Zhvillimet e fundit nė kėrkimin klinik dhe shkencor nė lidhje me kuantifikimin e stabilitetit primar sugjerojnė fortėsisht qė pėrdorimi i parametrave tė matjeve dinamike, nė vend tė atyre statike, tė mund tė lejojė marrjen e informacioneve mė tė sakta nė lidhje me madhėsinė, njė potencial i konsiderueshėm pėr recidivat klinike.
Parametrat tradicionalė tė matjes sė stabilitetit primar nė fakt janė statikė: tė cilėt matin stabilitetin e implantit sapo tė bėhet pozicionimi i tij ose nė lidhje me njė moment tė vetėm tė futjes sė tij. Bėhet fjalė, duke u limituar tek ata qė pėrdoren nė mjedisin klinik, pėr insertion torque (IT, torque maksimal qė ėshtė i nevojshėm pėr tė ushtruar futjen e implantit) dhe pėr implant stability quotient (ISQ, pra njė matje e dislokimit tė mundshėm lateral tė implantit sapo ai tė jetė futur).
Tė dy parametrat regjistrojnė njė gjendje tė pėrpiktė tė implantit dhe vlera e tyre nuk varet nga ndėrveprime tė shumta qė kėto kanė pasur gjatė pozicionimit tė tij. Sė fundmi disa autorė, ndėrmjet tė cilėve kanė qenė edhe autorėt e kėtij artikulli, kanė propozuar pėrdorimin e parametrave dinamikė: bėhet fjalė pėr parametra vlera e tė cilėve varet nga ndėrveprimet qė implanti ka pasur me indin kockor pėrreth gjatė futjes sė tij. Kėto parametra shfrytėzojnė pėr llogaritjen e tyre funksionin integral, tė njohur edhe nė analizėn matematikore qė lejon arritjen e njė vlere tė vetme duke u nisur nga kontribute tė panumėrta.
Dy parametrat dinamikė qė pėrdoren sot janė integrali i kurbės torque-thellėsi dhe ai i kurbės torque-kohė e janė matur nga energjia e nevojshme qė duhet pėr tė pozicionuar implantin. Duke qenė se nė pjesėn mė tė madhe tė rasteve futja e implantit bėhet me njė shpejtėsi konstante rrotullimi dhe vidat e implanteve janė me tė njėjtat pėrmasa, dy sasitė ndryshojnė ndėrmjet tyre vetėm nė konstanten multiplikative dhe mund tė konsiderohen ekuivalente.
Studimet e kryera nga grupi i kėrkimit tė kėtij artikulli, nė mėnyrė sintetike kanė evidentuar disa rezultate tė rėndėsishme nė lidhje me integralin:
ėshtė njė parametėr mė i ndjeshėm i variacioneve tė densitetit tė ēdo parametri tjetėr tė stabilitetit primar tė pėrdorshėm;
lidhet me zonėn e kontaktit kockė-implant (BIC) histomorfometrike, edhe te pacienti dhe jo vetėm te modelet eksperimentale in vitro;
ėshtė i pavarur nga profesionisti qė kryen matjen.
Kėrkimet e kryera sot kanė studiuar vetitė e integralit nė kushtet normale tė pėrgatitjes sė pjesės implantare, pra pa kryer asnjė maskim ose pėrgatitje tjetėr. Sidoqoftė mbetej pėr t'u sqaruar madhėsia edhe nė lidhje me BIC tė kontaktit kockė-implant, kur pjesa implantare filetohet ose ėshtė mė e shkurtėr: dy gjendje qė ndeshen zakonisht nė praktikėn klinike nė prani tė densitetit kockor nė mėnyrė tė konsiderueshme mė tė larta ose tė reduktuara.
Autorėt kanė studiuar ēėshtjen duke pėrdorur si sistem eksperimental, brinjė lope nė tė cilat kanė futur tre grupe implantesh: me pėrgatitje standarde (N=13), me gjatėsi mė tė vogėl (N=14) dhe me filetim (N=13). Implantet ishin tė gjithė tė sė njėjtės formė dhe dimension (cilindrikė, 3,75x12 mm). Me vendosjen e secilit implant janė grumbulluar matjet e densitetit kockor qė lidhen me cilėn pjesė implantare dhe qė i korrespondojnė matjeve tė integralit tė pozicionimit. Mė pas, ėshtė proceduar me analizėn histomorfometrike pėr matjet pėr secilin implant nė zonėn korresponduese tė kontaktit (BIC) me indin kockor pėrreth. Kėshtu ka qenė e mundur qė tė krahasojmė vlerat mesatare tė integralit dhe tė BIC nė tre gjendje tė ndryshme dhe tė ndėrtojmė kurba I-densitet dhe BIC-densitet nė tre gjendjet, pėr t'i krahasuar mė pas mes tyre.
