Faktorët e riskut që lidhen me kariesin e hershëm të fëmijërisë janë tashmë të identifikueshëm që në moshën 1 vjeçare: por cilët janë ata?

Kariesi i fëmijërisë së hershme (ECC) është përcaktuar si kariesi dentar që zhvillohet hershëm te fëmijët në moshë nën 6 vjeç dhe njihet se ka një efekt negativ në cilësinë e jetës së fëmijëve në fjalë, mbi të gjitha për shkak të dhimbjes dhe të infeksioneve që kjo mund të shkaktojë. Identifikimi i hershëm i individëve me risk të lartë kariesi është i rëndësishëm edhe me qëllimin për të minimizuar eksperiencat stomatologjike negative dhe frikën e mundshme nga dentisti që mund të vazhdojë dhe në moshë të rritur.

Edhe pse prevalenca e ECC varion sipas pjesëve të botës, ECC është në mënyrë të qartë një problem i rëndësishëm i shëndetit publik që duhet të përballen si vendet në zhvillim edhe vendet e industrializuara. Për të zgjidhur këtë problematikë në radhë të parë gjejmë Zvicrën ku vitet e fundit është hasur një incidencë e rritur ndjeshëm e ECC te fëmijët në moshë rreth 3 vjeç, në vizitën e tyre të parë stomatologjike. Prandaj ka filluar një projekt për parandalimin e kariesit te fëmijët 1 vjeçar me qëllimin që të identifikohen faktorët e riskut për karies dhe të shmanget që këto të shndërrohen në mënyrë të pashmangshme në karies real në moshën 3 vjeçare.
Sipas një studimi të publikuar në ACTA Odontologica Scandinavica, 2016 të nëntor-dhjetor 2016 është e mundur të reduktohet fillimi i kariesit te fëmijët 3 vjeçar nëpërmjet një protokolli parandalimi i cili parashikon vizitën stomatologjike te fëmijët dhe analizën e faktorëve të riskut për kariesin, që në moshën 1 vjeçare. Ky studim është drejtuar nga Kalmar në Suedi, në klinikën stomatologjike publike të Vidablick midis vitit 2002 dhe 2010. Janë vizituar 779 fëmijë të moshës 1 vjeçare, u evidentuan faktorët e riskut për ECC dhe u përcaktuan pikët e streptokokut mutans oral (MS) në bazë të mostrës biologjike të marrë nga një sipërfaqe e dhëmbit ose (te fëmijët akoma në fazë para-dentare) nga mukoza orale. Më pas iu kërkua prindërve të fëmijëve që të plotësojnë një pyetësor me pyetjet që kishin të bënin me faktorët familjarë (vëllezër me ose pa karies), që kishin të bënin me shëndetit e përgjithshëm të fëmijës së tyre, zakonet ushqyese (vaktet gjatë natës, ushqyerja me gji, pije të tjera përveç ujit), zakonet higjienike orale që kryen në shtëpi dhe dhëmbët që kanë dalë tashmë në harkatë.
Po këto fëmijë janë vizituar në moshën 3 vjeçare për identifikimin e ndonjë kariesi të mundshëm.

Nga rezultatet e këtij studimi ka dalë në pah se risku i kariesit në moshën 1 vjeçare lidhet me karies efektiv në moshën 3 vjeçare (OR ¼ 6,5, p = .002).
Faktorët e riskut në moshën 1 vjeçare që lidhen më së shumti me kariesin në moshën 3 vjeçare kanë rezultuar të jenë:
- Konsumimi i pijeve të ndryshme nga uji (OR¼ 7.1, p <0.001),
- Karies te vëllezërit ose motrat (OR¼ 4.8, p ¼ .002),
- Nivel i lartë MS në moshën 1 vjeçare (pikët 2-3) (OR¼ 3.4, p ¼ .03) dhe
- Vaktet gjatë natës (OR¼ 3.0,p ¼ .03)
Në bazë të këtij studimi është bërë i mundur konstatimi që zakonet ushqyese dhe faktorët mikrobik janë përcaktues në vlerësimin e riskut të kariesit qe në moshën 1 vjeçare. Në vijim të protokollit të identifikimit që në moshën 1 vjeçare te fëmijët me risk për karies, detyrë e pediatërve dhe e stomatologëve është ajo që të instruktojnë prindërit që të kryejnë protokolle korrekte ushqyese dhe higjienike për të parandaluar fillimin e hershëm të kariesit që në moshën 3 vjeçare.

Nën kujdesin e : Lara Figini, Koordinatore Shkencore Odontoiatria33

Për më tepër:
Dentin caries risk indicators in 1-year-olds. A two year follow-up study; Ann Ingemansson Hultquista and Mats Bågesundb. ACTA ODONTOLOGICA SCANDINAVICA, 2016 VOL. 74, NO. 8, 613-619