Edentulizmi dhe kariesi në moshën e mesme dhe të tretë. Rishikimi përcakton prevalencën e tij

Për shkak të përmirësimeve në stomatologjinë parandaluese dhe restauruese, skenari klinik i të moshuarve që mbajnë dhëmbët e tyre ose kanë restaurime fikse dentare po bëhet më i zakonshëm, duke rritur ndjeshmërinë ndaj kariesit dentar dhe sëmundjeve periodontale me rritjen e moshës.

Faktorët socio-ekonomikë, aksesi në kujdesin dentar dhe nivelet e ndryshme të arsimit janë konsideruar si faktorët kryesorë që kontribuojnë në ndryshimet në shëndetin oral të popullatës. Zakonisht, personat që janë të paktën 65 vjeç konsiderohen të moshuar.

Megjithatë, kushtet e dobëta dhe patologjitë mund të shfaqen më herët; në fakt, disa studime raportojnë një rritje të incidencës së multimorbiditetit te njerëzit në moshë pune. Tani është e dokumentuar mirë se si shumë-sëmundshmëria dhe efektet anësore të polifarmacisë ndikojnë negativisht në shëndetin oral në popullatën e plakur. Prandaj, duhet të merret parasysh një gamë më e gjerë moshe (d.m.th. >45 vjeç) për të vlerësuar më mirë prevalencën e shëndetit oral.

Të dhënat mbi prevalencën e edentulizmit dhe kariesit dentar nevojiten si për të planifikuar ndërhyrje adekuate ashtu edhe për të vlerësuar efektin përfundimtar të programeve të shëndetit oral në popullata të ndryshme me stile, zakone dhe kushte të ndryshme socio-ekonomike.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës

Në një përmbledhje të kohëve të fundit, të botuar në Journal of Dentistry, autorët analizuan të dhënat e mbledhura nga studimet e publikuara në mbarë botën mbi prevalencën e edentulizmit dhe kariesit dentar te subjektet e moshës ≥45 vjeç.

Nga studimi u përjashtuan banorët e shtëpive të të moshuarve <45 vjeç dhe të dhënat e para vitit 2005.

Për vlerësimin e cilësisë u përdor National Heart, Lung and Blood Institute for Observational Cohort and Cross-Sectional studies.

Modeli i efekteve të rastësishme (95% interval besimi) u përdor për metaanalizë duke përdorur të dhëna për pjesëmarrësit që ishin pa dhëmbë dhe/ose me karies aktiv dentar dhe të shtresuar sipas rajoneve të botës, moshës dhe të ardhurave bruto kombëtare për frymë. Të ardhurat kombëtare bruto (GNI për frymë) u përdorën si masë e statusit socio-ekonomik të një vendi dhe u raportuan në dollarë amerikanë që nga 8 shtatori 2022.

Autorët kryen rishikim të literaturës nëpërmjet Embase, MEDLINE nëpërmjet PubMed dhe Scopus, dhe kërkime manuale, që nga janari 2016 për studimet në gjuhën angleze.

U kontaktuan ekspertë nga disa vende për të identifikuar sondazhet kombëtare të shëndetit oral (NOHS) të kryera nga viti 2010 e në vazhdim.

Rezultatet

Tetëdhjetë e gjashtë artikuj dhe shtatëmbëdhjetë NOHS u zgjodhën për nxjerrjen e të dhënave. Shumica e studimeve (n=69) ishin ndërseksionale dhe me cilësi të mirë. Prevalenca e edentulizmit dhe kariesit rezultoi të ishte përkatësisht nga 1.1 në 70%, nga 4.9 në 98%. Prevalenca e kombinuar e efekteve rastësore të edentulizmit dhe kariesit dentar u gjet të ishte përkatësisht 22 dhe 45%.

Heterogjeniteti midis studimeve në rajone të ndryshme të botës rezultoi të ishte 99.7% (për prevalencën e edentulizmit) dhe 99.9% (për prevalencën e kariesit dentar). Prevalenca e bashkuar e efekteve të rastësishme të vlerësuara globalisht të edentulizmit u gjet të ishte 22%, me 11% (Amerika e Veriut), 16% (Azi-Oqeani), 28% (Evropë) dhe 37% (Amerika e Jugut), respektivisht.

Prevalenca e përgjithshme e vlerësuar (REM) e kariesit dentar ishte respektivisht 45%, 17% (Evropë), 29% (Amerika e Veriut), 42% (Amerika e Jugut), 48% (Afrikë) dhe 53% (Azi-Oqeani).

Për tre grupmoshat e ndryshme (45-64, 65-74, ≥75) prevalenca më e lartë agregate e edentulizmit u gjet të ishte ajo e moshës ≥75 vjeç (27%), ndërsa prevalenca më e lartë agregate ishte e kariesit dentar në grupmoshën 65-74 vjeç (48%).

Konkluzionet

Nga të dhënat e këtij rishikimi, të cilat duhet të konfirmohen në studime të tjera dhe punime të ngjashme, mund të konstatohet se kariesi dentar i patrajtuar dhe edentulizmi janë të përhapura globalisht me variacione të mëdha midis vendeve të ndryshme, grupmoshave dhe statusit socio-ekonomik.

Implikimet klinike

Gjetjet demonstrojnë realitetin e grupit të ri të të rriturve të moshuar me dhëmbë natyralë të ruajtur më gjatë, duke nënkuptuar një incidencë më të lartë të kariesit dentar dhe nevojën për strategji të ndryshme kujdesi për të siguruar higjienë më të mirë dhe shëndet oral për këtë grupmoshë.

Për më shumë informacion:

Borg-Bartolo R, Roccuzzo A, Molinero-Mourelle P, Schimmel M, Gambetta-Tessini K, Chaurasia A, Koca-Ünsal RB, Tennert C, Giacaman R, Campus G. Global prevalence of edentulism and dental caries in middle-aged and elderly persons: a systematic review and meta-analysis. J Dent. 2022 Dec;127:104335.