Kariesi dentar te pacientët me fibrozë cistike

Fibroza cistike (FC) është një gjendje autosomale recesive që zhvillohet më së shpeshti në popullatat e bardha me origjinë evropiane. Ajo ndodh si rezultat i një mutacioni në gjenin Cystic Fibrosis Transmembrane Conductance Regulator (CFTR) që çon në lëvizjen e çrregulluar të joneve të klorurit dhe natriumit nëpër membranat e qelizave epiteliale. Ka pasur dhe vazhdon të ketë rritje të konsiderueshme në numrin e të rriturve që jetojnë më gjatë me FC-në. Mosha mesatare e vdekjes për pacientët e diagnostikuar me këtë sëmundje është më shumë se dyfishuar, nga 26 vjeç në 2008 në 66 vjeç në 2022.

Manifestimet e FC-së janë vërejtur në sisteme të shumta organesh, duke përfshirë, por pa u kufizuar në: sistemet pulmonare, gastrointestinale, riprodhuese, skeletore dhe endokrine. Manifestimet pulmonare si: infeksionet kronike, bronkiektazitë, pneumotoraksi dhe insuficienca respiratore janë manifestimet më të zakonshme të FC-së dhe janë përgjegjëse për 95% të vdekjeve të parakohshme në popullatën e prekur nga kjo patologji. Manifestime të tjera të sëmundjes përfshijnë insuficiencën ekzokrine të pankreasit, mangësitë ushqyese, sëmundjet e mëlçisë, obstruksionin e zorrëve, diabetin, osteopeninë dhe osteoporozën.

Shqetësimet e reja shëndetësore po shfaqen për shkak të rritjes së moshës së popullsisë me FC, duke përfshirë shqetësimet në lidhje me fushën e shëndetit oral. Kserostomia, një dietë me kalori të lartë, suplemente ushqimore, medikamente që përmbajnë sheqer dhe nivele të rritura të Streptococcus mutans kariogjenike janë të gjithë faktorë rreziku për zhvillimin e kariesit dentar. Faktorë shtesë të rrezikut përfshijnë sëmundjen e refluksit gastroezofageal (GERD) dhe një prevalencë më të lartë të defekteve të smaltit në zhvillim (DDE).

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës

Në një rishikim të publikuar në Journal of Dentistry, autorët kanë analizuar të dhënat e disponueshme në literaturë për të konstatuar faktorët e rrezikut për zhvillimin e kariesit te njerëzit me fibrozë cistike. Objektivi kryesor ishte prezantimi dhe vlerësimi sistematik i literaturës që krahason përvojën e kariesit midis njerëzve me fibrozë cistike dhe atyre pa këtë sëmundje. Autorët konsultuan pesë baza të të dhënave në internet: Embase, Scopus, Web of Science Core Collection, Medline Ebsco dhe Cochrane Library dhe nxorën të dhëna në lidhje me temën.

Rezultatet

Kërkimi fillestar identifikoi 1199 publikime nga bazat e të dhënave në internet. Njëzet e një studime u përfshinë për analizën cilësore. Katërmbëdhjetë studime raportuan incidencë më të ulët të kariesit te fëmijët me FC krahasuar me fëmijët pa FC, pesë studime raportuan incidencë më të lartë të kariesit te të rriturit me FC dhe dy studime gjetën prova jo përfundimtare në lidhje me lidhjen midis kariesit dentar dhe statusit të FC-së. Të gjitha studimet paraqitën një rrezik të konsiderueshëm biasi që mund të ndikonte drejtpërdrejt në rezultatet e tyre.

Konkluzionet

Nga të dhënat e këtij rishikimi, të cilat duhet të konfirmohen në studime dhe rishikime të tjera të ngjashme, mund të konkludohet se, pavarësisht mungesës së unanimitetit të plotë midis të gjitha studimeve, ekziston një prirje e përgjithshme që fëmijët me fibrozë cistike janë më të rrezikuar për të zhvilluar karies dentar krahasuar me bashkëmoshatarët e tyre të shëndetshëm, ndërsa të rriturit me fibrozë cistike janë gjithashtu më të rrezikuar.

Implikimet klinike

Dentistët duhet të jenë të vetëdijshëm se të rriturit me fibrozë cistike janë më të rrezikuar për të zhvilluar karies dentar, kështu që duhet të zhvillojnë qasje të personalizuara ndaj kujdesit dentar specifik për individët me fibrozë cistike.

Për më shumë informacion:

Caries experience of people with cystic fibrosis: A systematic review. Fiona O'Leary , Niamh Coffey, Francis M Burke , Anthony Roberts , Barry Plant , Martina Hayes