Shëndeti periodontal dhe suksesi endodotik

Qëllimi i stomatologut modern është ai që të mbajë dhëmbët natyral në një gjendje të shëndetshme dhe funksionale për një kohë sa më të gjatë të mundshme. Degët e shumta të stomatologjisë janë gjithmonë e më të lidhura midis tyre, ku për shembull është e paimagjinueshme që të mendosh të kryesh kura konservative endodotike të vlefshme dhe me sukses, pa vendosur më parë në kushte të shëndetshme edhe gjendjen periodontike të pacientit në fjalë.

Trajtimet endodontike në gjendjen aktuale kanë shkallë të larta mbijetese (Pratt 2016, Graetz 2015), por suksesi i tyre afatgjatë varet dhe nga ruajtja e shëndetit periodontal dhe nga kryerja e terapive periodontale nëse janë të nevojshme dhe adekuate.

Sëmundja periodontale njihet si një prej arsyeve kryesore të ekstraktimit të një dhëmbi pas trajtimit kanalar jo kirurgjikal NSRCT (Kassebaum 2014, Chen 2008). Vetëm pak studime në literaturë kanë vlerësuar efektin e gjendjes periodontale pre-operatore të një dhëmbi mbi mbijetesën e dhëmbëve të trajtuar në mënyrë endodontike EET (Ng 2010, Skupien 2016). Është raportuar në literaturë se dhëmbët me thellësi sondimi > 5 mm janë më së shumti në risk për ekstraktim pas NSRCT (Skupien 2016). Gjithashtu në këtë studim është analizuar vetëm thellësia e xhepit dhe nuk janë përfshirë në analizë faktorë të tjerë të prognozës periodontale si humbja e ngjitjes klinike dhe humbja kockore (Graetz 2017). Në një studim të publikuar në Journal of Endodontics, nëntor 2017, hetohet efekti i gjendjes periodontale të një dhëmbi në momentin e terapisë endodontike jo kirurgjikale NSRCT dhe roli mbështetës i trajtimit periodontal mbi shkallën e mbijetesës së terapive kanalare ETT.

Në këtë hetim retrospektiv janë rekrutuar 315 dhëmbë molarë që kanë marrë një trajtim endodontik jo kirurgjikal NSRCT nga viti 2009 në 2017.

Kriteret e përfshirjes kanë qenë:

• dhëmbë të trajtuar në mënyrë endodontike ETT me një cilësi të pranueshme të NSRCT
• pacientë me moshë nga 18 në 75 vjeç
• dhëmbë në të cilët ishte kryer diagnoza pre-operatore e pulpitit irreversibël
• dhëmbë të trajtuar në mënyrë endodontike ETT që kishin vendosur një kurorë adekuate brenda 3 muajve të ardhshëm nga NSRCT
• dhëmbë të trajtuar në mënyrë endodontike ETT me kartelë periodontale të plotë kryer para NSRCT që përfshinte zbulimin e thellësisë së xhepit të humbjes së ngjitjes klinike dhe të humbjes kockore. Gjendja periodontale e të gjithë dhëmbëve të retinuar është vlerësuar mbi bazën e udhëzimeve të American Academy of Periodontology
• dhëmbë pa krisje (crack) apo fraktura dentinale

Të gjitha ETT e retinuara janë ndarë në 3 grupe si vijon:

A) grup i shëndetshëm pa problematika periodontale (125 dhëmbë)
B) grup të cilit i është diagnostikuar periodontit i lehtë (100 dhëmbë)
C) grup të cilit i është diagnostikuar periodontit i moderuar (90 dhëmbë)

Shkalla e mbijetesës së ETT është analizuar duke përdorur testin e Kaplan-Meier dhe log-rank për ndryshimet midis grupeve (P < 0.05). Një model regresioni i Cox është përdorur për të vlerësuar efektin e variablave të pavarura mbi shkallën e mbijetesës.

Rezultatet e përftuara në studim kanë qenë si vijon: dhëmbët të cilëve i është diagnostikuar një periodontit i lehtë kanë shfaqur një probabilitet prej pothuajse 2 herë më të madh ekstraktimi në krahasim me dhëmbët e trajtuar në mënyrë endodontike, të cilëve i ishte diagnostikuar një periodontium normal dhe i shëndetshëm në momentin e NSRCT (odds ratio [OR] = 1,9, P < 0.05). Kjo rritje e riskut të humbjes së dhëmbëve ka qenë prej 3,1 (OR = 3,1, P < 0.05) për ETT me periodontit të moderuar. Duhanpirësit kanë shfaqur se kanë dyfishin e mundësive për të humbur dhëmbë në krahasim me jo duhanpirësit (OR = 2,2, P < 0.05).

Shëndeti periodontal i pacientëve është një nga prognozat përcaktuese për zbatimin e terapive kanalare jo kirurgjikale NSRCT. Në bazë të të dhënave të këtij studimi mund të afirmohet se ruajtja e një periodontiumi të shëndetshëm mund të përmirësojë në mënyrë domethënëse mbijetesën e terapive kanalare ETT dhe kështu të ndihmojë pacientët që të mbajnë dhëmbët e tyre natyral më gjatë.

Nën kujdesin e: Lara Figini, Koordinatore Shkencore e Odontoiatria33

Për më tepër:
• Eight-year retrospective study of the critical time lapse between root canal completion and crown placement: Its influence on the survival of endodontically treated teeth. Pratt, A. Aminoshariae, T.A. Montagnese et al. J Endod, 42 (2016), pp. 1598-1603.
• Prognostic factors for the loss of molars-an 18-years retrospective cohort study. C. Graetz, S. Schützhold, A. Plaumann, et al. J Clin Periodontol, 42 (2015), pp. 943-950.
• Global burden of severe periodontitis in 1990-2010: a systematic review and meta-regression. N.J. Kassebaum, E. Bernabé, M. Dahiya, et al. J Dent Res, 93 (2014), pp. 1045-1053.
• First untoward events and reasons for tooth extraction after nonsurgical endodontic treatment in Taiëan. S.C. Chen, L.H. Chueh, C.K. Hsiao, et al. J Endod, 34 (2008), pp. 671-674.
• Tooth survival following non-surgical root canal treatment: a systematic review of the literature. Y.L. Ng, V. Mann, K. Gulabivala. Int Endod J, 43 (2010), pp. 171-189.
• Survival of restored endodontically treated teeth in relation to periodontal status., J.A. Skupien, N.J. Opdam, R. Winnen, et al. Braz Dent J 27 (2016), pp. 37-40.
• Long-term tooth retention in chronic periodontitis-results after 18 years of a conservative periodontal treatment regimen in a university setting. C. Graetz, A. Plaumann, P. Schlattmann et al. J Clin Periodontol, 44 (2017), pp. 169-177.
• The Influence of Periodontal Status on Endodontically Treated Teeth: 9-year Survival Analysis N. Khalighinejad, A. Aminoshariae, J. C. Kulild, J. Wang, A Mickel. Journal of Endodontics Volume 43, Issue 11, November 2017, Pp. 1781-1785.

Përktheu: Erjola Taga