Stomatiti aftoz, një tregues risku për celiakinë

Celiakia mund të manifestohet me një enteropati "tipike", të karakterizuar nga një sindromë e malabsorbimit, një gjendje kjo shumë më pak e zakonshme e formave atipike dhe/ose të heshtura që janë klinikisht heterogjene dhe shpesh të papritura.
"Për shkak të gamës së gjerë të manifestimeve klinike, pacientët mund të adresohen te specialisti përkatës," - komenton profesoreshë Giuseppina Campisi, drejtoreshë e repartit të Disiplinave në Palermo, e cila së bashku me një grup kërkuesish ka publikuar në revistën Digestive and Liver Disease artikullin me titull Coeliac disease: oral ulcer prevalence, assessment of risk and association with gluten-free diet in children.

"Në temën e pacientit të prekur nga celiakia," - vijon profesoreshë Campisi, - "duhet t'i kushtojmë vëmendje pacientëve me disa lezione orale, si stomatiti aftoz rekurrent, defektet simetrike dhe sistematike të smaltit të dhëmbit apo glositi atrofik jo specifik."

Stomatiti aftoz rekurrent (SAR) është një çrregullim i zgavrës orale shumë i zakonshëm dhe karakterizohet nga ulcera të dhimbshme, të rrumbullakëta ose ovoidale, rekurrente që shfaqen fillimisht në periudhën e fëmijërisë ose adoleshencës.

Kërkimi i grupit të udhëhequr nga profesoreshë Giuseppina Campisi ka evidentuar sesi këto lezione të mukozës mund të jenë markatorë të çrregullimeve gastrointestinale kronike si ata që shkaktojnë malabsorbim dhe ndërmjet tyre edhe celiakia. Kur aftet lidhen me një patologji sistemike indikohen si ALU (aphtous like ulcers) sepse nuk kanë karakteristikën e fillimit në moshë infantile dhe atë gjenetike, ndaj rekurrenca e tyre mund të lidhet me ashpërsinë e sëmundjes sistemike.

Kërkimi është kryer me objektivin e vlerësimit të prevalencës së ulcerave aftoze rekurrente në një gamë të gjerë rastesh të pacientëve me sëmundje të celiakisë që jetojnë në zonat e Mesdheut dhe në vlerësimin e impaktit të një diete pa gluten.

Për studimin janë regjistruar 844 individë (me moshë nga 3 deri në 17 vjeç), nga të cilët 269 ishin të prekur nga celiakia (Grupi i testit: 163 femra dhe 106 meshkuj) dhe 575 të shëndetshëm (Grupi i kontrollit: 343 femra dhe 232 meshkuj), të cilët janë regjistruar nga viti 2004 deri në vitin 2006 në dy qendra italiane: universiteti i Palermo-s dhe Ancona-s.

Diagnoza e celiakisë u konfirmuar qoftë me anë të serumit qoftë histologjikisht. Të gjithë individët jetonin në të njëjtën zonë gjeografike: individët e Grupit të Kontrollit janë zgjedhur (të randomizuar) nga një qendër kujdesi ditor, nga shkolla nëntëvjeçare dhe gjimnaze gjatë një programi të parandalimit shëndetësor për sëmundjet orale. Këta individë ishin të shëndetshëm, pa patologji ose anamneza të mëparshme pozitive, apo pa histori familjare të celiakisë dhe tregonin një rritje normale.

Një prani më e madhe e ulcerave të tipit aftoz është gjetur në Grupin e Testit (61 pacientë nga 296, pra 22,7%) në krahasim me Grupin e kontrollit (41 individë nga 575, e barabartë me 7,1%), të dhëna treguese e një lidhjeje shumë të rëndësishme.

Pacientët me sëmundje të celiakisë me ulcera aftoze janë rivlerësuar 1 vit pasi ka filluar dieta pa gluten.

Në krahasim me Grupin e testit në fillim, 8 individë janë larguar dhe prandaj janë rivlerësuar 53 pacientë. 46 prej tyre (87%) kanë ndjekur me rigorozitet një dietë pa gluten: nga këta 33 (71,7%) nuk paraqisnin ulcera aftoze, ndërsa në 4 (8,7%) prej tyre ishte reduktuar frekuenca dhe shkalla e rëndesës. Te 9 individë (19,6%) nuk regjistrohej asnjë ndryshim. 7 pacientë nuk kanë ndjekur me rigorozitet dietën dhe nuk është parë asnjë përmirësim te lezionet orale.

Autorët e studimit, në bazë të të dhënave të nxjerra, sugjerojnë që të merren në konsideratë ulcerat aftoze si një tregues risku për celiakinë dhe prania e tyre mund të konsiderohet një marker i mundshëm i sëmundjes.

"Prania e aftëve orale nuk duhet të nënvlerësohet," - shpjegon prof. Campisi, - "por duhet të konsiderohet një marker i mundshëm i sëmundjes bazë, mbi të gjitha nëse një pacient ka një predispozitë ose një familjar të prekur nga celiakia." Profesoresha saktëson edhe që stomatiti aftoz rekurrent mund të lidhet me sëmundjen Behçet dhe sëmundje të tjera intestinale dhe si pasojë lidhja e stomatitit aftoz dhe celiakisë nuk mund të konsiderohet specifike. "Studime të fundit," - vijon profesoresha, - "edhe me raste të tjera do të lejojnë që të vendoset vlera parashikuese pozitive e pranisë së stomatitit aftoz për diagnozën e celiakisë.

Kërkimi ka evidentuar edhe që te pacientët me celiaki që janë të prekur nga stomatiti aftoz të përfshirë në studim është verifikuar një përmirësim i konsiderueshëm në historinë e patologjisë 1 vit pas fillimit të dietës pa gluten, ndërkohë që nuk është observuar ndonjë përmirësim tek individët që nuk kanë ndjekur dietën.

Përktheu: Valbona Spahia