Incidenca e kariesit dentar në nivelin e molarëve të parë në fëmijërinë e hershme

Nga Lara Figini

Kariesi dentar konsiderohet një sëmundje kronike multifaktoriale, e cila ka pësuar një rënie të përgjithshme të prevalencës në dekadat e fundit, veçanërisht në fëmijëri, me përjashtim të disa grupeve të individëve, madje edhe disa grupeve të dhëmbëve.

Pavarësisht kësaj, kariesi dentar mbetet një problem serioz global i shëndetit publik.

Mënyra e jetesës, vendimet dhe sjelljet shëndetësore të një individi kushtëzohen kryesisht nga konteksti i tij mjedisor.

Në këtë kontekst, kariesi dentar është konsideruar si një gjendje kronike multifaktoriale që kërkon kohë për t'u zhvilluar dhe për t'u bërë klinikisht i zbulueshëm, kështu që faktorët e mundshëm të rrezikut për zhvillimin ose përparimin e lezionit duhet të vlerësohen në fillim edhe pasi të zbulohen lezionet klinike.

Ndikimi i faktorëve individualë dhe kontekstualë në fëmijërinë e hershme në incidencën e kariesit dentar, veçanërisht në molarët e parë të përhershëm, thelbësorë për përtypjen dhe elementët kryesorë të okluzionit, për t'u ruajtur të paprekur për sa më gjatë të jetë e mundur, duhet vlerësuar në mënyrë gjatësore.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës

Në një studim të botuar në Caries Research, autorët vlerësuan ndikimin e faktorëve kontekstualë dhe individualë në incidencën e kariesit dentar në molarët e parë të përhershëm.
Ky studim grupor 7-vjeçar u krye te fëmijët e moshës 1-5 vjeç, i vlerësuar fillimisht në një anketë të kryer në vitin 2010.

Kariesi dentar u vlerësua fillimisht përmes International Caries Detection and Assessment System (ICDAS). Variabla individuale kontekstuale u mblodhën në kohën fillestare dhe përfshinin të dhëna për praninë e qendrave komunitare kulturore në lagje, si dhe karakteristikat demografike, socio-ekonomike, psikosociale dhe biologjike.

Një model regresioni Poisson me shumë nivele i karakteristikave individuale dhe kontekstuale të incidencës së kariesit dentar në molarët e parë të përhershëm u përdor për të studiuar ndikimin (rreziku relativ [RR] duke marrë parasysh një interval besimi 95% [CI]).

Rezultatet

Nga 639 pjesëmarrësit e vlerësuar në fillim, 449 u rivlerësuan në ndjekjen 7-vjeçare (shkalla e mbajtjes prej 70.3%). Mosha mesatare ishte 2.8 (SD 1.4) vjet në fillim dhe 10.0 (SD 1.4) vjet në ndjekje.
Prevalenca e përgjithshme e kariesit dentar të patrajtuar në dhëmbët primar në fillim ishte 28.8%; duke marrë parasysh vetëm fëmijët e ndjekur për 7 vjet (449), prevalenca e kariesit dentar të patrajtuar në fillim ishte 28.3%.

Incidenca e kariesit dentar në molarët e parë të përhershëm rezultoi të ishte 18%. Nga të gjitha sipërfaqet e vlerësuara të molarit të parë të përhershëm, <1% u restauruan ose u mbyllën dhe 75.5% e këtyre restaurimeve kishin të bënin me sipërfaqen okluzale.

Dallime statistikisht domethënëse u shfaqën për variablat individuale dhe kontekstuale. Fëmijët që në fëmijërinë e hershme jetonin në një lagje me qendra komunitare kulturore treguan një rrezik 22% më të ulët të incidencës së kariesit në dhëmballën e parë të përhershme.

Nga ana tjetër, fëmijët që jetonin në familje me të ardhura të ulëta dhe me prindër me perceptim të dobët të shëndetit oral shfaqën një rrezik 34% dhe 56% më të lartë të incidencës së kariesit në dhëmballët e parë të përhershëm, përkatësisht, krahasuar me homologët e tyre.

Konkluzionet

Nga të dhënat e këtij studimi, të cilat duhen vërtetuar edhe në punime të tjera të ngjashme, mund të konstatohet se përcaktuesit socialë individualë dhe kontekstualë luajnë një rol të rëndësishëm në incidencën e kariesit në molarët e parë të përhershëm.

Fëmijët që jetojnë në lagje me qendra komunitare kulturore zhvillojnë një incidencë më të ulët të kariesit dentar në fëmijërinë e tyre të hershme në nivelin e molarëve të përhershëm. Gjithashtu, fëmijët nga familjet me të ardhura të ulëta, prindërit e të cilëve kanë një perceptim të dobët të shëndetit oral kanë një rrezik më të lartë të incidencës së kariesit.

Implikimet klinike

Rezultatet e këtij studimi mund të japin një kontribut të rëndësishëm në njohjen e përcaktuesve socialë, kontekstualë dhe individualë të kariesit dentar në molarët e parë të përhershëm.
Me këto rezultate u bë e mundur identifikimi i grupeve të rrezikut me anë të karakteristikave të identifikueshme në nivel popullsie.

Megjithëse shumë strategji të miratuara në dekadat e fundit kanë kontribuar në uljen e shkallës globale të kariesit, politikat publike që synojnë të përmirësojnë shëndetin social duhet të shihen si një prioritet kyç për reduktimin e mëtejshëm të incidencës së e kariesit, kryesisht në molarët e përhershëm.

Për më shumë informacion:

• Frencken JE, Sharma P, Stenhouse L, Green D, Laverty D, Dietrich T. Global epidemiology of dental caries and severe periodontitis: a comprehensive review. J Clin Periodontol 2017 Mar;44(Suppl 18):S94-105.
• Emmanuelli B, Klöckner Knorst J, Rissotto Menegazzo G, Medeiros Mendes F, Machado Ardenghi T. The impact of early childhood factors on dental caries incidence in first permanent molars: a 7-year follow-up study. Caries Res 2021;55:167-73.