Inhibitorėt e checkpoint-it imunitar (ICI) i pėrkasin klasės sė antitrupave monoklonal imunomodulues dhe pėrfaqėsojnė njė klasė revolucionare tė barnave nė onkologji.
ICI-tė kanė pėr qėllim rritjen e imunitetit antitumoral tė strehuesit dhe kohėt e fundit kanė pėrmirėsuar ndjeshėm rezultatet e terapive jo vetėm nė rastin e neoplazmave tė ngurta malinje (tė tilla si melanoma dhe tumoret e mushkėrive, kokės dhe qafės) dhe hematologjike (linfoma Hodgkin dhe jo-Hodgkin ose mieloma e shumėfishtė), por edhe te sėmundja metastatike.
Megjithatė, kėto barna, edhe pse shumė efektive, nuk janė pa efekte tė padėshiruara (tė njohura edhe si "ngjarje tė padėshiruara tė lidhura me imunitetin, irAE").
irAE-tė mund tė prekin ēdo pjesė tė trupit, duke pėrfshirė mukozėn e gojės.
Pėr kėtė arsye, edhe profesionistėt e shėndetit oral duhet tė jenė nė gjendje t'i njohin kėto lloj gjendjesh.
irAE-tė orofaciale imitojnė tipare tė disa kushteve tė ndėrmjetėsuara nga imuniteti, duke pėrfshirė liken planus oral, pemfigoidin e membranės mukoze ose sindromėn Sjögren.
Pėr mė tepėr, terapia ICI mund tė pėrkeqėsojė gjendjet para-ekzistuese tė ndėrmjetėsuara nga imuniteti dhe pėr kėtė arsye ėshtė e rėndėsishme qė profesionistėt e kujdesit shėndetėsor tė jenė nė gjendje tė dallojnė njė de novo irAE nga pėrkeqėsimi i njė sėmundje themelore.
Pacientėt, natyrisht, duhet tė jenė tė vetėdijshėm pėr shfaqjen e mundshme tė kėtyre llojeve tė manifestimeve dhe tė inkurajohen tė informojnė ekipin e tyre tė kujdesit nė rast tė pėrkeqėsimit ose simptomave tė reja.
Ofruesit e kujdesit shėndetėsor duhet tė marrin njė histori tė plotė tė kancerit, duke pėrfshirė ēdo trajtim tė mėparshėm ose shoqėrues, pasi terapia ICI mund tė jepet gjithashtu nė kombinim me kimioterapinė citotoksike, rrezatimin, terapi tė tjera tė synuara ose edhe terapi tė tjera mbėshtetėse qė mund tė sjellin faktorė shtesė rreziku ose efekte anėsore shoqėruese (pėr shembull, shtypja e palcės sė eshtrave ose osteonekroza e nofullave).
Megjithatė, duhet sqaruar se irAE-tė e mukozės sė gojės dhe gjėndrave tė pėshtymės nuk janė klasifikuar asnjėherė nė mėnyrė koherente dhe sistematike, megjithėse ėshtė vlerėsuar se incidenca e tyre mund tė jetė rreth 7%.
Konkluzionet
Pėr kėtė arsye, pėr tė arritur njė klasifikim tė plotė tė kėtyre tablove klinike tė veēanta, para sė gjithash ėshtė e nevojshme qė specialistėt qė merren me shėndetin oral tė bėjnė njė anamnezė tė saktė, duke pyetur pėr fillimin (i papritur ose gradual), kohėzgjatjen (ditėt, javėt ose muajt), natyrėn (dhimbje, ndjeshmėri, vėshtirėsi nė tė ngrėnė/gėlltitj) dhe ashpėrsinė e simptomave (rezultati i dhimbjes/ndjeshmėrisė ndaj VAS), zonat e prekura (duke pėrfshirė ato ekstra-orale) dhe nė ēdo irAE tjetėr qė pacientėt mund tė kenė pėrjetuar.
Tė gjitha gjetjet duhet tė dokumentohen dhe tė pėrshkruhen me saktėsi, duke specifikuar vendndodhjen, numrin, madhėsinė (me matje, nėse ėshtė e mundur), ngjyrėn dhe strukturėn e ēdo anomalie tė mukozės sė gojės dhe tė pėshtymės gjithashtu.
Fotografitė klinike mund tė jenė njė mjet i dobishėm pėr monitorimin e progresionit (ose zgjidhjes) tė lezionit tė mukozės orale dhe pėr komunikimin me anėtarėt e tjerė tė ekipit multidisiplinar tė onkologjisė qė trajton pacientin.
Pėr mė shumė informacion:
lein BA, Shazib MA, Villa A, de Abreu Alves F, Vacharotayangul P, Sonis S, Fedele S, Treister NS. Immune checkpoint inhibitors in cancer therapy: review of orofacial adverse events and role of the oral healthcare provider. Front Oral Health 2022;3:968157.