Rezultatet tregojnė, nė vend tė parė, se integrali dhe BIC janė lidhur ndėrmjet tyre edhe nė kushtet e gjatėsisė mė tė vogėl dhe filetimit. Rezultati ėshtė thelbėsor, sepse aprovon qė integrali ėshtė njė vlerėsues i besueshėm i kontaktit kockė-implant nė tė gjitha kushtet qė mund tė ndeshen nė praktikėn klinike dhe jo vetėm nė gjendjen e pėrgatitjes standarde. Nė ēdo moment dhe nė cilėndo gjendje tė pėrgatitjes, kirurgu oral ka nė dispozicion nė kohė reale njė matje tė besueshme tė BIC tė arritur nė fund tė pozicionimit tė implantit.
Sė fundmi, rezultatet e arritura tregojnė sesi integrali, saktėsisht lejon dallimin e gjendjes sė filetimit nga ai i pėrgatitjes normale: nė kėtė gjendje, nė fakt, sipėrfaqja e kontaktit (BIC) kockė-implant mund tė mos jetė e ndryshme nė mėnyrė tė konsiderueshme nga ajo qė observohet me njė pėrgatitje standarde (filetimi krijon njė "rrugė" nė tė cilėn vidat e implantit futen mė lehtėsisht, por nuk zbret indin kockor pėrreth tyre), ndėrsa shkėmbimi energjitik ndėrmjet kockės dhe implantit, duke zvogėluar fėrkimin, bėhet mė i vogėl.
Pėrveē kėsaj por jo me mė pak rėndėsi, rezultatet e studimit tregojnė qė ndėrmjet integralit dhe densitetit ekziston njė marrėdhėnie lineare edhe nė kushtet e gjatėsisė mė tė vogėl dhe filetimit. Ky rezultat merr njė interes tė veēantė pėrsa i pėrket recidivės klinike: lejon, nė fakt qė tė afirmohet se duke parė densitetin e kockės nė tė cilėn po vendoset implanti (e matur me tė njėjtin mikromotor me tė cilin do tė kryhet futja) dhe duke parė njė farė pėrqindjeje tė pėrgatitjes ėshtė e mundur qė tė parashikohet stabiliteti primar qė do tė arrihet nėpėrmjet njė marrėdhėnieje matematikore dhe tė veprohet pra nė mėnyrė tė parashikueshme nė bazė tė njė marrėdhėnieje racionale ndėrmjet densitetit kockor, protokollit tė pėrgatitjes sė pjesės sė implantit dhe stabilitetit primar dinamik tė matur nga integrali.
Autorėt theksojnė se sidoqoftė ėshtė e qartė qė ekuacioni i veēantė qė lidh rritjen qė arrihet nga stabiliteti primar me njė farė pėrgatitje, nė funksion tė densitetit tė indit kockor nė tė cilin po vendoset implanti ėshtė relativ me tipologjinė e veēantė tė implantit qė po pėrdoret, qoftė nė termat e mikro-morfologjisė qoftė nė termat e makro-morfologjisė.
Sfida e tė ardhmes pra ėshtė ajo qė tė karakterizojė me saktėsi pėrgjigjen, nė termat e integralit, tė tipologjisė sė veēantė tė implantit qė duhet pėrdorur nė funksion tė densitetit kockor: vetėm kėshtu do tė jetė e mundur qė tė garantohet riprodhimi i pėrgjigjes sė aktit kirurgjikal si pasojė e njė trajtimi objektiv dhe racional.
Autorėt konfirmojnė se karakterizimi i pėrgjigjes sė implantit me mikro-dhe makro-morfologji tė ndryshme ėshtė njė nga shtyllat e kėrkimit qė por ndiqen nė mėnyrė aktive, edhe nėpėrmjet koordinimit tė grupeve specifike tė dedikuar pėr tė thelluar kėto tematika me rėndėsi ekstreme pėr recidivėn e tyre tė mundshme nė fushėn klinike.
Figura 1 Rėndėsia e njė pėrgatitjeje qė i dedikohet implanteve tė shkurtra
Figura 2 Grafiku tregon njė kockė me densitet tė ulėt siē ndodh shpesh nė sektorėt latero-posteriorė maksilarė (D4)
Figura 3 Njė pėrgatitje e dedikuar mund tė arrijė qoftė njė Cp tė lartė qoftė njė integral absolutisht tė dobishėm pėr ēdo lloj ngarkese
Figura 4 Duhet tė identifikohet cilėsia kockore pėr tė pėrkufizuar shkallėn e saktė tė pėrgatitjes nė funksion tė stabilitetit qė duhet arritur
Figura 5 Kocka ka densitet dhe morfologji tė ndryshme. Nė funksion tė kėtyre zgjidhet makro-morfologjia implantare dhe shkalla e pėrgatitjes. Duhet bėrė njė diagnozė objektive. (Punim i kryer nė bashkėpunim me prof.. Piattelli)
Pėr mė tepėr:
Di Stefano DA, Perrotti V, Greco GB, Cappucci C, Arosio P, Piattelli A, Iezzi G. The effect of undersizing and tapping on bone to implant contact and implant primary stability: a histomorphometric study on bovine ribs. J Adv Prosthodont 2018;10(3):227-35.
Pėrktheu: Valbona Spahia