Profilaksia antibiotike: dyshimet e bazuara në evidenca

Nga Monica Oldani

Pas pesëdhjetë vitesh praktike të konsoliduar, mundësia e profilaksisë antibiotike që shoqëron procedurat stomatologjike po vihet në diskutim.
Njohja e komplikacioneve të mundshme infektive sistemike të manovrave stomatologjike (në këtë rast lidhja ndërmjet këtyre dhe zhvillimit më pas të sëmundjes reumatike) është përmendur që në 1944. Në 1955 kanë dalë rekomandimet e para zyrtare, nga American Heart Association (AHA), për përdorimin e profilaksisë antibiotike në rastin e ndërhyrjeve stomatologjike dhe procedurave të tjera invazive për parandalimin e endokarditit infektiv. Që atëherë, zakoni për të përshkruar profilaksinë antibiotike në të gjitha gjendjet, me prejardhje kardiake ose jo, të gjykuara për risk të sekelave infektive është ruajtur pavarësisht mungesës së provave shkencore të efikasitetit të vërtetë të saj parandalues dhe njohurive të dobëta mbi shkallën e probabilitetit të difuzionit bakterial.

Me kalimin e viteve udhëzimet janë azhornuar nga American Heart Association duke propozuar një grup "përjashtimesh" kardiologjike. Shumë prej gjendjeve që konsiderohen në risk mund të përjashtohen nga marrja parandaluese e antibiotikëve: para së gjithash defektet kongjenitale të zemrës si prolapsi i valvulës mitrale, kardiomiopatia hipertrofike dhe defektet e septumit interventrikular dhe septumit atrial, dhe pastaj edhe disa valvulopati të fituara, stenoza e kalcifikuar e aortës dhe ethe reumatizmale të mëparshme pa mosfunksionim valvulash. Në fakt në të gjitha këto raste studimet klinike dhe raporti kosto-efikasitet nxjerrin në dritë një prevalencë të risqeve dhe kostove mbi përfitimet e mundshme në terma parandalues. Por profilaksia mbetet e këshilluar nga AHA, për çfarëdo lloj procedure stomatologjike, te pacientët me endokardit të mëparshëm ose te personat që kanë kryer zëvendësime valvulare, transplant kardiak, ndërhyrje për korrigjimin e shunteve pulmonare ose sistemike.
Nga analiza e literaturës duket qartë se mundësia e profilaksisë antibiotike është çështje e diskutueshme dhe që aplikimi i saj bazohet në themele të ndryshme të provave të efikasitetit: ndër më të cituarit nga specialistët e intervistuar janë pajtueshmëria me një zakon afatgjatë, ndërgjegjësimi për shkallën e rëndë të komplikacioneve të mundshme infektive në kushte të caktuara patologjike, frika nga pasojat mjeko-ligjore në rast të abstenimit nga ndërhyrja parandaluese.
Aspekt tjetër i rëndësishëm është mungesa e sigurive mbi përgjegjësinë efektive të florës bakteriale të zgavrës orale në përcaktimin e lokalizimeve infektive pas një periudhe kohore që parandalohet me administrimin e antibiotikëve që shoqërojnë procedurat stomatologjike.

Përktheu: Valbona Spahia