Terapia me rrezatim (RT) ėshtė njė trajtim i zakonshėm pėr kancerin e kokės dhe tė qafės dhe, si me tė gjitha terapitė e kancerit, ka efekte anėsore akute dhe tė vonshme, duke pėrfshirė ato qė prekin zgavrėn e gojės, ku njė nga mė seriozet ėshtė osteoradionekroza. (ORN).
Cilėsia e jetės sė lidhur me shėndetin pėr pacientėt me ORN tė avancuar raportohet si e dobėt, me ndikim nė tė folur, pėrtypeje dhe gėlltitje si dhe karakterizohet nga dhimbje.
Rezeksioni kirurgjikal dhe rindėrtimi i ORN janė tė komplikuara dhe ēojnė vetėm nė njė pėrmirėsim tė kufizuar tė cilėsisė sė jetės dhe kjo nėnvizon mė tej rėndėsinė e parandalimit tė tij.
Pėrgjithėsisht ėshtė pranuar qė dhėmbėt jofunksionalė ose ata me njė riparim tė dobėt ose prognozė periodontale brenda fushės sė trajtimit RT duhet tė nxirren para fillimit tė RT pėr tė parandaluar rrezikun e ORN.
Aktualisht, pėr pacientėt me kancer tė kokės dhe qafės nuk ka udhėzime tė pranuara botėrisht pėr kohėn optimale tė operacionit dentar nė lidhje me RT pėr tė minimizuar incidencėn e ORN.
Tipologjia e kėrkimit dhe modaliteti i analizės
Nė njė pėrmbledhje sistematike, tė botuar nė "British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery" nė qershor 2021, autorėt shqyrtuan nėse incidenca e osteonekrozės ndryshonte midis pacientėve qė kishin hequr dhėmbėt para ose pas radioterapisė (RT).
Rishikimi i literaturės u krye duke pėrdorur kriteret e preferuara tė raportimit pėr rishikimin sistematik dhe meta-analizėn (PRISMA). Kėrkimi u krye pėrmes bazave tė tė dhėnave PubMed dhe EMBASE.
Dy vlerėsues tė pavarur vlerėsuan studimet pėr pėrshtatshmėri nė lidhje me kriteret e pėrfshirjes. Njė vlerėsim i paragjykimeve u krye pėr secilin nga studimet e pėrfshira dhe tė dhėnat pėrkatėse tė nxjerra.
Rezultate
U pėrfshinė 24 nga 708 studime tė identifikuara. Studimet e pėrfshira ishin heterogjene dhe pėrfshinin njė shumėllojshmėri tė gjerė tė metodave RT, malinje tė kokės dhe qafės dhe sėmundjet bashkėkohore.
Ndėrsa disa studime kanė arritur nė pėrfundimin se incidenca e ORN varet nga koha e nxjerrjes sė dhėmbit nė lidhje me RT, tė tjerėt kanė raportuar faktorė shtesė si mosha, sėmundjet bashkėshoqėruese dhe fusha e rrezatimit si parashikuesit mė tė rėndėsishėm tė kohės.
Nė shumė studime, kishte njė mungesė tė vazhdueshme tė detajeve nė lidhje me kohėn e procedurave dentare nė lidhje me administrimin e RT. Nga 21 studime qė pėrfshinin 36,294 pacientė, 14,389 pėrfshinė nxjerrje tė dhėmbėve para RT, incidenca e pėrgjithshme e ORN ishte 5,5%. Nga 21 studime qė pėrfshinin 37,805 pacientė, nga tė cilėt 6030 kishin ekstrakcione pas RT, incidenca e pėrgjithshme e ORN ishte 5.3%. Nuk kishte ndonjė ndryshim tė rėndėsishėm statistikor midis kėtyre dy grupeve.
Konkluzione
Nga tė dhėnat e kėtij studimi, tė cilat duhet tė konfirmohen edhe nė studime tė tjera tė ngjashme, mund tė konkludohet se pėr nxjerrjet e dhėmbėve e kryera para RT:
njė vlerėsim gjithėpėrfshirės oral dhe dentar me pėrparėsinė e optimizimit tė shėndetit oral ėshtė thelbėsor pėr tė minimizuar rrezikun e lidhur me procedurat dentare invazive;
heqja profilaktike e dhėmbėve para RT duhet tė bėhet me kujdes;
duhet tė lejohet njė kohė maksimale pėr shėrimin pas nxjerrjeve tė kryera para RT;
njė teknikė kirurgjikale atraumatike ėshtė e rėndėsishme pėr tė ruajtur integritetin e indeve tė buta
aty ku ėshtė e mundur, nxjerrjet para-RT duhet tė planifikohen sė bashku me heqjen e tumorit pėr tė maksimizuar kohėn e shėrimit para fillimit tė RT.
Konkluzionet nė vend tė kėsaj pėr nxjerrjet e kryera pas RT janė:
njė teknikė kirurgjikale atraumatike ėshtė e rėndėsishme pėr tė minimizuar rrezikun e ORN;
kur tregohet nxjerrja e shumėfishtė, rekomandohet njė qasje graduale e nxjerrjes sė kufizuar pėr tė lejuar shėrimin midis tyre;
faktorė tė tillė si konsumimi i alkoolit dhe duhanit dhe shėndeti i dobėt oral duket se janė mė parashikues pėr zhvillimin e ORN sesa koha ndėrmjet RT dhe nxjerrjes.
Implikimet klinike
Ky rishikim sistematik mbėshtet nevojėn pėr kėrkime tė mėtejshme pėr tė vendosur njė kohė tė sigurt pėr nxjerrjen e dhėmbėve nė pacientėt qė i nėnshtrohen RT kokės dhe qafės. Rekomandohen studime tė ardhshme, tė mirė dizajnuara, perspektive dhe shumė qendrore qė shqyrtojnė kėta faktorė kryesorė nė grupet e pacientėve tė pėrcaktuara nė mėnyrė adekuate.
Pėr mė shumė informacion:
Beaumont S, Bhatia N, McDowell L, Fua T, McCullough M, Celentano A, Yap T. Timing of dental extractions in patients undergoing radiotherapy and the incidence of osteoradionecrosis: a systematic review and meta-analysis. Br J Oral Maxillofac Surg 2021 Jun;59(5):511-23.