Çamçakëzat me përmbajtje ksilitoli dhe kariesi dentar te fëmijët

Është dëshmuar gjerësisht se në etiologjinë e kariesit një rol përcaktues diktohet nga fermentimi i sheqernave në nivelin e zgavrës së gojës.

Nga vitet 70' studime të shumta in vitro dhe in vivo gjenden në literaturë te zëvendësuesit e sheqernave si ksilitoli, një alditol i përbërë nga pesë atome karbon i nxjerrë kryesisht nga thupra me fuqi të lartë ëmbëltuese, e krahasueshme me sakarozën por me 40% kalori më pak.

Ksilitoli nuk metabolizohet lehtësisht nga bakteret orale, motivi për të cilin përdoret më shpesh në karamele dhe çamçakëz.

Parandalimi i kariesit dentar bazohet kryesisht në:

- përdorimin e pastave të dhëmbëve me bazë fluori
- aplikimi lokal i fluorurit në kushte shtëpie dhe profesionale
- fluorizimi i ujit të pijshëm
- aplikimi i izoluesve me bazë fluori
- kontrolli i sheqernave në dietë

Por, a mund ta reduktojë krijimin e kariesit përdorimi konstant ditor i çamçakëzit me bazë ksilitoli?

Në "Pediatric Dentistry" është publikuar së fundi një rishikim mbi dobinë e përtypjes së çamçakëzit me ksilitol te individët nën 18 vjeç. Në këtë rishikim autorët kanë përfshirë si studime të kontrolluara me përzgjedhje rastësore si dhe jo rastësore. Kriteret e përfshirjes kanë qenë: individë të shëndetshëm në moshë deri në 18 vjeç që konsumonin çamçakëz me ksilitol rregullisht me një farë frekuence të paktën 1 vit dhe që nuk kishin ndërmarrë forma të tjera parandalimi për kariesin.

Autorët kanë mbledhur artikujt nëpërmjet kërkimit me fjalë kyçe me MEDLINE (pubmed) dhe nëpërmjet Web of Science dhe Cochrane Central Register of Trials (CENTRAL) të publikuar nga 1 janari 1995 në 26 shtator 2016 për studime të randomizuara dhe të kontrolluara te fëmijët që konsumonin ksilitol prej të paktën 12 muaj dhe që respektonin kriteret e përfshirjes të listuara më lart. Reduktimi i kariesit është matur nëpërmjet DMFT llogaritur si te dhëmbët e qumështit dhe tek ata të përhershëm.

Autorët e rishikimit kanë hasur një heterogjenitet të ndjeshëm dhe një risk të lartë për njëanshmëri në artikujt e përfshirë në rishikimin final dhe nga metanaliza është shfaqur se përdorimi i çamçakëzit me ksilitol të rregullt për të paktën një vit redukton në mënyrë minimale dhe jo domethënëse statistikisht fillimin e kariesit në individë me moshë nën 18 vjeç. Vetëm dozat e larta të ksilitolit në ditë (më shumë se 4 gramë) mund të konsiderohen efikase për të parandaluar fillimin e kariesit).