Sindroma e mjekrės sė mpirė (NCS) ėshtė njė neuropati e rrallė shqisore e nervit mendor, e karakterizuar nga ndjesi tė perceptuara si tė ndryshuara nė kėtė zonė dhe mund tė manifestohet me simptoma shtesė si parestezi, dizestezi, hipoestezi ose analgjezi nė mandibula dhe nė zonat pėrreth incizivėve dhe kaninėve duke pėrfshirė indin gengival, rajonin e simfizės mandibulare dhe mukozėn e buzės sė poshtme.
Simptomat mund tė jenė tė njėanshme ose tė dyanshme dhe shpesh anashkalohen pėr shkak tė pafajėsisė sė tyre tė dukshme; megjithatė, pėr shkak tė lidhjes sė shpeshtė tė kėtyre simptomave me patologjitė malinje, atyre duhet t'i kushtohet vėmendje maksimale.
Simptoma e mjekrės sė mpirė mund t'i paraprijė diagnostikimit, duke treguar pėrparimin ose pėrsėritjen e njė tumori malinj tė diagnostikuar qė mund tė mendohet se ėshtė nė remision.
Profesionistėt e kujdesit tė shėndetit oral mund tė jenė tė parėt tė cilėt ndeshen me pacientė me NCS dhe duhet tė jenė tė vetėdijshėm pėr veēoritė e saj klinike me qėllimin kryesor pėr tė ulur sėmundshmėrinė dhe vdekshmėrinė e pacientėve.
Tipologjia e kėrkimit dhe modaliteti i analizės
Nė njė pėrmbledhje, qė do tė publikohet sė shpejti nė Journal of the American Dental Association, autorėt kanė kryer njė kėrkim nė literaturė pėrmes PubMed (MEDLINE) dhe Bibliotekės Cochrane duke pėrdorur fjalėt kyēe tė mėposhtme: sindroma i mjekrės sė mpirė, mjekėr e mpirė, neuropati mendore, neuropati nervore mendore dhe neuropati malinje nervore mendore. Janė gjurmuar gjithsej 2374 studime.
Pas aplikimit tė kritereve tė pėrfshirjes dhe pėrjashtimit, mbetėn 102 studime. Statistikat pėrshkruese u kryen pėr tė analizuar etiologjinė pėrgjegjėse tė NCS-sė, karakteristikat e NCS-sė duke pėrfshirė simptomat shoqėruese, natyrėn e njėanshme ose tė dyanshme dhe informacionin rreth subjekteve tė parė dhe testeve tė nevojshme pėr t'u diagnostikuar.
Rezultatet
NCS-ja u shoqėrua me malinjitet nė 29-53% tė rasteve tė publikuara. 28% e pacientėve fillimisht u konsultuan me njė mjek oral pėr simptomat e mjekrės sė mpirė. Pacientėt qė kishin mė shumė mundėsi pėr tė pasur NCS ishin ata tė moshės 61-70 vjeē; 74% e rasteve ishin tė njėanshme dhe simptomat mė tė zakonshme tė raportuara ishin mpirje (100%), parestezi (18%) dhe dhimbje (17%).
47% e rasteve tė NCS-sė ishin tė lidhur me njė malinjitet tė pėrsėritur dhe diagnozat mė tė pėrhapura ishin kanceri i gjirit (32%), limfoma dhe leucemia (24%).
Profesionistėt e kujdesit shėndetėsor oral mund tė jenė tė parėt qė vlerėsojnė pacientėt me NCS dhe janė tė vendosur nė mėnyrė ideale pėr tė ndihmuar nė njė diagnozė ose pėr tė bėrė njė diagnozė: pėr kėtė qėllim, ndėrgjegjėsimi pėr karakteristikat e saj ėshtė i rėndėsishėm.
Ēdo pacient me simptomė tė mjekrės sė mpirė duhet t'i nėnshtrohet njė historie, duke iu pėrgjigjur pyetjeve tė hollėsishme nė lidhje me ndjesinė e mjekrės sė dėmtuar, dhėmbėve mandibular ose nė ēdo zonė tjetėr tė fytyrės. Duhet tė merret edhe historia mjekėsore e pacientit dhe familjes sė tij. Mė pas duhet tė kryhet njė ekzaminim i plotė i nervit kranial dhe njė ekzaminim ekstra-oral dhe intra-oral. Testet plotėsuese mund tė pėrfshijnė radiografi periapikale dhe panoramike dhe imazhe tė avancuara, duke pėrfshirė rrezet konike.
Sė fundi, zbatimi i njė rruge referimi tė shpejtė dhe efikase ėshtė i rėndėsishėm pasi mund tė rezultojė nė diagnostikimin e hershėm dhe referimin nė kohė, duke ulur sėmundshmėrinė dhe vdekshmėrinė e pacientėve.
Konkluzionet
Nga tė dhėnat e kėtij rishikimi, tė cilat duhet tė konfirmohen nė studime tė tjera dhe punime tė ngjashme, mund tė konkludohet se NCS-ja ėshtė njė shenjė e rrallė, por potencialisht e rrezikshme e malinjitetit okult qė nuk duhet anashkaluar.
Profesionistėt e kujdesit shėndetėsor oral duhet tė jenė tė vetėdijshėm pėr karakteristikat e NCS-sė pasi ata mund tė jenė tė parėt qė konsultohen pėr kėto simptoma.
Implikimet klinike
Njė histori e plotė mjekėsore dhe dentare, si dhe njė ekzaminim gjithėpėrfshirės i nervit kranial, duhet tė kryhet pėr tė gjithė pacientėt, veēanėrisht ata me mpirje, pasi kjo mund tė parandalojė diagnostikimin e gabuar dhe tė lejojė ndėrhyrjen nė kohė dhe pėrmirėsimin thelbėsor nė rrjedhėn e trajtimit dhe prognozėn.
Shumė kushte tė tilla si NCS-ja nxjerrin nė pah rėndėsinė e lehtėsimit tė njė ndryshimi paradigme nė mentalitetin se si kujdesi shėndetėsor nė tėrėsi e percepton profesionistin e shėndetit oral. Tė gjithė duhet tė jenė tė vetėdijshėm se zgavra e gojės ėshtė njė burim i disponueshėm informacioni nė lidhje me shėndetin e pėrgjithshėm sistemik tė pacientit.
Ky ndryshim nė mendėsi mund tė ndihmojė nė zhvillimin e diagnostikimit tė hershėm tė kushteve sistemike, duke rezultuar nė njė prognozė tė pėrmirėsuar.
Pėr mė shumė informacion:
Perez C, de Leeuw R, Escala FP, Fuentealba R, Klasser GD. Numb chin syndrome. What all oral health care professionals should know. J Am Dent Assoc 2022: https://doi.org/10.1016/j.adaj.2022.03.007.