Efekti i gjinisë dhe eksperiencës klinike në perceptimin e nuancës së ngjyrës

Nga Lorenzo Breschi

Ngjyra është studiuar shkencërisht duke lidhur aspektin e saj me matjet kolorimetrike të dritës që penetron në sy. Megjithatë, qëllimi kryesor i perceptimit të ngjyrës nuk është që të përcaktojë vetitë e dritës që bie, por të ndihmojë perceptimin viziv të objekteve dhe materialeve në ambientin tonë.

Vendimi për ngjyrën e duhur të një restaurimi është gjithmonë një kalim thelbësor në stomatologjinë protetike dhe si rezultat përfundimtar i produktit të prodhuar nga tekniku i dhëmbëve dhe varet kryesisht nga vlerësimi paraprak i ngjyrës që korrespondon me dhëmbët e mbetur.

Zgjedhja e gabuar e ngjyrës është arsyeja e dytë më e shpeshtë për dështimin dhe përsëritjen pasuese në realizimin e restaurimeve indirekte.

Tekniku i dhëmbëve që prodhon proteza zakonisht nuk e sheh nga afër pacientin dhe shpesh i beson përshkrimit që kryen stomatologu duke u bazuar në guidat kromatike të disponueshme. Prandaj, rezultati estetik përfundimtar i restaurimit varet në mënyrë reciproke nga dy profesionistë: stomatologu dhe tekniku i dhëmbëve.

Zgjedhja e ngjyrës mund të jetë instrumentale ose vizive: e para është objektive, e kuantifikueshme dhe kërkon më pak kohë. Megjithatë, instrumentet për klasifikimin e ngjyrës janë projektuar për sipërfaqet e sheshta, pra besueshmëria e korrespondencës së ngjyrës me sipërfaqen e lakuar të dhëmbit është e diskutueshme.

Nga ana tjetër, qasja vizive varet nga një seri e shkallëve vizive dhe faktorëve të ndërveprimit fizik dhe psikologjik, si stimulimi, ndjesia dhe perceptimi i observuesit që kthehen në pikën kritike dhe mund të shkaktojnë variacione të mundshme individuale në perceptimin e ngjyrës.

Faktorë si mosha, gjinia dhe eksperienca klinike e stomatologut së bashku me lodhjen, emocionet, kushtet e ndriçimit, metamerizmi, lloji i guidës kromatike, materiali i përdorur për prodhimin e protezave etj., janë vënë re se influencojnë në zgjedhjen e ngjyrës.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës
Një studim i kryer nga Aswini et al. në Amrita School of Dentistry, të publikuar në vitin 2019 te Journal of Esthetic and Restorative Dentistry, ka vlerësuar efektin e gjinisë dhe eksperiencës klinike në perceptimit e dritëhijes nga ana e profesionistëve të sektorit dentar.

Studimi transversal është kryer në një shkollë dentare në Indi në periudhën qershor 2017 - shkurt 2018. Në protokoll janë përfshirë një total prej 100 profesionistësh dentarë me shikim normal të ngjyrave, të klasifikuar si studentë stomatologjie, dentistë dhe specialistë dentarë.

Studimi konsistonte në identifikimin e modeleve me hije të maskuara në krahasim me një seri të plotë të guidave të ngjyrave. Në studim janë përdorur dy skeda të guidave të ngjyrave (VITA PAN Classical shade guide, VITA, Zahnfabrik, Gjermani). Janë zgjedhur skedat e tonalitetit A2 dhe B2 nga guida e parë e ngjyrave.

Konkluzione
Autorët kanë dalë në përfundimin se korrespondimi i ngjyrës është thelbësor në stomatologjinë protetike dhe estetike, por nuk ka ndonjë efekt të konsiderueshëm në gjini apo në eksperiencën klinike në zgjedhjen e ngjyrës.

Prandaj, korrespondimi i saktë i ngjyrës nuk është një vendim individual por një bashkim opinionesh dhe konsideratash.

Për më tepër:
Aswini KK, Ramanarayanan V, Rejithan A, Sajeev R, Suresh R. The effect of gender and clinical experience on shade perception. J Esthet Restor Dent 2019 Aug 27.

Përktheu: Valbona Spahia