Njė nga shkaktarėt kryesorė tė gengivitit ėshtė duhanpirja: kush pi duhan, ka njė probabilitet 6 herė mė tė madh pėr tė zhvilluar gengivit nė krahasim me njė joduhanpirės. Problemi bėhet edhe mė i rėndėsishėm pėr popullsinė e gjinisė femėrore duke marrė nė konsideratė numrin gjithnjė e nė rritje tė atyre qė konsumojnė duhan. Arsyet fiziopatologjike tė dėmtimit pėrbėhen nga fakti se tymi dhe nikotina reduktojnė fluksin e gjakut nė gengiva, duke rrezikaur kėshtu edhe gengivat edhe kockėn ku mbėshteten dhėmbėt. Toksinat qė pėrmbajnė cigaret, mė pas mund tė ndikojnė direkt nė inflamacionin dhe ėnjtjen gengivale.
Pėr mė tepėr tymi i duhanit redukton aftėsinė e organizmit pėr tė luftuar infeksionet nėpėrmjet njė reduktimi tė numrit tė qelizave imunitare mbrojtėse. Mė pas, tė njėjtat mikroorganizma tė pranishėm nė zgavrėn orale mund tė modifikohen nė kontakt me tymin, duke qenė se shtamet patogjenike mė agresive priren tė shumohen. Njė aspekt pėrkeqėsues ėshtė qė zakoni i duhanipirjes mund tė maskojė shenjat e hershme tė gengivitit si gjakrrjedhja gjatė larjes sė dhėmbėve. Por nuk ėshtė vetėm kjo sepse ėshtė e rėndėsishme qė t'i shpjegohet njė gruaje qė vuan nga periodontopatia se lėnia e duhanit ėshtė thelbėsore pėr pėrmirėsimin klinik sepse duhani pėrkeqėson inflamacionin periodontal.
Siē tashmė dihet, shkaku i gjakrrjedhjes gengivale qėndron nė miliona baktere tė pranishme nė pllakėn qė gjendet te dhėmbėt dhe formohet pėrgjatė sulkusit gengival. Gengiviti nuk duhet tė nėnvlerėsohet sepse nėse lihet pa trajtuar pėr njė kohė tė gjatė, mund tė evoluojė nė njė formė mė tė rėndė dhe kronike tė sėmundjes gengivale si periodontopatia, ku gengivat janė aq tė inflamuara dhe tė infektuara saqė fillojnė tė ushtrojnė njė tėrheqje tė gengivave, kockės dhe indeve ku mbėshteten dhėmbėt duke i dėmtuar kėto struktura. Rezultati i gjithė kėsaj pėrbėn halitozėn, gengivat e ėnjtura dhe nė rastet mė tė rėnda humbjen e dhėmbit.
Njė tjetėr shkaktar i gengivitit ėshtė edhe diabeti, nėse nivelet e glicemisė janė nė mėnyrė konstante shumė tė larta mund tė dėmtojnė enėt e gjakut, duke pėrcaktuar njė fluks mė tė vogėl oksigjeni dhe substancash ushqyese kur qarkullimi ėshtė i dobėt. Pėrveē kėsaj nivele tė larta tė sheqerit nė pėshtymė mund tė shtojnė rritjen e baktereve patogjene nė zgavrėn orale. Kėshtu duhet vendosur kuadro klasike e gengivitit dhe e sekelave tė mundshme nė rastin e mungesės sė trajtimit.
Marrėdhėnia ndėrmjet gengivitit dhe diabetit ėshtė dydrejtimėshe, nė fakt njė seri infeksionesh nė gengiva e bėn mė tė vėshtirė kontrollin e glicemisė. Diabeti ėshtė nė raport dydrejtimėsh edhe me njė patologji tjetėr kronike dhe komplekse siē ėshtė periodontiti. Nė fakt, pasi ka njė rritje nė prevalencėn dhe ashpėrsinė e periodontitit te pacientėt e prekur nga diabeti, ka gjithashtu edhe njė rritje tė prevalencės sė diabetit te pacientėt e prekur nga periodontiti. Duhet kujtuar nė fakt se diabeti lidhet me ērregullimin metabolik qė ndryshon pėrgjigjen inflamatore, me pėrgjigjen pasuese qė nuk ėshtė nė proporcion me bartėsin dhe gjendjet e inflamacionit tė lartė qė pėrshpejtojnė ndėr tė tjerash shkatėrrimin e indit dhe humbjen e ankorimit.
Pėrsa i pėrket trajtimit tė gengivitit, vlejnė rregullat e pėrshkruara nė sipėr: nė prani tė njėrės nga simptomat tipike (dhimbja dhe ndjeshmėria e gengivave, ėnjtja ose inflamimi i tyre, gjakosja e gengivave) duhet pacientėt t'i drejtohen menjėherė stomatologut dhe tė kryejnė njė pastrim dentar qė mund tė ndihmojė nė ndalimin e zhvillimit tė pllakės. Mė pas tė udhėzohen pacientėt pėr njė higjienė orale tė pėrditshme duke pėrdorur fillin dentar apo furēat interdentare, duke evituar prekjen e gengivave tė ėnjtura dhe tė inflamuara dhe duke kaluar ndėrmjet hapėsirave tė ēdo dhėmbi, pa harruar molarėt posteriorė. Mė pas tė vijohet me njė shpėlarje dhe procedohet larja e dhėmbėve pėr tė arritur mbrojtjen mė tė mirė kundėr pllakės.
Ėshtė mirė qė tė kėshillohet zgjedhja e njė furēeje me fije tė buta, nė mėnyrė qė tė mos dėmtohen gengivat delikate. Sė fundi ėshtė thelbėsore qė tė zgjidhet me kujdes edhe pasta e dhėmbėve: duhet tė jetė njė produkt me proteina dhe enzima qė janė tė pranishme edhe nė pėshtymė nė mėnyrė qė tė lejojė rifitimin e mikrobiomės sė ndryshuar dhe tė mbrojė nė mėnyrė natyrale gojėn.