Falė parandalimit dhe edukimit mbi kujdesin pėr shėndetin oral, njė numėr gjithnjė e mė i madh tė moshuarish, i kanė ruajtur dhėmbėt e tyre pėr njė kohė mė tė gjatė. Humbja e dhėmbėve natyralė ka ndikim tė dukshėm nė dhėmbėt e mbetur dhe nė funksionalitetin oral.
Studimi i parė (ADHS) i kryer nė vitin 1968, zbuloi se 37% tė tė rriturve nuk u kishte mbetur asnjė dhėmb natyral. Nė fakt, sipas njė studimi ADHS tė vitit 2009, numri i pacientėve pa dhėmbė ra nė mėnyrė drastike nė 6%. Nė vitin 1968 ishte e rrallė qė njė 85-vjeēari t'i kishin mbetur dhėmbė, ndėrsa nė vitin 2009, mė shumė se 50% e individėve 85-vjeēarė kishin akoma dhėmbė natyralė nė gojė.
Por, cilėt janė dhėmbėt qė hiqen mė shpesh dhe pėr ēfarė arsyeje?
Journal of Oral Rehabilitation publikoi njė studim me tė dhėnat qė iu pėrgjigjen pyetjeve tė ngritura nga praktika klinike gjatė 15 viteve tė fundit. Ky studim rekrutoi individė tė cilėt duhet tė hiqnin dhėmbėt e pėrhershėm. Nga ky studim u grumbulluan tė dhėna demografike, pozicioni i dhėmbėve, trajtimet e kryera dhe tė dhėna pėr funksionin mastikues tė mbetur.
Studimi nė fjalė pėrfshiu 951 dhėmbė tė hequr tė 900 pacientėve. Mosha mesatare ishte 60 vjeē (SD 20, SE 7, 95% CI 46, 74). Arsyet e heqjeve rezultuan kryesisht pėr shkak tė sėmundjeve periodontale (n = 361, 38%), pėr shkak tė infeksionit periapikal (n = 288, 34%) dhe pėr shkak tė thyerjes sė dhėmbit ose rrėnjės (15%). Heqjet kishin tė bėnin kryesisht me molarėt e dytė [201 (21%)], tė ndjekur nga molarėt e parė [179 (19%)], premolarėt e dytė [152 (16%)], incizivėt e parė [95 (10%)], incizivėt e dytė [ 86 (9%)], kaninėt [76 (8%)] dhe premolarėt e parė [67 (7%)]. Pas heqjeve, ēiftet mesatare funksionale tė dhėmbėve tė mbetur ishin 12. Individėt me ēifte dhėmbėsh funksionalė tė mbetur, pėrfshirė edhe dhėmbėt e pėrparmė, nuk u ankuan pėr ndonjė ndryshim tė aftėsisė sė pėrtypjes, apo pėr ndonjė dėmtim estetik. Ata nuk kėrkuan proteza shtesė.
Zbulimi mė domethėnės ishte se, kur krahasoheshin tė dhėnat me studimet e mėparshme, u konstatua se praktikisht asnjė dhėmb nuk ishte hequr si rezultat i kariesit aktiv. Pjesėrisht, kjo mund tė vijė edhe pėr shkak tė politikės rigoroze parandaluese dhe edukimit gjithnjė e mė tė madh tė pacientėve pėr t'u kujdesur pėr dhėmbėt dhe gojėn e tyre, qoftė duke mbajtur njė higjienė tė mirė orale nė shtėpi, qoftė edhe duke iu nėnshtruar kontrolleve tė rregullta dhe seancave tė shpeshta dhe tė vazhdueshme tė higjienės orale.