Sindroma e dhëmbëve të plasaritur. FDI-ja publikon udhëzimet e reja për diagnostikimin, trajtimin dhe parandalimin

Sindroma e dhëmbëve të plasaritur (CTS) është një dukuri mjaft e zakonshme dhe mund të shkaktohet nga stresi ose simptoma të lidhura me traumën, si kërcitja e dhëmbëve dhe përtypja ose kafshimi i objekteve të forta.

Prevalenca e rasteve të dhëmbëve të plasaritur është rritur veçanërisht gjatë pandemisë së COVID-19 për shkak të natyrës së saj stresuese.

Për të ndihmuar dentistët dhe ekipet dentare të diagnostikojnë dhe trajtojnë siç duhet CTS-në, Komiteti i Praktikës Dentare (DPC) i Federatës Botërore të Stomatologjisë FDI ka publikuar disa udhëzime që përshkruajnë etiologjinë, shenjat dhe simptomat, metodat e parandalimit, diagnostikimin dhe trajtimet.

Një dhëmb i plasaritur karakterizohet nga një frakturë jo e plotë, domethënë rrjedh nga sipërfaqja okluzale e dhëmbit drejt rrënjës.

Profesionistët e shëndetit oral janë inkurajuar fuqimisht të rrisin ndërgjegjësimin e kolegëve dhe pacientëve në lidhje me CTS-në dhe të bëjnë një diagnozë të hershme për të ruajtur dhe përmirësuar shëndetin oral të pacientëve të tyre.

DPC-ja ka zhvilluar gjithashtu një infografik plotësues, i cili përmbledh përmbajtjen e udhëzimeve për të ndihmuar dentistët të ndajnë më lehtë informacionin me kolegët dhe pacientët e tyre.

Diagnostikimi

Një dhëmb përkufizohet si "i plasaritur" kur karakterizohet nga një çarje që shtrihet nga sipërfaqja okluzale e dhëmbit vertikalisht deri në rrënjë. Dhëmbi mund të mos jetë ende i ndarë, por plasaritja mund të përhapet gradualisht.

Faktorët predispozues të sugjeruar për sindromën e dhëmbëve të plasaritur përfshijnë përgatitjen e mëparshme të kavitetit, procedurat e ngjeshjes ose lidhjes restauruese, morfologjinë e dhëmbëve, humbjen e sipërfaqes cervikale të dhëmbit, funksionin, parafunksionin, traumën dhe stresin psikologjik.

Diagnostikimi i hershem është i rëndësishëm për trajtimin e suksesshëm.

Shpesh ka një histori dhimbjeje dhe ndjeshmërie gjatë përtypjes të shkaktuar nga stimujt termikë (kryesisht të ftohtit) ose ushqimet dhe pijet e ëmbla. Mund të ketë gjithashtu një histori të trizmusit, dhimbje të muskujve facial, çrregullime temporomandibulare (ATM), humbje ose zhvendosje të restaurimeve, gërryerje, abfraksion, ndjeshmëri të përgjithshme ose lëvizje të dhëmbëve.

Një frakturë mund të çojë në përfshirje dytësore të pulpës ose periodontiumit.

Detektori i plasaritjeve dhe thyerjeve është mjeti për të diagnostikuar sindromën e dhëmbit të plasaritur. Me skajin e tij të trashë, të futur në buzën e dhëmbit të ekzaminuar, pacientit i kërkohet të kafshojë, duke shtrënguar dhëmbët për disa sekonda: nëse ka një frakturë, pacienti ndjen dhimbje kur lirohet presioni.

Për diagnostikimin e një dhëmbi të plasaritur është i dobishëm edhe transilluminimi.

Mjekimi

Një dhëmb i plasaritur që nuk trajtohet gradualisht do të përkeqësohet, duke çuar përfundimisht në humbjen e tij.

Nëse fraktura është përhapur në pulpë, dhëmbi mund të trajtohet me një procedurë të kanalit të rrënjës dhe një kurorë për të parandaluar përhapjen e tij. Megjithatë, nëse fraktura shtrihet nën vijën e gengivave, mund të jetë më e vështirë për t'u rikuperuar. Prandaj, trajtimi i hershëm është jashtëzakonisht i rëndësishëm.

Në disa raste, trajtimi endodontik mund të kryhet për të shpëtuar një pjesë të dhëmbit.

Pavarësisht trajtimit, disa fraktura mund të vazhdojnë të përparojnë, duke rezultuar në humbjen e dhëmbëve.

Vendosja e kurorës në një dhëmb të plasaritur siguron mbrojtje maksimale, por nuk garanton sukses në të gjitha rastet.

Trajtimi i një dhëmbi të plasaritur është i rëndësishëm sepse lehtëson dhimbjen dhe zvogëlon mundësitë që ai të përkeqësohet. Pas trajtimit, dhëmbët në shumicën e rasteve garantojnë përtypje të rehatshme për vite me rradhë.

Parandalimi

Megjithëse ngjarja nuk mund të parandalohet plotësisht, është e mundur të merren disa masa për t'i bërë dhëmbët më pak të ndjeshëm.

Për të minimizuar rrezikun, dentistët duhet t'u rekomandojnë pacientëve të tyre:

• të kenë kujdes kur të hanë ullinj, qershi ose bukë me fara;
• të shmangin përtypjen e objekteve të forta si thonjtë, majat e stilolapsit ose zakone të tjera si këto;
• të shmangin shtrëngimin ose kërcitjen e dhëmbëve;
• të përdorin mbrojtëse dhëmbësh kur ushtrojnë sport dhe gjatë gjumit ;
• të zvogëlojnë ose shmangin, nëse është e mundur, stresin psikologjik që rrit shtrëngimin ose kërcitjen e dhëmbëve
• t'i nënshtrohen vlerësimit dhe korrigjimit të problemeve okluzale;
• t'i nënshtrohen rregullisht vizitave dentare për të lejuar ekzaminimin e pikave okluzale dhe të kontaktit.