare, ku streset dhe vendimet qė duhet tė merren nė njėsinė e kohės janė shumė.
Kur gjendemi pėrballė pengesave pavarėsisht se zgjidhen me vėshtirėsi, mendja jonė i nėnshtrohet njė sforcoje tė paparashikuar dhe impenjative qė gjeneron tension dhe shkakton reagime me efekte neurologjike, hormonale dhe imunologjike qė nėse vazhdojnė nė kohė mund tė shkaktojnė patologji tė ashtuquajtura nga stresi, i pari mbi tė gjitha hipertensioni dhe komplikimet e tij tė rėnda.
"Sindroma burnout" ėshtė gjithmonė si njė pritė!
Ja 9 kėshillat praktike tė J. Butler qė tė pėrpiqemi tė kontrollojmė stresin qė nė fillimet e tij:
1) Mėso qė tė njohėsh shenjat e stresit (mungesa e pėrqendrimit, dhimbja e kokės, reagime fizike, tepri ose humbje e oreksit...).
2) Mėso qė tė njohėsh situatat qė nxisin stresin.
3) Praktiko teknikat e shplodhjes (meditim, mindfullnes, yoga).
4) Nisim nga presupozimi se ngjarjet dhe personat e tjerė qė na rrethojnė nuk shkaktojnė sjellje apo specifika emocionale te ne: jemi gjithmonė ne ata qė ndėrveprojmė me ambientin duke nxitur ose jo disa mekanizma stresues. Ėshtė e dobishme qė tė kontrollojmė dhe zotėrojmė reagimin ndaj ngjarjeve tė jashtme.
5) Praktiko "thjeshtėsinė vullnetare", kufizo aktivitetin tė cilit i dedikohesh kryesisht qė tė mos kesh ndjesinė se po mbingarkohesh me punė.
6) Pėrqendrohu te problemet njė e nga njė dhe vendos objektiva sfiduese, por tė kapshme, qė tė mos zhgėnjehesh.
7) Aktivitet fizik, pushim dhe ushqim i shėndetshėm, shmang alkoolin, drogat dhe barnat qė duken si qetėsues.
8) Merr nė konsideratė se "gjithēka dhe menjėherė" nuk funksionon. Kėmbėngulja pėr atė qė dėshiron pavarėsisht vėshtirėsive ėshtė njė kundėrhelm shumė i mirė pėr stresin.
9) Ēlirohu nga mendimi konstant tek ajo qė tė bėn tė ndihesh keq pėr pak sekonda nė ditė me teknikat e meditimit dhe shplodhjes, fillimisht pėr pak minuta dhe mė pas duke vazhduar dhe duke i shtuar ato. Pas pak ēlirimi do tė zgjasė gjatė gjithė ditės.
Mė pas nėse e gjithė kjo nuk mjafton, pėr situata mė kritike kėrkoni ndihmė te njė profesionist i fushės i cili mund tė jetė i dobishėm.
Nėn kujdesin e: Davis Cussotto, stomatolog, Twitter @DavisCussoto
Pėrktheu: Erjola Taga