Infeksioni gjenital HPV paraqet njė nga infeksionet mė tė pėrhapura seksualisht tė transmetueshme te popullata e pėrgjithshme, megjithatė virusi ėshtė nė gjendje tė infektojė edhe mukoza tė tjera, duke pėrfshirė mukozėn orale. Edhe pėr stomatologun ėshtė pra e nevojshme njė njohuri tė plotė dhe tė pėrditėsuar tė kėsaj gjendjeje infektive pėr tė promovuar shėndetin e pacientėve dhe t'i sigurojė atyre informacion tė plotė nė lidhje me kėtė temė.
Moduli i pestė i kursit tė parė FAD (Dental Cadmos 5/2015 Autorėt: Nicoletta Termine, Giuseppina Campisi) ka si qėllim pėrshkrimin e mėnyrave tė transmetimit, faktorėt e rrezikut dhe potencialet onkogjenike tė kėtij virusi me referenca tė veēanta pėr shfaqjen e infeksionit nė zonėn orale dhe orofaringale dhe tek treguesit mbi menaxhimin diagnostik dhe terapeutik. Gjithashtu tregohet gjendja aktuale e artit qė lidhet relativisht me vaksinat e formuluara pėr virusin dhe treguesit pėr administrimin e tyre.
Infeksioni mund tė ketė vijime subklinike ose mund tė shoqėrohet me shfaqje klinike qė mund tė jenė beninje ose malinje nė funksion tė llojit viral tė pėrfshirė dhe ndėrveprimit me tė ftuarin. Janė identifikuar mbi 130 lloje virale, tė ndarė nė rreziqe tė ulėta dhe tė larta onkologjike. Infektimi nga HPV me rrezik tė lartė paraqet shkakun primar tė 99% tė tumoreve tė qafės sė mitrės dhe rreth 50% e tumoreve tė orofaringut (bajamet dhe gjuha). Tumoret e orofaringut qė lidhen me HPV - nė ndahen nga tumoret qė lidhen me faktorėt e pėrbashkėt tė rrezikut si duhani dhe alkooli qoftė nga ana epidemiologjike qoftė nga ana klinike dhe prognostike duke qėnė se karakterizohen nga njė pėrqindje mė e mirė e mbijetesės dhe nga njė radio - dhe - kemio - ndjeshmėri.
HPV - ja ėshtė e pėrfshirė edhe nė patogjenezėn e plagėve tė ndryshme beninje qė zhvillohen nė gojė, nė veēanti lythi volgar, papilloma e shkallėzuar (fig.1), condiloma acuminato (fig.2) dhe hiperplazia mė e rrallė epiteliale fokale. Tė gjitha janė plagė lezo (lyth) - papillari me rritje vegjetale qė mund tė shfaqen tė vetme ose tė shumta dhe me njė sipėrfaqe tė ngjyrosur me tė bardhė, rozė ose tė kuqe nė varėsi tė nivelit tė keratinizimit tė vetė plagės. Kėto plagė, asimptomatike, mund tė zhvillohen nė ēdo pjesė tė mukozės orale por mė shpesh nė gjuhė, tek pjesa e butė e qiellzės dhe tek buzėt.
Vaksinat anti-HPV janė futur pėr parandalimin e tumoreve tė qafės sė mitrės dhe anogjenitale, pėr tė cilat janė kryer studime specifike. Ėshtė e mundur qė duke parandaluar marrjen e infeksionit primar, ato tė jenė efikase edhe nė zvogėlimin e shpeshtėsisė nė tė ardhmen tė tumoreve tė tjera HPV- nė fjalė, si ato tė zonės sė bajameve dhe orofaringale.
Sinteza nėn kujdesin e: Anna Maria Melica, konsulente shkencore e Dental Cadmos
Pėrktheu: Valbona Spahia