Përparimet e fundit në kuptueshmërinë e lodhjes dhe konsumimit të kompozitave dhe qeramikave të dhëmbëve

Nga Lorenzo Breschi

Dhëmbët i nënshtrohen streseve ciklike që përsëriten më shumë se 300.000 herë në vit për një person mesatar. Kur kryhen restaurimet e kompozitave dentare i nënshtrohen një mjedisi armiqësor në të cilin forcat që vijnë nga mastikacioni, bruksizmi ose vendosja e aparateve ortodontike dhe prania e pështymës dhe sulmeve acide mund të kërcënojnë jetëgjatësinë e rikonstruksioneve.
Në këtë kontekst, është thelbësore që të kemi një njohuri të gjerë sesi dhe përse materialet e restaurimit reagojnë ndaj stresit ciklik dhe lodhjes, me qëllim që të bëjmë zgjedhjen e saktë klinike për pacientin.

Procesi i lodhjes dhe konsumimit lidhet ngushtë me përhapjen e çarjeve në sipërfaqe dhe konsiderohet si faktor kyç për drejtimin në mekanizmat e konsumimit të materialeve kompozitë. Përveç të tjerash ngarkesa ciklike mekanike mund të intensifikojë ashpërsinë e restaurimeve, duke rritur aftësinë e baktereve për të kolonizuar sipërfaqen e materialit dhe ndoshta të krijojë një mjedis të favorshëm për kariesin sekondar, që është arsyeja më e zakonshme për të zëvendësuar restaurimet në kompozitë.

Për më tepër, është vënë re se hidratimi me ujë ndikon në vetitë mekanike të kompozitave dentare duke influencuar ndërfaqet e matricës, mbushësit ose matricë-mbushës.

Disa efekte të mundshme të ujit që mund të përshpejtojnë shtimin e çarjeve nga lodhja përfshijnë:
• plastifikimin dhe zbutjen e matricës së rezinës;
• përkeqësimin hidrolitik të agjentit të bashkimit të silantit që favorizon dobësimin interfacial.

Një artikull i fundit i publikuar në Journal of Mechanical Behavior of Biomedical Material, Kruzic et al. ka theksuar rëndësinë që të merret në konsideratë mikrostruktura e materialeve kompozitë gjatë analizës së konsumimit të materialeve të restaurimeve dentare. Rritja e rezistencës ndaj konsumimit të polimerëve me bazë rezinë është lidhur përgjithësisht me:
• vëllimin e pjesëzave të mbushjes;
• diametrin e pjesëzave të mbushjes;
• gjendjen dhe thellësinë e normës së konvertimit të matricës polimerike;
• cilësinë e ndërfaqes së lidhjes.

Antagonisti kryen edhe një rol të rëndësishëm në mënyrën në të cilën një restaurim kompozitë reagon ndaj lodhjes. Në fakt është treguar se një konsumim mjaft i madh është verifikuar kur antagonisti përmban ngarkesa të mëdha të ashpra (për shembull - 3,5 μm zirkon) në krahasim me rikonstruktimin me bazë rezinë të kryer me një material të mbushjes nanometrike dhe/ose më të butë.

Për më tepër, edhe larja e dhëmbëve menjëherë pas ekspozimit ndaj një solucioni alkalin ka qenë përgjegjëse në rritjen ndaj konsumimit në një gamë nga 60 deri në 1400% (Sarkar, 2000).

Zbulime të fundit në këtë fushë indikojnë se mjedisi oral i pacientit ndikon kryesisht në sasinë e humbjes së materialit dhe cilësisë së sipërfaqes dhe indikon që kompozitat hibride dhe mikro-hibride kanë pësuar një dëmtim sipërfaqësor më të madh (rritja e ashpërsisë/konsumimit), ndërsa nano-kompozitat kanë një rezistencë më të mirë ndaj sulmit kimik dhe mekanik.

Për më tepër:
Kruzic J, Arsecularatner JA, Tanaka CB, Hoffman MJ, Cesar PF. Recent advances in understanding the fatigue and wear behavior of dental composites and ceramics. J Mech Beh Biom Mat 2018;88:504-33.

Përktheu: Valbona Spahia