Kariesi dentar ėshtė njė problem i shėndetit publik si nė vendet e zhvilluara ashtu edhe nė vendet nė zhvillim. Kariesi i patrajtuar nė dhėmbėt e pėrhershėm ėshtė njė nga sėmundjet mė tė zakonshme qė prek rreth 2.4 miliardė njerėz nė tė gjithė botėn, ndėrsa kariesi i patrajtuar nė dhėmbėt primar prek rreth 621 milion fėmijė nė tė gjithė botėn.
Sidomos te fėmijėt, trajtimi i kariesit kėrkon qasje tė thjeshta, tė shpejta dhe minimale invazive. Kjo ėshtė arsyeja pse ART (trajtimi atraumatik restaurues) ka filluar tė pėrdoret qė nga fillimi i viteve nėntėdhjetė, dhe konsiderohet si njė qasje operative minimale invazive pėr menaxhimin e kariesit.
Procedurat e ART pėrfshijnė eleminimin e kariesit duke pėrdorur vetėm instrumente manualė dhe mė rrallė anestezi lokale. Zgavra pastrohet, pastaj restaurohet pėrgjithėsisht me teknika ngjitėse.
Qasja e ART ka disa pėrparėsi:
pa zhurmė dhe dridhje tė prodhuara nga lėvizjet e dorės;
mė pak nevojė pėr anestezi lokale;
mund tė kryhet nė njė mjedis me burime tė kufizuara, pasi nuk kėrkon energji elektrike dhe ujė tė rrjedhshėm;
nuk ėshtė shumė e sofistikuar dhe nuk kėrkon aftėsi tė veēanta, kėshtu qė ėshtė relativisht e lehtė dhe e arritshme edhe nga tė sapo diplomuarit ose studentėt.
Megjithėse fillimisht ishte krijuar pėr tė kryer kujdesin dentar nė komunitete tė pafavorizuara, qasja e ART ėshtė bėrė njė mundėsi e mirė pėr menaxhimin e kariesit nė tė gjithė botėn.
Tipologjia e kėrkimit dhe modaliteti i analizės
Nė njė pėrmbledhje sistematike, botuar nė "Journal of Dentistry" nė nėntor 2020, autorėt pėrmblodhėn faktorėt qė ndikojnė nė shkallėn e suksesit tė restaurimit atraumatik (ART) tek fėmijėt.
Dy kėrkues tė pavarur kryen njė kėrkim bibliografk duke pėrdorur bazat e tė dhėnave PubMed, Medline dhe Web of Science deri nė tetor 2019 sipas njė strategjie kėrkimi tė paracaktuar. U pėrfshinė tė gjithė artikujt e identifikuar qė raportuan rezultatet klinike tė ART nė restaurimet e bėra tek fėmijėt.
Rezultate
Tė dhėnat e mbledhura nga 47 studime u pėrfshinė nė shqyrtimin pėrfundimtar. Shkalla e pėrgjithshme e vlerėsuar e suksesit, me interval besueshmėrie rreth 95% (CI), e restaurimeve tė ART u gjet qė tė jetė 0.71 dhe 0.67 pėrkatėsisht nė ndjekjen 12 dhe 24 mujore.
Operatori ishte njė nga faktorėt domethėnės qė shoqėrohej mė sė shumti me shkallėn e suksesit tė restaurimeve tė ART: ata qė u kryen studentėt e stomatologjisė kishin njė normė suksesi dukshėm mė tė ulėt sesa ajo e restaurimeve tė kryera nga dentistėt. Pėr mė tepėr, u gjet njė korrelacion midis llojit tė restaurimit (sipėrfaqe e vetme vs shumėfishtė) dhe shkallės sė suksesit tė restaurimeve tė ART.
Faktorė tė tjerė, pėrfshirė kėtu llojin e dhėmbėzimit, materialin restaurues tė pėrdorur, mjedisin klinik dhe metodėn e kontrollit tė lagėshtisė (pėrdorimi ose jo i digės) - nuk patėn njė ndikim tė rėndėsishėm nė shkallėn e suksesit tė restaurimeve tė ART.
Sė fundmi, ky rishikim sistematik tregon se pėrdorimi i njė materiali jonomer qelqi nuk shoqėrohet me shkallėn e suksesit tė restaurimeve tė ART, qofshin ato tradicionale (GIC) apo tė modifikuara me rrėshirė (RMGIC). Ka prova tė mjaftueshme klinike pėr tė treguar performancė mė tė mirė tė restaurimeve RMGIC sesa ajo e restaurimeve tradicionale GIC.
Konkluzione
Nga tė dhėnat e kėtij rishikimi, tė cilat duhet tė konfirmohen nė studime tė tjera tė ngjashme, mund tė konkludohet se qasja ART mund tė jetė njė zgjidhje e vlefshme pėr menaxhimin e lezioneve karioze tek fėmijėt. Lloji i restaurimit ėshtė faktor i rėndėsishėm qė ndikon drejtpėrdrejte nė shkallėn e suksesit tė restaurimeve tė ART.
Implikimet klinike
Ky studim ofron njė pasqyrė tė vlefshme pėr faktorėt qė ndikojnė nė shkallėn e suksesit tė restaurimeve tė ART dhe mund tė ndihmojė dentistėt tė marrin vendime tė informuara rikuperuese tek fėmijėt.
Pėr mė shumė informacion:
Meng Jiang, Yanpin Fan, Kar Yan Li, Edward Chin Man Lo, Chun Hung Chu, May Chun Mei Wong. Factors affecting success rate of atraumatic restorative treatment (ART) restorations in children: a systematic review and meta-analysis. J Dent 2020 Nov 11;104:103526.