Ērregullimet e tė ngrėnit qė pėrfshijnė anoreksinė nervore (AN) dhe buliminė nervore (BN), janė sėmundje psikiatrike, me etiologji multifaktoriale, tė karakterizuara nga ndryshime nė tė ushqyerin dhe sjelljen psikosociale, tė cilat shfaqen kryesisht nė adoleshencėn e vonė dhe nė moshėn e rritur tė hershme.
Shkaqet themelore tė kėtyre ērregullimeve janė ende tė panjohura, por faktorėt gjenetikė, kulturorė dhe psikologjikė duket se luajnė njė rol vendimtar nė etiologjinė e tyre.
Prevalenca e ēregullimeve tė tė ngrėnit ėshtė mė e lartė nė vendet e industrializuara dhe ėshtė duke u rritur nga viti nė vit.
Kėto ērregullime mund tė rezultojnė nė njė sėrė manifestimesh orale dhe dentare qė ndodhin shpesh nė vitet e para dhe tė cilat, nėse kapen herėt, mund tė lejojnė diagnostikimin e hershėm dhe trajtim mė efektiv.
Tipologjia e kėrkimit dhe modaliteti i analizės
Nė njė pėrmbledhje tė botuar nė European Journal of Paediatric Dentistry, autorėt kanė kryer njė kėrkim bibliografik pėrmes bazave tė tė dhėnave PubMed, Medline e Cochrane Library sipas njė strategjie kėrkimi tė paracaktuar.
Studimet te pacientėt me ērregullime tė tė ngrėnit, shumė prej tė cilėve pėrfshinin njė grup kontrolli tė shėndetshėm pa ērregullime ushqimore, u pėrfshinė nė rishikim, duke krahasuar tė dhėnat me moshėn, gjininė, higjienėn orale, statusin socio-ekonomik dhe nivelin arsimor.
Studimet qė pėrfshinin pacientė me sėmundje tė rėnda mendore, tė diagnostikuar si tė alkoolizuar ose me ērregullime tė abuzimit me substancat, me aftėsi tė kufizuara tė rėnda intelektuale ose ērregullime tė tjera psikologjike u pėrjashtuan.
Tė gjitha studimet u rishikuan, u analizuan me kujdes dhe u krahasuan.
Rezultatet
Manifestimet orale te pacientėt me ērregullime tė tė ngrėnit pėrfshijnė njė sėrė shenjash dhe simptomash, qė pėrfshijnė mukozėn e gojės dhe indet periorale (keiliti eksfoliativ, eritema labiale, glositi atrofik, glosodinia, njolla e verdhė-portokalli e qiellzės sė butė, mollėza / buzėt e kafshuara), dhėmbėt (erozioni dentar, mbindjeshmėria dentare, kariesi dentar), sėmundjet periodontale dhe manifestimet e pėshtymės (sialadenoza, ndryshime nė rrjedhėn e pėshtymės).
Shenjat orale shkaktohen nga njė sėrė faktorėsh, duke pėrfshirė mangėsitė ushqyese dhe ndryshimet metabolike pasuese, higjiena e dobėt personale, zakonet e ndryshuara tė tė ngrėnit dhe terapitė me medikamente. Ekziston njė lidhje shumė specifike midis manifestimeve orale dhe ērregullimeve tė tė ngrėnit nė prani tė tė vjellave tė vetė-induktuara.
Konkluzione
Dentistėt mund tė zbulojnė herėt manifestimet orale qė lidhen me ērregullimet e tė ngrėnit dhe t'i drejtojnė pacientėt drejt menaxhimit multidisiplinor dhe kujdesit tė personalizuar dentar, duke ndėrmarrė njė protokoll terapeutik parandalues pėr tė kufizuar dėmtimet e shkaktuara nga episodet e shpeshta dhe kronike tė tė vjellave.
Pėr kėto arsye, figura e dentistit pediatrik ėshtė thelbėsore nė njohjen dhe parandalimin e manifestimeve orale tė shoqėruara me ērregullime tė tė ngrėnit.
Implikimet klinike
Dentisti luan njė rol tė rėndėsishėm nė menaxhimin e kėtyre patologjive pasi pacientėt mė shpesh i nėnshtrohen kontrolleve dentare se sa ato tė profesionistėve tė tjerė shėndetėsorė. Nė fakt, parandalimi, diagnostikimi i hershėm dhe pėr pasojė ndėrhyrja e hershme lidhen me njė prognozė mė tė mirė, duke shmangur pėrkeqėsimin kronik tė sėmundjes.
Pėr mė shumė informacion:
Monda M, Costacurta M, Maffei L, Docimo R. Oral manifestations of eating disorders in adolescent patients. A review. Eur J Paediatr Dent giugno 2021;22(2):155-8.